Stress, allostase en allostatische belasting
Wat is stress? We hebben al tientallen jaren een antwoord op deze vraag nodig, maar het is niet eenvoudig omdat het bewustzijn, het organisme en de context erbij betrokken zijn. Maar betekent stress alleen maar dat je je moe, overweldigd of niet sterk genoeg voelt?
Om hierop te antwoorden, moeten we eerst een onderscheid maken tussen het begrip stress en activering. Activering is een vereiste voor elk levend wezen, het is de vonk van het leven. Maar is gestrest zijn hetzelfde als geactiveerd zijn?
Stress
Dokter Hans Selye beweerde dat stress een niet-specifieke reactie is die het lichaam afgeeft op elke stimulus. Voor hem was het doel van stress aanpassing. Tegenwoordig weten we dat bepaalde doses stress van lage intensiteit in het dagelijks leven werken als een vaccin tegen extreem intense stressoren.
Dat gezegd hebbende, als deze kleine doses stress geaccentueerd en langdurig zijn, veroorzaken ze problemen.
Er zijn twee variabelen waarmee rekening moet worden gehouden: de intensiteit en de duur van de stressor.
Het algemene aanpassingssyndroom
Hans Selye beweerde dat stress een reactie is die verschillende stadia doorloopt. We zullen deze hieronder beschrijven.
1. Alarmreactie
Dit gebeurt wanneer je een stressor ziet, zoals een bedreiging. Het is een fase van identificatie (shock) en verdediging (countershock). Het doel van de alarmreactie is om te identificeren wat er gebeurt en hoe je jezelf kunt verdedigen. Enkele symptomen van de alarmreactie (Spaanse link) zijn als volgt:
- Veranderingen in spiertonus, lichaamstemperatuur en bloeddruk.
- Vrijkomen van adrenaline, corticotropine en corticosteroïden.
- Hyperglykemie.
- Diurese.
Veel ziekten die in verband worden gebracht met stress zijn te wijten aan deze eerste fase van de alarmreactie. Het zijn de aandoeningen die ontstaan of beïnvloed worden door acute stress.
“De alarmreactie is de reactie van het organisme wanneer het plotseling wordt blootgesteld aan verschillende prikkels waaraan het niet is aangepast.”
-Bonifacio Sandín-
2. Weerstandsfase
Niemand is in staat om in een permanente staat van alarm te leven. Dat gezegd hebbende, kun je je aanpassen aan stressoren en proberen ermee te stromen. Als je dat doet, nemen de beschreven symptomen af, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Je aanpassen aan een specifieke stressfactor betekent namelijk dat je weerstand tegen andere stresselementen afneemt.
“Aanpassing aan een agens gaat ten koste van minder weerstand tegen andere agentia.”
-Bonifacio Sandín-
3. Uitputtingsfase
Het is onmogelijk om altijd onder het juk van een intense stressor te leven. Sterker nog, als je op een intense en langdurige manier onder invloed van een stressor zou blijven, zou je het aanpassingsvermogen verliezen dat je in de vorige fase hebt verworven. Daarom zou je energie opraken en zouden de symptomen van de eerste fase weer de kop opsteken.
“Burn-out ontstaat als de stressor ernstig en langdurig genoeg is.”
-Bonifacio Sandín-
Homeostase
Homeostase is een term die evenwicht betekent. Ondanks de veranderingen die worden veroorzaakt door ongunstige situaties, probeer je altijd het midden te vinden tussen rust, evenwicht en homeostase.
We worden allemaal geconfronteerd met situaties die ons evenwicht bedreigen. Bijvoorbeeld:
- Pandemieën.
- Oorlogen.
- Werkstress.
- Economische moeilijkheden.
- Relatieproblemen.
Als je met dit soort stressoren wordt geconfronteerd, kun je het gevoel hebben dat je er niet mee om kunt gaan. Dat komt omdat het je capaciteiten (hulpbronnen) te boven zou gaan. In werkelijkheid ben je echter in staat om ze op een gewone manier het hoofd te bieden.
Allostase en allostatische lading
Allostase betekent ‘verschillende homeostase ‘. Dit concept verwijst naar het feit dat je in staat bent om interne stabiliteit te bereiken door de juiste veranderingen en aanpassingen. In feite houdt het in dat je je kunt aanpassen.
“Allostase verwijst naar het vermogen om je aan te passen aan voortdurend veranderende omgevingen en uitdagingen in regelgevende processen.”
-Bonifacio Sandín-
Voor McEwen, een belangrijke auteur in de studie van homeostase, is het belangrijk om het over een ander concept te hebben: de allostatische lading. Allostatische belasting verwijst naar de slijtage van zowel het lichaam als de geest. Het gaat om het aantal keren en de intensiteit waarmee het individu zich in de loop van de tijd probeert aan te passen aan zijn omgeving.
Stress wordt beter begrepen als het wordt uitgelegd aan de hand van de concepten allostase en allostatische belasting. Vanuit dit perspectief is onze taak als mens het zoeken naar evenwicht (homeostase).
Maar omdat leven gepaard gaat met veranderingen en aanpassingen, zal homeostase nooit perfect zijn (allostase). Bovendien overbelasten we onszelf als een stressfactor lang aanhoudt en er andere stressfactoren opduiken. Dit resulteert in slijtage (de allostatische belasting).
“De stressrespons heeft daarom een adaptief doel en wordt geproduceerd door veranderingen in de eisen van de omgeving.”
-Bonifacio Sandín-
Kennis is macht. Nu je je bewust bent van de betekenis van allostase en allostatische belasting, moet je uitzoeken hoe je je met meer succes kunt aanpassen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
-
Belloch, A. (2021). Manual de psicopatología, vol I.
-
Barrio, J. A., García, M. R., Ruiz, I., & Arce, A. (2006). El estrés como respuesta. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 1(1), 37-48.
-
Pilnik, S. D. (2010). El concepto de alostasis: un paso más allá del estrés y la homeostasis. Rev. Hosp. Ital. B. Aires, 30(1), 7-12.
-
Duval, F., González, F., & Rabia, H. (2010). Neurobiología del estrés. Revista chilena de neuro-psiquiatría, 48(4), 307-318.
-
López, M. J. El estrés, la ansiedad y las emociones en el deporte desde un punto de vista evolutivo: alostasis versus carga alostática.