Rouw en psychose: hoe zijn ze gerelateerd?
Rouw is een fenomeen waar we allemaal op een bepaald moment mee te maken krijgen. Daarom weet je waarschijnlijk wel waar het allemaal om draait en hoe je het kunt herkennen. Aan de andere kant is psychose waarschijnlijk iets dat je als nogal ver weg beschouwt. Je verwacht vast niet er last van te krijgen. Toch zijn rouw en psychose in werkelijkheid op verschillende niveaus met elkaar verbonden.
Over het algemeen hebben we de neiging om psychische stoornissen te groeperen en te differentiëren in categorieën. Dit zowel om het begrip te verbeteren als om interventies specifieker te maken. We mogen echter niet vergeten dat geestelijke gezondheid wereldwijd is en dat er vaak comorbiditeit is.
Daarom kunnen sommige aandoeningen leiden tot het verschijnen van andere. Het is belangrijk om elk van hen te herkennen, zodat de patiënt zijn kwaliteit van leven kan herwinnen. Dit is nodig wanneer rouw en psychose samen voorkomen.
Rouw en psychose
Voordat we ingaan op de manieren waarop rouw en psychose met elkaar samenhangen, zullen we elk van deze stoornissen kort beschrijven. Omdat de ideeën die we erover hebben soms gebaseerd zijn op mythen en onjuiste overtuigingen.
We kunnen verdriet definiëren als de emotionele reactie die volgt op een verlies dat als significant wordt ervaren. Daarom is het een psychologisch proces van de ontwikkeling van bepaalde emoties om de persoon in staat te stellen zich aan te passen aan zijn nieuwe situatie.
Rouw wordt meestal in verband gebracht met bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare of een ontwrichting van het huwelijk. In werkelijkheid kan het echter verschijnen na elk type verlies. Het kan bijvoorbeeld de overgang zijn van de ene vitale fase naar de andere, een baan die je mist, of zelfs het verlies van een van je eigen vermogens.
Aan de andere kant omvat psychose een reeks psychische stoornissen die worden gekenmerkt door verlies van contact met de realiteit. Het beïnvloedt gedachten, emoties en gedrag. Bovendien omvat het symptomen zoals hallucinaties, wanen, verward denken en ongeorganiseerd gedrag.
Opgemerkt moet worden dat psychose geen ziekte op zich is, maar dat deze reeks symptomen in verschillende omstandigheden kan voorkomen. Het komt bijvoorbeeld voor bij schizofrenie, bij psychotische depressie of zelfs bij geïsoleerde psychotische uitbraken veroorzaakt door middelengebruik of door een krachtige bron van stress.
Hoe hangen rouw en psychose samen?
Op het eerste gezicht lijken verdriet en psychose totaal verschillende en afzonderlijke entiteiten te zijn. Ze zijn echter niet hetzelfde, maar ze kunnen op verschillende manieren nauw verwant zijn.
Psychose in het kader van een rouwproces
Dit is een van de meestvoorkomende ervaringen en een ervaring die veel van de mensen die gerouwd hebben, aan hebben geleden. In feite kunnen psychotische symptomen soms, in het proces van de uitwerking van verlies, op een geïsoleerde en tijdelijke manier verschijnen.
De patiënt kan bijvoorbeeld de aanwezigheid van de overledene zien, horen of voelen. Dit gebeurt heel vaak. Het komt trouwens zo vaak voor dat naar schatting tussen de 30 en 60 procent van de weduwen dit soort hallucinaties heeft ervaren (Engelse link) na het overlijden van een echtgenoot.
Aan de andere kant kan verdriet een trigger zijn voor een eerste psychotische episode. In dit geval is het niet tijdelijk, maar is het meestal het begin van een ziekte die sluimert en is ontstaan als gevolg van de situatie.
Verdriet in de kindertijd en risico op psychose bij volwassenen
Het British Medical Journal publiceerde een artikel (Engelse link) over de relatie tussen deze twee aandoeningen. Uit dit onderzoek bleek dat het meemaken van de dood van een familielid tijdens de kindertijd het risico op een of andere vorm van psychose op volwassen leeftijd aanzienlijk verhoogt.
De kansen waren groter als de overledene deel uitmaakte van het kerngezin. Bovendien, hoe jonger het kind was op het moment van verlies, hoe groter de kans op latere psychose.
Verlies door ziekte
Psychose kan zelf een belangrijke oorzaak van verlies zijn (Spaanse link), zowel voor de persoon die eraan lijdt als voor hun naasten. Na het begin van de ziekte zijn de vermogens en capaciteiten van het individu beperkt.
Bovendien wordt in veel gevallen hun kwaliteit van leven aangetast, evenals de manier waarop ze zich tot de wereld verhouden. Deze verliezen kunnen extreem groot zijn en hun emotionele impact is even intens.
In veel gevallen worden zogenaamde partiële rouwprocessen in gang gezet. In deze gevallen is de persoon nog steeds fysiek aanwezig, ook al zijn ze op psychologisch niveau afwezig of anders. Het verlies is echter niet totaal of onomkeerbaar. In feite is het de kans op herstel die het moeilijk kan maken voor het verdriet om sociaal te worden gevalideerd en geaccepteerd door de betrokkenen.
Bovendien, gezien de evolutie van de aandoening door middel van episodes, is het verdriet terugkerend en eindigt nooit. Daarom is het essentieel dat de patiënt en zijn omgeving aandacht krijgen. De patiënt heeft hulp nodig bij het verwerken en beheersen van zijn emoties, vanaf het moment van diagnose en daarna. Anders zal slecht beheerd verdriet de situatie verergeren.
Een gezamenlijk begrip
Kortom, er zijn verschillende scenario’s waarin rouw en psychose samen kunnen voorkomen. In al deze gevallen is het herkennen van de aanwezigheid van beide aandoeningen essentieel bij het plannen van een interventie.
Zoals we eerder vermeldden, is geestelijke gezondheid wereldwijd. Om deze reden zullen alle aanpassingen en vorderingen die in één opzicht zijn gemaakt, een algemeen positief effect hebben.
Integendeel, het negeren van een van de factoren om alleen te focussen op de meest opvallende zal het herstelproces van de patiënt alleen maar belemmeren en verlengen. Er moet aan worden herinnerd dat de situatie van elke persoon zowel uniek als complex is. Het is inderdaad absoluut noodzakelijk om met dit feit rekening te houden bij het plannen van een interventie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Castelnovo, A., Cavallotti, S., Gambini, O., & D’Agostino, A. (2015). Post-bereavement hallucinatory experiences: A critical overview of population and clinical studies. Journal of affective disorders, 186, 266-274.
- Abel, K. M., Heuvelman, H. P., Jörgensen, L., Magnusson, C., Wicks, S., Susser, E., … & Dalman, C. (2014). Severe bereavement stress during the prenatal and childhood periods and risk of psychosis in later life: population based cohort study. Bmj, 348.
- Valencia Agudo, F. (2014). Duelo y recuperación tras el inicio de la psicosis. Revista de la Asociación Española de Neuropsiquiatría, 34(121), 9-20.