Psychogeen braken: wat is dat precies?

Aanhoudende misselijkheid en braken kunnen het symptoom zijn van een psychologisch conflict. Onze emoties zoeken immers ontsnappingskleppen en het zijn vaak onze lichamen die uiteindelijk de bijbehorende mentale problemen manifesteren.
Psychogeen braken: wat is dat precies?
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 28 december, 2022

Psychogeen braken is het gevolg van verschillende psychische stoornissen. Bijvoorbeeld angst (Engelse link), emotioneel lijden, stress en voortdurend piekeren. Het vormt een echte uitdaging voor de medische gemeenschap. Dat komt omdat personen die lijden aan deze stoornis, die gepaard gaat met aanhoudend braken, ernstig uitgedroogd kunnen raken.

Dit zijn complexe situaties die de aandacht vragen van verschillende specialisten zoals psychiaters, psychologen en gastro-enterologen. Je zou je kunnen vergissen als je denkt dat de stoornis alleen verband houdt met vrouwen die aan eetstoornissen lijden. Maar ook ouderen en, nog vaker, kinderen hebben last van psychogeen braken.

De medische wereld maakte voor het eerst melding van dit probleem in 1960. Medici werden vaak geconfronteerd met situaties waarvan ze niet wisten hoe ze die moesten behandelen. In veel gevallen eindigden die in de dood. Dat komt omdat voor oudere patiënten oncontroleerbare misselijkheid en uitdroging een ernstig gezondheidsrisico vormen.

Daarom waren het geriatrische psychiaters die deze aandoening als eersten aan de medische gemeenschap vertelden. Daarna, naarmate de jaren verstreken, plaatsten ze de schijnwerpers op jongere vrouwen.

Vrouw is misselijk

Psychogeen braken

Psychogeen braken is een zeldzame medische aandoening. Patiënten ervaren misselijkheid en ernstig en terugkerend braken waarvoor geen onderliggende organische oorzaak bestaat. Tot nu toe heeft de medische wereld verschillende behandelingen geprobeerd om de effecten ervan te verminderen, maar de resultaten zijn niet echt bevredigend.

In de regel is de enige strategie die werkt psychologische therapie. Soms combineren artsen die met de toediening van psychotrope medicijnen. De laatste jaren is het onderzoek naar de aandoening echter toegenomen.

In een onderzoek (Engelse link) van de afdeling Psychosomatische Geneeskunde van de Universiteit van Kyushu (Japan) werden bijvoorbeeld de oorzaken achter deze uitputtende situatie uitgelegd.

Grote depressie

Veel patiënten die werden opgenomen met een uiting van psychogeen braken leden aan een ongediagnosticeerde grote depressie (Spaanse link). Ze vertoonden duidelijke psychosomatische symptomen en toch hadden ze maanden of zelfs jaren geen psychologische hulp gezocht.

Angststoornissen

Er is een uiterst breed spectrum van angststoornissen en hun lichamelijke manifestaties. Hoofdpijn, spijsverteringsstoornissen, spierpijn en zelfs huidaandoeningen komen bijvoorbeeld heel vaak voor.

Een klein aantal patiënten met angstproblemen (paniekstoornissen en agorafobie of gegeneraliseerde angststoornis) kan psychogeen braken vertonen.

Posttraumatische stressstoornis

Personen die in het verleden mishandeld of misbruikt zijn of die last hebben van pesterijen (Engelse link) of pesterijen op de werkplek krijgen vaak te maken met psychosomatische stoornissen. Psychogeen braken is echter vooral verbonden met een traumatische jeugd.

Conversiestoornis

Conversiestoornis (Engelse link) en dissociatieve stoornis vertonen meestal tekenen van neurologische oorsprong zonder dat er een ziekte of lichamelijke oorzaak voor is. Deze aandoeningen presenteren zich met geheugenverlies, onvermogen om de ledematen te bewegen, en misselijkheid en braken.

Eetstoornissen

Zoals we eerder vermeldden, is het gebruikelijk om te geloven dat psychogeen braken een kenmerk is dat uitsluitend voorkomt bij jonge vrouwen die lijden aan eetstoornissen. Maar, we weten nu dat deze groep niet de enige is die eraan lijdt. Toch is het een prototypisch symptoom bij mensen met boulimia.

In veel gevallen is het braken onvrijwillig. In feite is het een dwangmatige en oncontroleerbare reactie die de patiënt niet kan beheersen, maar die toch blijft reageren op een psychologische oorsprong.

Soorten psychogeen braken

Psychogeen braken kan van twee types zijn:

  • Opzettelijk. Lijders wekken bewust braken op. Het wordt veroorzaakt door boulimia nervosa.
  • Onopzettelijk. Lijders braken als ze angstig, nerveus of gestrest zijn. Het is meestal een onwillekeurige geconditioneerde reactie. Kinderen doen het vaak als ze aandacht willen trekken of iets willen hebben.

Psychogeen braken komt veel voor bij kinderen en ouderen

Zowel kinderen als ouderen hebben last van dit type aandoening. In de regel hebben zij er inderdaad het meest last van. Zij zijn ook degenen met een groter risico voor hun gezondheid. Achter de aandoening gaan meestal stress, emotioneel ongemak, driftbuien (bij kinderen) en depressie bij ouderen schuil.

Psychogeen braken bij kinderen valt soms samen met het optreden van een psychosociale stressfactor. Bijvoorbeeld de komst van een nieuw broertje of zusje, een verandering van adres of school, of de scheiding van hun ouders. In deze gevallen braken ze als een manier om de negatieve emoties die ze ervaren los te laten.

Een kind kan ook braken om zijn emoties te tonen. Ze kunnen zich bijvoorbeeld boos of gefrustreerd voelen. Deze emoties kunnen echter uiteindelijk geïnstrumentaliseerd worden. Dit betekent dat het kind geleidelijk leert dat de actie nuttig voor hem is.

Dit zijn situaties die niet onopgemerkt mogen blijven. Het is belangrijk dat kinderen gespecialiseerde gezondheidszorg krijgen. Psychologen en psychiaters zijn de professionals die het best zijn toegerust om op deze situaties te reageren. Als er niet snel wordt gereageerd, kunnen lijders ernstig uitgedroogd raken.

Kind is misselijk

Hoe wordt psychogeen braken behandeld?

De belangrijkste strategie om dit soort psychofysiologische aandoeningen aan te pakken is het behandelen van het symptoom en het individu als geheel. Verwaarlozing van het symptoom kan de patiënt in gevaarlijke situaties brengen. Het is essentieel om aandacht te besteden aan hun psychologische werkelijkheid.

Het type therapie dat gebruikt wordt, zal gebaseerd zijn op de behoeften van elke individuele lijder. Een volwassene met een dissociatieve stoornis zal bijvoorbeeld niet op dezelfde manier behandeld worden als een kind dat op school gepest wordt, of een jonge vrouw met boulimia.

De professional zal rekening houden met de unieke realiteit van elk individu. Als de patiënt bijvoorbeeld een oudere is met een zware depressie, zal de medewerking van zijn familie nodig zijn, evenals van zijn huisarts.

De belangrijkste strategieën zijn meestal stress- en angstbeheersingstechnieken, cognitieve herstructurering, het vergroten van het gevoel van eigenwaarde, en ontspanning en emotionele beheersing. We moeten niet vergeten dat emotionele conflicten en psychische problemen altijd invloed hebben op het lichaam. Psychogeen braken is zo’n voorbeeld.

Behandeling voor kinderen

Braken komt meestal vrij vaak voor bij kinderen. Daarom hoeft een ouder niet bang of gealarmeerd te zijn, tenzij het vaak terugkomt. Het is ook goed te bedenken dat als een kind zijn ouders op een overdreven manier ziet reageren, het bang kan worden en een angst voor overgeven kan krijgen.

Als een kind echter vaak overgeeft, moet de ouder altijd een kinderarts raadplegen. Zodra die een lichamelijke aandoening heeft uitgesloten, zal de medicus het kind waarschijnlijk doorverwijzen naar een psycholoog.

Een psycholoog zal helpen de oorzaak van de stoornis vast te stellen. Als ze dit hebben vastgesteld, zullen ze helpen de moeilijkheden die het kind ondervindt op te lossen. Psychologische hulp is nog belangrijker in gevallen waarin de oorsprong de uiting is van angst of een emotioneel probleem.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • American Psychiatric Association. (2013). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales. Quinta edición. DSM-V. Masson, Barcelona.
  • Asaad, G. (1996). Psychosomatic Disorders: Theoretical and Clinical Aspects. Brunner-Mazel. pp. X, 129 – 130.
  • Chand, S. P., & Marwaha, R. (2022). Anxiety. StatPearls [Internet].
  • Chiozza, L. (2008). ¿Porqué enfermamos? La historia que se oculta en el cuerpo. Buenos Aires: Libros del Zorzal.
  • Muraoka, M., Mine, K., Matsumoto, K., Nakai, Y., & Nakagawa, T. (1990). Psychogenic vomiting: The relation between patterns of vomiting and psychiatric diagnoses. Gut31(5), 526–528. https://doi.org/10.1136/gut.31.5.526
  • Peeling, J. L., & Muzio, M. R. (2019). Conversion Disorder. StatPearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551567/
  • Pérez-Padilla, E. A., Cervantes-Ramírez, V. M., Hijuelos-García, N. A., Pineda-Cortés, J. C., & Salgado-Burgos, H. (2017). Prevalencia, causas y tratamiento de la depresión Mayor. Revista biomédica28(2), 73-98.
  • Pooja, V., Gupta, N., Khan, A., Chaudhury, S., & Saldanha, D. (2021). Psychogenic vomiting: A case series. Industrial Psychiatry Journal30(Suppl 1), S252.
  • Russell, A. C., Stone, A. L., & Walker, L. S. (2016). Functional nausea in children: a review of the literature and need for diagnostic criteria. Children3(1), 5.
  • Sansone, R. A., & Sansone, L. A. (2008). Bully victims: psychological and somatic aftermaths. Psychiatry (Edgmont)5(6), 62-4.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.