Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom: leven met duizeligheid

Voel je je duizelig als je uit bed stapt? Voel je je tachycardisch als je opstaat van het liggen? Als je ook regelmatig migraine ervaart, zou je kunnen lijden aan een specifieke medische aandoening. Kom er hier meer over te weten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 09 april, 2023

Veel mensen ervaren regelmatig duizeligheid. Het zijn mensen die in de ogen van anderen zwakker lijken. Dat komt omdat ze, zonder echt te weten waarom, vaak flauwvallen of hun evenwicht verliezen. In feite kan het iets simpels zijn als een lichte daling van de bloeddruk, de hitte, niet hebben ontbeten, of zelfs een simpele hoofdpijn die hun kracht doet afnemen en hun wereld op hol brengt.

Deze aandoening, die op elk moment kan optreden, heeft aanzienlijke gevolgen voor de patiënt. Het is inderdaad een slopend symptoom dat het dagelijks leven van veel mensen beïnvloedt en hun leven in meer of mindere mate beperkt. Het kan ontstaan door verschillende medische aandoeningen.

Eén zo’n zeldzame aandoening wordt te weinig gediagnosticeerd. Dit is het posturaal orthostatisch tachycardie syndroom (POTS). Het wordt gekenmerkt door intense duizeligheid als de lijder opstaat na een tijdje te hebben gelegen. Het gebeurt bijvoorbeeld als ze wakker worden en uit bed stappen. Het is een plotselinge duizeligheid die hen een paar seconden bijna bewusteloos maakt.

Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom

Het posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) is een zeldzame ziekte van onbekende oorsprong. Het gaat om een disfunctie van het autonome zenuwstelsel. In feite wordt de hoeveelheid bloed naar het hart verminderd nadat de lijder heeft gelegen.

Deze aandoening gaat ook gepaard met andere belangrijke symptomen en daarmee samenhangende problemen. Zo heeft tussen de 30 en 40 procent van de lijders ook last van migraine. Verder eindigt de duizeligheid vaak in syncope (flauwvallen). Dit kan weer leiden tot klappen of zelfs botbreuken.

Tegenwoordig krijgt deze aandoening steeds meer aandacht, maar niet genoeg. Regelmatige duizeligheid komt vooral bij vrouwen voor, maar is niet noodzakelijkerwijs te wijten aan hormonale factoren of bloeddrukdalingen. Daarom zijn adequate diagnoses nodig om de meest nauwkeurige interventies te kunnen bieden.

Hoe uit het zich?

Het posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) vertoont een uiterst uitgebreid en complex ziektebeeld. In feite is het een uiterst beperkende aandoening vanwege de steeds terugkerende flauwtes. De symptomen zijn als volgt:

• De lijder ervaart intense duizeligheid bij het verplaatsen van een liggende naar een rechtopstaande houding.
• Als ze opstaan, gedurende ongeveer tien minuten, zijn ze extreem tachycardisch.
• Ze voelen een bonzend gevoel in hun hoofd.
• Ze ervaren wazig zicht.
• Als ze gaan zitten, voelen ze onmiddellijk een overweldigende vermoeidheid.
• Hun bewegingen worden zwaar. Ze kunnen bijvoorbeeld moeilijk lopen of zich aankleden.
• Ook hebben ze last van maag- en darmklachten.
• Ze ervaren misselijkheid en koud zweet.
• Hun slaap is verstoord.
• Ze ervaren verhoogde angst.
• Tussen de 30 en 40 procent van hen heeft last van migraine.

Wie heeft er meestal last van?

In de regel komt dit syndroom voor bij jonge mensen. Kinderen en volwassenen tot 50 jaar kunnen er echter ook aan lijden. Volgens een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Texas (VS) komt het vaker voor bij vrouwen op het hoogtepunt van hun werkzame leven.

Wat zijn de oorzaken?

De precieze oorzaken van het posturale orthostatische tachycardie syndroom zijn niet bekend. Daarom worden er programma’s en klinische proeven opgezet waaraan patiënten kunnen deelnemen om zowel het begrip van de ziekte als het zoeken naar effectievere interventies te vergemakkelijken.

Momenteel gelooft de wetenschappelijke gemeenschap dat het voornaamste probleem zich concentreert op de orthostatische toestand. Ze denken dat er een storing is in de circulatie van de lijder als hij zich van een liggende naar een verticale houding beweegt. Er zijn een aantal hypothesen voor dit proces die een flinke hoeveelheid onderzoek hebben opgeleverd. Deze zijn als volgt:

• Veranderingen in het hart en problemen met de bloedsomloop.
• Een mutatie in het noradrenaline transporter gen. In feite is dit een nuance die voorkomt bij alle lijders aan het posturale orthostatische tachycardie syndroom.
• Veel vrouwen krijgen de ziekte na een zwangerschap of operatie.
• Het zou ook verband kunnen houden met menstruatie en hormonale factoren.
• Het kan verband houden met auto-immuniteitsproblemen.
• Sommige patiënten ontwikkelen de aandoening na een virale ziekte.
• Het hebben opgelopen van een psychologisch trauma verhoogt de kans op het ontwikkelen van de aandoening.

Interventies bestaan

Een van de meest voorkomende klinische mechanismen om het posturaal orthostatisch tachycardie syndroom te behandelen is het verbeteren van de bloeddruk en het letten op de cardiovasculaire gezondheid. Maar eerst en vooral moeten de individuele kenmerken van elke patiënt worden gediagnosticeerd.

De therapeutische aanpak is altijd multidisciplinair, gebaseerd op medicijnen en veranderingen in levensstijl. Na enige tijd worden de vorderingen van de patiënt en de therapietrouw geanalyseerd.

Dan worden eventueel noodzakelijke verbeteringen voorgesteld. In de regel is het ook mogelijk de kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren. Anderzijds is het een chronische ziekte waarvoor momenteel meer vragen dan antwoorden blijven bestaan.

Leven met duizeligheid kan een hel zijn. Daarom moet deze aandoening zichtbaar worden, zodat verder onderzoek en de best beschikbare interventies kunnen worden ontwikkeld.