Plutarchus: biograaf en auteur van het beroemde werk "Parallelle Levens"

Deze in Chaeronea geboren denker bracht een revolutie teweeg in de manier waarop de geschiedenis werd behandeld, door middel van een verhaal waarin het biografische en het filosofische met elkaar verweven waren. Lees hier meer over hem.

Geschreven en geverifieerd door de filosoof Matías Rizzuto.

Laatste update: 11 maart, 2024

Plutarchus, een vooraanstaand filosoof en biograaf uit de oudheid, is een centrale figuur in de studie van de klassieke geschiedenis. Hij werd geboren in Griekenland en heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op zowel de Helleense als de Romeinse cultuur. Zijn meesterwerk, Parallele Levens, onderzoekt menselijke deugden en gebreken door illustere figuren uit beide beschavingen met elkaar te vergelijken.

Een van zijn belangrijkste bezigheden was priester in de tempel van Delphi, waar hij de ontwerpen van de Pythia interpreteerde. Later, als magistraat van Chaeronea, bezocht hij vele landen. Hij was een onvermoeibare schrijver die de essentie van verschillende volkeren vastlegde en op het nageslacht projecteerde. Ga met ons mee om dit personage te ontdekken.

Het leven van Plutarchus

Deze filosoof werd geboren in Chaeronea, een kleine stad in Griekenland, rond 46 na Christus. Hij groeide op in een invloedrijke familie, die hem toegang gaf tot een eersteklas opleiding. Sommige van zijn familieleden zijn bij naam bekend, omdat hij ze in zijn werk noemt. Zijn grootvader heette Lamprias, zijn vader was Autobulus en zijn vrouw, met wie hij drie kinderen kreeg, was Timoxena.

Al op jonge leeftijd toonde hij een grote belangstelling voor filosofie en literatuur. Hij studeerde in Athene, waar hij zich verdiepte in de leer van Plato en andere klassieke denkers. Deze solide basis zette de toon voor zijn toekomstige werk.

In Athene werd hij begeleid door Ammonius, een Neoplatonist die hem liet kennismaken met wiskunde en filosofie en hem in de kringen van de Platonische Academie bracht. Hij verkreeg zelfs het Atheense staatsburgerschap vanwege de goede gevoelens die hij voor de regio uitte toen hij al een gevestigd schrijver was.

De jeugd van deze biograaf was een periode van intense voorbereiding. Ondergedompeld in de studie van ethiek, geschiedenis en literatuur, smeedde hij de gereedschappen die hij later zou gebruiken om de grote figuren van zijn tijd te analyseren en erover te schrijven. Zijn opleiding vormde de basis waarop hij zijn literaire nalatenschap bouwde.

De invloeden van deze intellectueel bleven echter niet beperkt tot de Griekse filosofie. Door zijn reizen werd hij ook blootgesteld aan de cultuur en het denken van Rome en raakte hij bevriend met verschillende invloedrijke Romeinen, waaronder de senatoren Minicius Fundanus en Quintus Sosius Senetion.

Dit zou later tot uiting komen in zijn vergelijkende benadering en zijn vermogen om bruggen te slaan tussen de twee culturen.

Werken van de biograaf van Chaeronea

Na zijn opleiding keerde deze Griek terug naar Chaeronea, waar hij begon te schrijven en les te geven. Zijn vroege werken weerspiegelen een diepgaande kennis van morele filosofie. Al snel groeide zijn reputatie als denker en schrijver en trok hij studenten en lezers uit heel Griekenland aan.

Hij beperkte zich niet tot één genre. Hij schreef essays, biografieën en filosofische verhandelingen. Zijn geschriften behandelen onderwerpen als ethiek, onderwijs, politiek en religie. Elke tekst ademt een wereldbeeld uit dat beïnvloed is door zijn rijke opleiding en diverse culturele achtergrond.

Parallelle levens

Het meest opmerkelijke werk van Plutarchus, Parallelle Levens verzamelt biografieën van opmerkelijke Griekse en Romeinse figuren. Dit werk vertelt niet alleen over hun ervaringen, maar vergelijkt ze ook en onthult overeenkomsten en contrasten.

Het is een belangrijk werk dat geschiedenis, filosofie en psychologische analyse combineert. Het is baanbrekend door een tot nu toe onbekende studie van figuren uit beide culturen te presenteren.

Elk tweetal teksten is zorgvuldig gestructureerd. Daarin vertelt de auteur de feiten van hun levens en analyseert hij het karakter en de moraal van elk van hun personages. Zijn benadering benadrukt de invloeden van persoonlijke keuzes en waarden op de geschiedenis.

Parallel Lives biedt een essentieel inzicht in het begrip van de oudheid. Door leiders als Alexander de Grote en Julius Caesar tegenover elkaar te zetten, biedt de schrijver een vernieuwend perspectief op de aard van leiderschap en macht in verschillende tijdperken en culturen.

Dit door fictie bemiddelde verhaal verzamelt echte gegevens die hebben gediend om de historische ontwikkeling beter te begrijpen. Het wordt beschouwd als een van de belangrijkste bronnen over het leven van Alexander de Grote en bevat ook waardevolle informatie over de vroege Romeinse kalender in de biografie van Numa Pompilius, de tweede koning van Rome.

De Moralia

Een ander van zijn meest invloedrijke hoofdartikelen is Moralia een verzameling essays en dialogen over een breed scala aan onderwerpen, die de diepgang van het Grieks-Romeinse ethos weerspiegelen. Het gaat van religie tot politiek. Door zijn verhalende stijl biedt de auteur een gedetailleerde kijk op de gewoonten en overtuigingen van zijn tijd.

Deze denker gebruikt historische en mythologische voorbeelden om zijn punten te illustreren, waardoor ze toegankelijk en relevant zijn. Tegelijkertijd gebruikt hij fictieve dialogen om complexe kwesties te verkennen, waardoor de lezer zich kan onderdompelen in filosofische debatten.

Meer geschriften van deze auteur

Hoewel de hierboven genoemde teksten het meest relevant zijn van de biograaf van Chaeronea, schreef hij ook De levens van de tien Attische redenaars, waarin de gebeurtenissen worden verteld van invloedrijke figuren uit het oude Athene, zoals Demosthenes, Aeschines, Lysias en Isocrates.

Aan de andere kant beschrijft zijn werk Over de rivieren de belangrijkste bekende zijrivieren in de oude wereld, hun oorsprong, hun kenmerken en de bijbehorende legendes. Hij liet zich inspireren door Herodotus, Strabo en Plinius de Oudere en voegde zijn eigen observaties toe over de kennis van rivieren.

Hij schreef ook Over het zichtbare gezicht van de maan, waarin hij kosmologische en astronomische theorieën uiteenzet die gebaseerd zijn op de Platonische traditie. In zijn stijl presenteert de auteur een dialoog waarin de personages de onvolmaaktheden van het hemellichaam en de vormen die ze op het oppervlak tekenen bespreken.

Gezien zijn onvermoeibare interesse in andere culturen ontwikkelde hij Over Isis en Osiris, waarin hij de Egyptische religie en mythologie behandelt, vooral de cultus van de Egyptische goden en hun relatie met de Griekse filosofie. Plutarchus interpreteert deze mythen allegorisch en symbolisch en brengt ze in verband met de principes van goed en kwaad, leven en dood, orde en chaos.

Een essentiële erfenis in het klassieke onderwijs

Plutarchus heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op de filosofie en literatuur. Als een van de eersten die Griekse en Romeinse culturen met elkaar vergeleek, zorgde hij voor een beter begrip van de onderlinge verbondenheid van de menselijke geschiedenis.

Zijn beschouwingen over ethiek en moraal, samen met de biografische benadering, beïnvloedden denkers en schrijvers door de eeuwen heen. William Shakespeare parafraseert bijvoorbeeld passages uit Parallel Lives in zijn toneelstukken. Hij beïnvloedde ook het Europese humanisme en voedde de verbeelding van denkers als Montaigne en Rousseau.

De teksten van deze Griek zijn fundamenteel voor het klassieke onderwijs. De manier van vertellen die hij gebruikte overstijgt de feiten.

Het belang ligt niet zozeer in de waarachtigheid van wat er verteld wordt, maar in de psychologische diepgang van de personages en de reflecties die ze bij de lezer oproepen. Wie in aanraking komt met het werk van Plutarchus voedt zijn verbeelding over de manier van leven van de Ouden.