Pijngedrag: hoe we onze pijn aan anderen tonen
Pijn is een lichamelijke gebeurtenis. Bovendien is het bij een verwonding of enige vorm van lichamelijke schade noodzakelijk om in te grijpen om die te behandelen. Wist je echter dat je geest ook een belangrijke rol speelt bij het vergroten of verminderen van je lijden? In feite zijn enkele van de meest merkwaardige verschijnselen de zogenaamde pijngedrag.
Pijngedrag zijn de reacties, handelingen of gedragingen die je uitvoert als gevolg van pijn of ongemak. Bijvoorbeeld met je hand druk uitoefenen op het pijnlijke gebied, bepaalde houdingen aannemen om het gevoel te verzachten, of bepaalde activiteiten vermijden als je pijn hebt.
Dit soort gedrag lijkt nogal logisch. Om te beginnen kunnen ze inderdaad nuttig zijn. Maar op de lange termijn kunnen ze ervoor zorgen dat het ongemak langer duurt.
Pijngedrag
Normaal ben je geneigd aan pijn te denken als iets puur fysiologisch. Bijvoorbeeld krampen, een brandend of jeukend gevoel, druk of spanning in een bepaald gebied. Toch heeft het in werkelijkheid verschillende andere componenten:
Het cognitieve aspect
Dit verwijst naar de gedachten, ideeën en overtuigingen die rond pijn en ziekte gegenereerd en in stand gehouden worden. Die zijn niet bij iedereen hetzelfde.
Er zijn bijvoorbeeld mensen die een catastrofale houding aannemen die de gangbare negatieve visie die we op pijn plegen te hebben, accentueert. Deze mensen herkauwen er voortdurend over en kunnen het niet uit hun hoofd zetten. De aandacht die ze eraan besteden genereert bij hen een grotere gevoeligheid voor de pijn en een intensere waarneming ervan.
Het emotionele of affectieve aspect
Dit houdt verband met de emoties die pijn oproept. Uiteraard is pijn voor niemand prettig, maar er zijn mensen die buitensporig negatieve effecten ontwikkelen. Ze voelen zich bijvoorbeeld hulpeloos en niet in staat de kwaal te beheersen, overdrijven de bedreigende eigenschappen van de pijnprikkel en hebben het gevoel dat ze niets aan hun situatie kunnen doen.
Deze geassocieerde emoties versterken de pijn en voegen ook een component van psychisch lijden toe.
Het gedragsaspect
Tenslotte heeft alle pijn een component die te maken heeft met gedrag. Het komt tot uiting in de acties die je in dit verband onderneemt.
Dit kan variëren van het aanraken van het gebied dat pijn doet, het verbaliseren van hoe ziek of pijnlijk je je voelt, het bezoeken van de dokter, het nemen van medicijnen, of het beperken van je bewegingen of dagelijkse activiteiten. Dit is allemaal zogenaamde pijngedrag.
De rol van pijngedrag
Al deze handelingen komen van nature voor als je pijn hebt. Het is normaal dat je ze uitvoert en ze kunnen je helpen je beter te voelen, troost te verkrijgen of oplossingen te vinden. Als je je er echter te veel op toelegt, kunnen ze een probleem worden.
Wie dit soort pijngedrag het meest toepast, neemt eerder een ‘zieke rol’ aan. Dit veroorzaakt bepaalde gevolgen. Hoewel ze bij specifieke pijn misschien niet zo relevant zijn, als we het hebben over een chronische aandoening, kan dit soort gedrag de situatie en de invaliditeit verergeren.
Wie dit gedrag aanneemt en de ‘zieke rol’ aanneemt, heeft meestal meer last van pijn. Bovendien ervaren ze meer symptomen van angst en depressie, een hogere mate van invaliditeit en inactiviteit, en een slechtere arbeidsstatus. Deze resultaten zijn gevonden bij het analyseren van patiënten met aandoeningen als lage rugpijn, reumatoïde artritis, fibromyalgie en migraine.
Met het oog op deze bevindingen zijn psychotherapeutische strategieën ontwikkeld om deze pijngedrag te verminderen of te elimineren, teneinde het ongemak te verminderen en de levenskwaliteit van patiënten te verbeteren.
Psychotherapeutische interventies
De gedragsmatige benadering van pijn richt zich op het veranderen van de gedragingen die samenhangen met ongemak. De patiënt wordt dus aangespoord om de reacties die hij heeft ontwikkeld geleidelijk op te heffen.
Deze procedures staan bekend als operante technieken (Spaanse link). Ze zijn gebaseerd op de principes van instrumentele conditionering of het idee dat alle gedrag dat herhaald en in stand gehouden wordt, dat doet omdat het op een of andere manier versterkt wordt.
Vanuit dit gezichtspunt moeten we bedenken dat pijngedrag vaak gekoppeld is aan een of ander secundair voordeel. De lijder krijgt bijvoorbeeld aandacht, genegenheid en troost van zijn geliefden. Of hij kan zich bevrijden van onaangename activiteiten, zoals werken of huishoudelijk werk. Onbewust begrijpen ze misschien dat de “zieke rol” hen voordelen biedt, en blijven ze die dus belichamen.
Daarom wordt gezocht naar bewuste inzet en werk om deze situatie te keren. Bijvoorbeeld:
- Stop met het verbaliseren van ongemak.
- Elimineer gezichts- en lichaamsgebaren van pijn.
- Vermijd situaties die de ziekte ‘verwelkomen’. Hervat en herstel alle dagelijkse activiteiten die beperkt zijn geworden (voor zover mogelijk).
- Introduceer lichamelijke oefening in de routine.
Door middel van geleidelijke programma’s wordt elke vooruitgang versterkt en zo wordt het doel bereikt. Hoewel een alomvattende aanpak (Engelse link) die de fysieke en fysiologische aspecten van pijn niet verwaarloost noodzakelijk is, bevordert het werken op de andere gebieden (meer bepaald het gedrag) een betere kwaliteit van leven.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Campayo, J. G., & Rodero, B. (2009). Aspectos cognitivos y afectivos del dolor. Reumatología clínica, 5, 9-11.
- Moix, J., & Casado, M. (2011). Terapias psicológicas para el tratamiento del dolor crónico. Clínica y Salud, 22(1), 41-50.
- Nielson, W. R., & Weir, R. (2001). Biopsychosocial approaches to the treatment of chronic pain. The Clinical journal of pain, 17(4), S114-S127.
- Olivares Rodríguez, M., & Cruzado Crespo, J. A. (2008). Evaluación psicológica del dolor. Clínica y salud, 19(3), 321-341.