Het oplichterssyndroom: als bekwaamheid tot onzekerheid leidt

Je onzeker voelen is tot op zekere hoogte normaal, vooral wanneer je je in een nieuwe, uitdagende situatie bevindt. Na verloop van tijd, als je meer gewend raakt aan de situatie, maak je fouten waar je van leert, je groeit en je voelt je veiliger. Dan kom je op het punt waar je weet dat je een expert bent op dit gebied. Maar dat gebeurt niet voor mensen met het oplichterssyndroom.

Zelfs als ze echt een expert op dit gebied zijn en veel prestaties hebben geleverd, voelen ze zich onzeker. Zelfs als zij door hun collega’s zeer gerespecteerd worden, blijft de onzekerheid bestaan.

Deze mensen zijn niet in staat te accepteren dat hun succes een product is van hun eigen intelligentie en dat ze het echt verdienen. Ze hebben de neiging te geloven dat het allemaal gebeurde door geluk of externe factoren.

Het is geen geval van valse bescheidenheid – ze zien zichzelf echt niet zo. In feite denken velen van hen dat ze hun cliënten of patiënten bedriegen, net zoals een bedrieger dat zou doen. Ze geloven niet in hun capaciteiten en voelen zich niet competent, ook al wijzen alle bewijzen op het tegendeel.

Wat is de oorsprong van het oplichterssyndroom?

Er schijnen een paar voorbestemde factoren te zijn, die verklaren waarom sommige mensen zich als mislukkingen blijven voelen. Dr. Valeria Young, een expert op dit gebied, suggereert de volgende mogelijke oorzaken:

Gezinsdynamiek of opvoeding in de kindertijd

Wanneer ouders kinderen onder druk zetten om de beste cijfers te halen of hen met anderen vergelijken, zullen ze zich waarschijnlijk incompetent voelen. Ze zijn dat natuurlijk niet echt. Ook kunnen ze de behoefte voelen om te overtreffen wat ze nu zijn.

Genderstereotypen

Vandaag de dag weten we dat genderstereotypen zowel mannen als vrouwen treffen, maar een paar jaar geleden dachten mensen dat het alleen om vrouwen ging. Mannen krijgen echter wel een boodschap van succes, terwijl vrouwen die van mislukking ontvangen. De samenleving zet vrouwen onder druk om perfect te zijn en tegelijkertijd te veel rollen te spelen, waarbij geen ruimte is voor fouten.

Vrouwen hebben bijna het gevoel dat ze geen recht hebben om succesvol te zijn, want dat is voorbehouden aan mannen.

Salarisverschillen

Wanneer iemands werkplek hem financieel niet waardeert of geen eerlijk loon betaalt, denkt hij vaak dat het komt omdat hij niet zo competent is als hij zou moeten zijn, en daarom wordt hij niet beloond.

Dit geldt vooral voor vrouwen, omdat de loonkloof tussen mannen en vrouwen nog altijd bestaat. Het heeft gevolgen voor de mate waarin zij zichzelf op professioneel gebied waarderen.

Hoge verwachtingen en eisen

Mensen met oplichterssyndroom zijn perfectionisten die veel van zichzelf eisen. Ze leggen zichzelf doelen op die te hoog en moeilijk te realiseren zijn. En dan maakt het niet uit hoe competent ze zijn.

Ze zien zichzelf dan ook als middelmatig, terwijl ze de werkelijkheid echt alleen maar vervormen. Ze zijn zeer competent en kundig, maar ze zijn niet perfect en stellen geen realistische doelen.

Deze hoge verwachtingen en eisen komen voort uit een laag gevoel van eigenwaarde en een slecht zelfbeeld. Deze factoren worden versterkt door jaloezie en minachtende opmerkingen waar ze het slachtoffer van zijn op school en op het werk.

Hoe overwin je het oplichterssyndroom?

Het oplichterssyndroom is een kwestie van onzekerheid. De persoon voelt zich net alsof hij zijn prestaties, lof of succes niet waarmaakt of verdient.Hij denkt dat als andere mensen zouden ontdekken hoe incompetent hij eigenlijk is, ze hem zouden bestempelen als een bedrieger.

Je ziet het tegenovergestelde bij het Dunning-krugereffect, waarin onwetende mensen niet op de hoogte zijn van hun eigen onwetendheid.

Het is interessant omdat de onzekerheid die voortkomt uit hun extreme perfectionisme juist kan leiden tot wat ze vrezen: falen. En toch kunnen mensen die minder competent zijn dan ze zelf denken veel doen omdat ze in zichzelf geloven en meer zelfvertrouwen lijken te hebben.

Begin met geloven in jezelf

Om het oplichterssyndroom te overwinnen, is de eerste stap om in jezelf te gaan geloven. Leer jezelf goed kennen: wat je kunt geven en wat je beperkingen zijn. Vertrouw op jezelf, en wees je ervan bewust dat je veel fouten maakt.

Het is ook nodig om te beginnen met het accepteren en genieten van je succes en prestaties in plaats van ze te minimaliseren. Als je jezelf niet waardeert voor wat je doet, is het moeilijk voor andere mensen om dat wel te doen.

Bedank iemand elke keer dat je een compliment krijgt en laat het dienen als motivatie en versterking voor de toekomst.

Tot slot, stop met uitstellen. Mensen die last hebben van het oplichterssyndroom stellen dingen vaak uit omdat ze vanaf het begin bang zijn dat ze zullen falen.

Daardoor zijn ze nooit tevreden met hun werk en deze ontevredenheid leidt tot een gebrek aan motivatie. Soms komt er zelfs angst of depressie voort uit alle verantwoordelijkheden die steeds weer worden opgestapeld.

Zoals je kunt zien, voelen zelfs enkele van de meest succesvolle mensen zich vaak incompetent en ervaren ze veel onzekerheid. De sleutel is niet om te stoppen met proberen, maar om jezelf onvoorwaardelijk te accepteren.

Dat is de enige manier waarop je kunt krijgen wat je wilt, en als je dat niet doet, begrijp dan de redenen waarom je dat niet hebt gedaan.