Hebben nieuwe communicatiemiddelen een negatieve invloed op onze relaties?

Er is een uniek citaat van Peter Drucker dat de nieuwe communicatiemiddelen van onze huidige samenleving confronteert: “Het belangrijkste aan communicatie is om te horen wat niet wordt gezegd.” Maar hoe weet je wat niet wordt gezegd als je je gesprekspartner niet kunt observeren? Hoe weet je of er sprake is van een communicatieve stilte of een gewone stilte omdat hij aan iets anders denkt?

Zoals Drucker bevestigt, tijdens een gesprek wordt er gebruikgemaakt van veel gebaren, bewegingen en grimassen die geen woorden bevatten, maar wel veel zeggen. Door gebruik te maken van onze huidige communicatiemiddelen, zoals instant messaging of e-mail, verliezen we deze details echter. Onze vraag is, heeft dit invloed op de kwaliteit van onze relaties?

De nieuwe communicatiemiddelen

Er zijn ongetwijfeld nieuwe communicatiemiddelen die de manier waarop we naar de wereld kijken veranderen. Wat ooit een eenvoudig gesprek was tussen mensen, of op zijn best een telefoontje, kan nu een WhatsApp-groep zijn, een opmerking op Facebook of een Tweet van 140 tekens. Dit zijn slechts enkele voorbeelden.

Dus nieuwe technologieën en hun bijdragen hebben onze manier van communiceren op snel tempo veranderd. Face-to-face contact lijkt met de dag steeds meer achterhaald. Maar hoewel deze veranderingen uitstekende voordelen bieden, zoals sneller en praktischer kunnen communiceren, hebben ze ook hun nadelen. Is een WhatsApp-gesprek net zo effectief als een gesprek in levende lijve?

Volgens David R. Olson, een prestigieuze cognitieve psycholoog, moeten we hierbij enkele factoren in overweging nemen. Communicatie is gebaseerd op drie taalhandelingen: locutie, illocutie en prelocutie.

Locutie betekent de productie van geluiden, woorden en de betekenis van een zin. Illocutie is de kracht van een zin. Prelocutie heeft te maken met de effecten die een zin produceert.

Hier is een voorbeeld:

• Geef het haar. – Locutie.
• Ze adviseerden me om het aan haar te geven. – Illocutie.
• Ze hebben me overtuigd om het aan haar te geven. – Prelocutie.

Locutie is slechts de handeling om iets te zeggen. Illocutie kan verschillende gebruiken van dezelfde zin omvatten, afhankelijk van hoe iemand begrijpt wat er wordt gezegd. Als je bijvoorbeeld zegt “Ik heb het koud,” kan dat betekenen dat je wilt dat de andere persoon het raam dichtdoet, jou zijn jas geeft, of laat weten of hij het ook koud heeft.

Een andere communicatieve realiteit waarin de illocutionaire handeling verloren gaat

Olson gelooft dat spraak niet precies kan worden overgebracht in geschrift. Daarom vindt hij dat de illocutionaire handeling bij onze nieuwe communicatiemiddelen verloren gaat. Dat wil zeggen dat alleen de locutionaire en prelocutionaire handelingen blijven bestaan.

Relevante aspecten van communicatie, zoals de toon en de oscillaties, hebben dus geen plaats meer. Het is waar dat we uitroeptekens en zelfs hoofdletters kunnen gebruiken om ‘onze stem te verheffen’, maar we kunnen iemands klemtoon en intonatie niet interpreteren, relevante gegevens die duiden op nervositeit, woede, ontevredenheid…

Dit tekort aan illocutionaire aspecten in een gesprek veroorzaakt niet alleen frustratie of onzekerheid bij de ontvanger of de ontvangers van de berichten, maar kan ook frustratie veroorzaken bij de persoon die ze uitzendt. Je hebt misschien het gevoel dat er iets ontbreekt waarmee je ervoor kunt zorgen dat de ander je volledig begrijpt.

De eigenaardigheden van onze nieuwe communicatiemiddelen

Een andere bijzonderheid van deze nieuwe communicatiemiddelen is wanneer we met een vreemde praten. We kunnen niet interpreteren hoe die persoon is, want hij staat niet voor ons neus. Het is dus ingewikkeld voor ons om een ​​idee te krijgen van hoe die persoon werkelijk in elkaar zit.

We kunnen niet zeggen dat dit punt min of meer negatief is. Het is gewoon anders. Wat zeker is, is dat er veel intimiteit verloren gaat en de illocutionaire handeling volledig verdwijnt. In feite zou dit zelfs kunnen leiden tot valse aannames over de werkelijke intenties van de persoon met wie we communiceren.

Het is duidelijk dat virtuele communicatie niet slechter is dan traditionele communicatie, het is gewoon anders. Natuurlijk kan het voor een hoop doeleinden juist positief zijn. Tegenwoordig hebben we al technologie voor video-oproepen, zodat beide sprekers elkaar kunnen zien terwijl ze praten.

Wanneer twee mensen communiceren via WhatsApp, of een andere methode voor instant messaging, moeten we rekening houden met nog een aspect. Als ze elkaar al goed kennen, kan een deel van de illocutionaire handeling gedeeltelijk blijven bestaan. Dit zorgt ervoor dat de ontvanger meer accurate interpretaties kan maken.

Leiden onze huidige communicatiemiddelen tot eenzaamheid?

In werkelijkheid bieden onze nieuwe communicatiemiddelen ons eenvoudigweg een extra manier om met anderen te praten. Heeft dit echter de neiging om de kwaliteit van onze communicatie te schaden? De waarheid is dat technologie het houden van gesprekken mogelijk maakt die we anders niet zouden kunnen hebben. Het zal echter altijd de kwaliteit van deze gesprekken benadelen.

Bovendien tonen studies aan dat het groeiende gevoel van eenzaamheid dat zich in de huidige maatschappij voordoet, deels te wijten is aan het toegenomen gebruik van bepaalde media. We kunnen mensen op het scherm zien, maar het is voor ons moeilijker om ons bij hen te voelen. Met een videogesprek kunnen we in hun ogen kijken, maar we kunnen ze nooit vasthouden of aanraken.

Gebruik technologie om met iemand ver weg te communiceren, maar niet om te praten met mensen die dichtbij zijn. Benut de voordelen ervan, maar laat de nadelen van technologie je relaties niet schaden.