Misofonie: de afkeer van bepaalde geluiden
We vertellen je hier een verhaal zodat je meer over misofonie kan leren en over alles wat het omhelst.
“Ik ben al bijna heel mijn leven zo, het is verschrikkelijk. Ik raak onthutst wanneer ik in de bus zit of een andere vorm van transport neem. Als ik geen oordoppen draag of niet met een koptelefoon naar muziek luister, word ik nerveus en prikkelbaar. Ik hoor toetsen klikken op een toetsenbord, iemand die kauwgom eet, mensen die op hun vork bijten terwijl ze eten, die hun soep slurpen… en er zijn zo nog veel meer voorbeelden. Eén dag rust hebben, daar droom ik van, en niet te hoeven alleen zijn met mijn koptelefoon op, ik wil geen gezichten trekken naar mensen die het doen. Ik kan geen normale relatie hebben want wie zou iemand zoals ik niet haten?”
Wat je net gelezen hebt, is het echte verhaal van een persoon met misofonie. Wat is misofonie eigenlijk? Men omschrijft misofonie als een grote gevoeligheid (overgevoeligheid) voor een bepaald type geluid of geluiden.
“De reactie is meestal woede, niet afkeer. De overheersende emotie is woede. Het lijkt een normale reactie maar het treedt dan op een overdreven manier op.”
-Dr. Sukhbinder Kumar, Universiteit van Newcastle-
Naast hyperacusis en fonofobie bestaat er een lage tolerantie voor geluid. Mensen met misofonie hebben de neiging een lichamelijke reactie op bepaalde geluidsprikkels te ervaren. De artsen Pawel Jastreboff en Margaret Jastreboff hebben in 2000 het woord “misofonie” bedacht. De term is afkomstig van het Griekse woord ‘misos’, wat afkeer betekent, en van ‘foné’ wat geluid betekent. Je kan misofonie dus omschrijven als een ‘selectieve gevoeligheid voor geluid’.
Wat is misofonie precies?
We hebben het al vermeld. Misofonie is een daling in de tolerantie van een persoon voor bepaalde geluiden. Mensen met deze aandoening kunnen bepaalde specifieke geluiden niet verdragen. Wat voor de meeste mensen alleen maar achtergrondgeluiden zijn, zijn voor anderen grondig vervelende geluiden.
Lawaai zoals kauwen, het rammelen van materiaal of het getik van vingers op een bureau zijn voor mensen met misofonie ondraaglijk. De frequentie van sommige geluiden die dit ongemak veroorzaken, is redelijk laag, ongeveer 40 tot 50 decibel.
Deze vijandigheid tegenover geluiden is nog erger als de personen die ze maken, zich dichtbij de persoon met misofonie bevinden. Meredith Rosol, een leerkracht op de basisschool van Baltimore, kreeg de diagnose misofonie. Zij zegt dat ze niet langer met haar ouders samen kan eten. Alleen als ze oordoppen draagt, kan ze met hen een maaltijd delen.
Deze mensen worden ook met het probleem geconfronteerd dat de diagnose moeilijk vast te stellen is. Dat betekent dus dat het ook lastig is om het op de juiste manier te behandelen. Het is zelfs pas recent geklasseerd als een ziekte.
“Deze patiënten raken verzadigd wanneer ze een geluid horen dat de reactie uitlokt.”
-Dr. Sukhbinder Kumar-
Is misofonie een psychologische stoornis?
Sommige mensen beweren dat misofonie geen psychologische stoornis is. Volgens hen is het geen fobie. Men behandelt het dan als een neurologische aandoening. Waarschijnlijk bevindt de neurologische stoornis zich in bepaalde structuren van het centrale zenuwstelsel.
Het is nog steeds niet bekend waar de “viscerale” reactie precies vandaan komt. Het kan iets te maken hebben met schade aan de mediale prefrontale cortex. Dit lijkt op wat er bij een andere medische aandoening gebeurt die we tinnitus noemen. Tinnitus is een oorsuizen of een ander type van fantoomgeluid in het oor. Het is meestal afkomstig van beschadiging van de haarcellen in de cochlea (of het slakkenhuis: een spiraalvormig deel van het binnenoor dat zorgt voor de geluidswaarneming).
De symptomen van misofonie
Mensen met misofonie voelen ongemak, woede, razernij, paniek, angst… Ze kunnen zich zelfs inbeelden dat de persoon aanvallen die de geluiden maakt. Het kan dan over normale en gewone geluiden gaan die mensen maken wanneer ze eten, drinken, nippen, ademen, hoesten, enzovoort.
Ook bij andere repetitieve geluiden voelen deze mensen zich onbehaaglijk: kauwgom knabbelen, bellen blazen, krakende botten enzovoort. Wanneer ze deze geluiden horen, vertonen ze angstgevoelens en vermijdingsgedrag. In ernstige gevallen kunnen individuen zo onverdraagzaam worden dat ze zich agressief ten aanzien van de betrokken voorwerpen, mensen of dieren gedragen.
Soms ontwikkelen mensen met misofonie een echte obsessie met deze geluiden. De overgevoeligheid breidt zich dan uit. Er kan zich dan een onverdraagzaamheid ontwikkelen voor de mensen of de situaties die deze geluiden veroorzaken.
“Ik voel dat er een dreiging is en ik heb het verlangen om aan te vallen. Ik ga in een “vlucht of vecht”-modus.”
-Mary Jefferson, iemand met misofonie-
Psychologische problemen waartoe misofonie kan leiden
Mensen met misofonie kunnen ernstige psychologische problemen ontwikkelen. Ze kunnen agressief worden of de beslissing nemen om alle situaties die met hun probleem te maken hebben, vermijden. Op die manier zonderen ze zichzelf af en voelen ze een diep gevoel van eenzaamheid.
De beschikbare hulpmiddelen om hun kwaal te behandelen ontbreken. Sociale herintegratie is dus niet gemakkelijk. Ze zoeken dus hun toevlucht in het dragen van oordoppen of koptelefoons. Toch kunnen ze het onderliggende probleem niet oplossen.
“Iedereen die frieten eet, zal mij altijd van streek maken. Het geluid van een plastic zak in de wind is genoeg om een reactie uit te lokken. Ik denk dan onmiddellijk ‘Oh, God, wat is dat geluid? Ik moet hier weg of het laten ophouden.'”
-Paul Clark, iemand met misofonie-
Hoe vaak komt deze aandoening voor?
Hoe vaak misofonie precies voorkomt is niet bekend. Mensen die het hebben beweren dat het vaker optreedt dan wat men officieel erkent. Gehoorproblemen komen vaker voor dan je zou denken. Vaak is er een behandeling maar in andere gevallen is het veel moeilijker te behandelen. Dat is vooral zo wanneer het probleem een overgevoeligheid voor bepaalde geluiden is. Dat komt omdat er hier sprake is van een wisselwerking tussen lichamelijke en psychologische factoren.
“Het is nog steeds niet heel duidelijk hoe vaak deze stoornis precies voorkomt, aangezien er geen duidelijke manier bestaat om de diagnose te stellen en het is pas recent ontdekt.”
-Dr. Sukhbinder Kumar-
De behandeling van misofonie
Voor misofonie is er geen genezing bekend. Sommige patiënten hebben vastgesteld dat cognitieve gedragstherapie nuttig is, net als trainingstherapie voor tinnitus. Anderen hebben ervaren dat deze technieken niet zo doeltreffend zijn. Vele artsen zijn zich nog steeds niet bewust dat deze stoornis bestaat. In vele gevallen zullen ze deze aandoening dus niet vaststellen.
“Het is een goed idee om lage niveaus van elektriciteit te gebruiken die men door de schedel heen stuurt, waarvan bekend is dat het helpt om de werking van de hersenen aan te passen.”
-Dr. Sukhbinder Kumar-
Bepaalde psychologische behandelingen en hypnose zijn bij sommige patiënten doeltreffend geweest. In het algemeen bestaat er echter geen definitieve genezing voor deze aandoening. Terwijl ze wachten op een meer geschikte behandeling, moeten de patiënten in een staat van angst of afzondering blijven leven.
