Maskeren: een masker opzetten om in te passen

Om sociaal te passen en als "normaal" beschouwd te worden in onze dagelijkse omgeving, moeten we ons aan bepaalde ongeschreven "regels" houden. Daarom kunnen we de optie van maskering kiezen, wat soms zowel een hulp als een belemmering kan zijn.

Leven in de samenleving heeft grote voordelen voor ons als soort. In feite is interactie met anderen essentieel voor het behoud van onze fysieke en psychologische gezondheid. Maar om in de groep te passen en geaccepteerd te worden, moeten we ons aanpassen aan de smalle vorm van schijnbare ‘normaliteit’. Daarom zijn degenen die hier in zekere zin van afwijken, gedwongen om te maskeren.

Dit is een strategie die uiterst schadelijk kan blijken te zijn. Heb je ooit de behoefte gevoeld om een masker op te zetten? Doen alsof je bent wie je niet was om je aan te passen aan een bepaalde sociale situatie? Misschien was je aan het rouwen en moest je glimlachen en aardiger zijn dan je echt voelde alsof je op je werk wilde zijn.

Of misschien ontmoette je nieuwe mensen en moest je een lijst bedenken met dingen die je normaal niet tegen ze zou zeggen. Neurodivergente mensen moeten zich echter elke dag op deze manier camoufleren om in de samenleving te passen. Dit fenomeen is zelfs onderzocht in de tv-realityshow Love on the Spectrum.

Maskeren

Maskeren noemt met ook wel camouflage (Engelse link). Het is een copingstrategie die inhoudt dat het individu zijn gedrag aanpast aan het soort dat sociaal wordt verwacht. Het is een soort sociale camouflage die mensen aannemen om sociaal competent te lijken. Daarnaast doen ze dit om zich aan te passen aan wat als normaal wordt beschouwd.

Op deze manier verbergen ze alle tekenen van divergentie en dwingen ze zichzelf neurotypisch te handelen. Het kan een extreem adaptieve gewoonte zijn. Het kan echter ook zeer beperkend zijn als de persoon in het proces zijn identiteit verwatert.

Neurotypische mensen zijn mensen die een typisch soort neurologische ontwikkeling vertonen. Met andere woorden, ze denken, voelen en handelen zoals de meerderheid van de bevolking doet.

Aan de andere kant hebben neurodivergente mensen een ander begrip en interpretatie van de werkelijkheid. Hun visie net zo geldig is als de rest van ons. Toch hebben ze de neiging om te lijden aan misverstanden en worden ze gedwongen te “doen alsof” om afwijzing te voorkomen.

Hoe manifesteert maskeren zich?

Om te begrijpen waar maskeren uit bestaat, volgen hier enkele voorbeelden van wat neurodivergente mensen moeten doen:

• Dwingen zichzelf om in de ogen van anderen te kijken wanneer ze met hen praten.
• Moduleren hun stem om hun gesprek aantrekkelijker te maken.
• Dwingen zichzelf om gebaren en gezichtsuitdrukkingen te maken. Deze zijn niet natuurlijk voor hen zijn maar passen wel bij de situatie.
• Doen er alles aan om na te denken over wanneer ze moeten spreken. Dat geldt ook voor het herkennen wiens beurt het is om te spreken. Daarnaast denken ze na over wat voor soort opmerkingen mensen als onbeleefd of respectloos kunnen beschouwd.

Wie gebruikt maskering om erbij te horen?

Zoals we eerder vermeldden, zijn het neurodivergente mensen die het vaakst worden gedwongen om dit soort sociale camouflage uit te voeren. Vaak zijn dit mensen die binnen het autismespectrum vallen.

Sterker nog, vrouwen in het spectrum (Engelse link) hebben de neiging om het vaker en op een meer bekwame manier te doen. Sterker nog, ze zijn over het algemeen beter in staat hun gedrag aan te passen. Om deze reden is er echter vaak sprake van onderdiagnose bij deze groep.

Bovendien nemen degenen die lijden aan andere soorten psychische stoornissen, zoals OCS (obsessief-compulsieve stoornis) of BPS (borderline persoonlijkheidsstoornis), ook hun toevlucht tot maskering.

In feite kunnen zelfs mensen zonder duidelijke stoornis deze strategie in bepaalde situaties gebruiken. Dit is duidelijker bij mensen met een gebrek aan of moeilijkheden in sociale vaardigheden.

Gevolgen en bijbehorende problemen

Maskeren kan op het eerste gezicht nogal functioneel lijken. In feite vervult het zeker zijn adaptieve functie. Het zorgt voor meer sociaal succes en kan zelfs voorkomen dat mensen worden gepest op school of op het werk. Op de lange termijn kan het echter ernstige gevolgen hebben voor de geestelijke gezondheid. Bijvoorbeeld:

• Het voortdurend moeten doen of doen alsof is psychologisch uitputtend. Daarom kan de persoon zich na perioden van sociale interactie uitgeput en overweldigd voelen. Wat tijd alleen kan nodig zijn om weer op te laden.
• Om zichzelf te camoufleren, moeten ze al hun energie richten op het naleven van bepaalde vooraf vastgestelde richtlijnen. Bijvoorbeeld oogcontact maken, om de beurt spelen, hun woorden zorgvuldig kiezen, enz. Dit alles kan het voor hen moeilijk maken om echt aandacht te besteden aan de inhoud van het gesprek dat plaatsvindt. Daarom is de ervaring misschien niet zo diep of zinvol als het zou kunnen zijn.
• Wanneer iemand maskeren dagelijks en gedurende lange tijd toepast, kan dit leiden tot angstige en depressieve episodes en zelfs dissociatie. Met deze aandoening raakt de persoon los van zijn ware gedachten, gevoelens en impulsen. Dat komt omdat hij ze voortdurend moet sturen en wijzigen.
• Ten slotte is het grootste probleem dat deze strategie het ongemak van het individu niet verlicht of iets toevoegt aan zijn of haar specifieke ervaring. In feite ontkracht het alleen hun visie op de wereld om deze aan te passen aan die van anderen.

Empathie en tolerantie voor diversiteit

Er is een gemakkelijke manier om deze situatie om te keren. Het is door empathie te cultiveren. Als samenleving moeten we ons inderdaad openstellen voor diversiteit. Ook moeten  we begrijpen dat er verschillende manieren zijn om de wereld te interpreteren. Bovendien zijn ze allemaal op hun eigen manier geldig.

Daarom is het belangrijk dat we allemaal leren onszelf in de schoenen van anderen te plaatsen en hun perspectieven te begrijpen, zodat we hen niet dwingen om op onze voorwaarden met ons om te gaan.