Is er een verschil tussen gewoonte en routine?

Hoewel het gebruikelijk is om over beide te praten alsof ze hetzelfde zijn, kan de gewoonte automatisch worden gedaan, terwijl de routine bewust wordt georganiseerd. Leer hoe je ze van elkaar kunt onderscheiden en hoe je ze kunt ontwikkelen.

Heb je je ooit afgevraagd waarom sommige taken automatisch gaan en andere meer planning vereisen? Het antwoord ligt in het verschil tussen gewoonten en routines. Gewoonten zijn gedragingen die we bijna zonder nadenken uitvoeren, dankzij constante herhaling.

Routines daarentegen zijn activiteiten die we organiseren om onze tijd te structureren.Inzicht in dit onderscheid helpt ons om onze agenda en energie te beheren, wat leidt tot een betere kwaliteit van leven en geestelijk welzijn.

Lees verder om meer te weten te komen over de kenmerken van gewoonten en routines, en praktische tips te leren om beide op een gezonde manier te ontwikkelen.

Wat is een gewoonte en hoe ontstaat die?

Een gewoonte is iets wat we automatisch doen omdat we het al zo vaak hebben gedaan. Deze handelingen ontwikkelen zich geleidelijk als we bepaalde prikkels koppelen aan onze gewoontegedrag.

Gewoonten houden in dat er minder bewuste controle nodig is om een handeling uit te voeren, omdat ze in bepaalde situaties bijna automatisch worden uitgevoerd.

Als we bijvoorbeeld eenmaal leren om onze tanden te poetsen, doen we dat elke dag zonder er veel bij na te denken.

Volgens een onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in Personality and Individual Differences worden gewoonten geactiveerd door signalen uit de omgeving en stellen ze ons in staat om routinematige handelingen efficiënt uit te voeren, waardoor onze aandacht vrijkomt voor andere activiteiten.

Naarmate gewoonten ontstaan, hangt de controle over hoe we handelen niet meer zozeer af van onze bewuste intenties of de doelen die we hebben. In plaats daarvan worden deze gedragingen automatisch geactiveerd als reactie op signalen uit de omgeving die we met deze handelingen hebben geassocieerd. Om je een idee te geven, volgen hier enkele veelvoorkomende gedragingen:

• Sporten op specifieke dagen van de week.
• Elke dag mediteren als je wakker wordt.
• Elke avond voor het slapen gaan een boek lezen.
• Regelmatig water drinken gedurende de dag.
• “Dank je wel” zeggen en dankbaarheid uiten in verschillende situaties.
• Muziek afspelen om je beter te concentreren tijdens taken.
• Lichten uitdoen als je een kamer verlaat om energie te besparen.
• Tanden poetsen na het wakker worden en voor het slapen gaan.
• Je bureau opruimen en je mail checken aan het begin van de werkdag.

Wat is een routine?

Simpel gezegd is een routine een gestructureerde reeks activiteiten die iemand regelmatig en systematisch uitvoert in zijn dagelijks leven.

Deze activiteiten zijn bewust georganiseerd en volgen een voorspelbaar patroon, wat zorgt voor orde en stabiliteit in het dagelijks leven. De routine in ons leven helpt ons om ons aan te passen aan onze omgeving, vermindert onzekerheid en bevordert zelfmotivatie en productiviteit.

Daarnaast kan het hebben van dagelijkse routines bijdragen aan stressmanagement en het bevorderen van emotioneel welzijn door een gevoel van controle en vertrouwdheid in het dagelijks leven te geven.

Primaire routines

Volgens onderzoek (Engelse link) in het Journal of Global Health kunnen dagelijkse routines worden onderverdeeld in twee soorten: primaire en secundaire. Primaire routines zijn de activiteiten die we elke dag doen om gezond en in leven te blijven. Bijvoorbeeld:

• Ochtendroutine: op een bepaalde tijd opstaan, ons gezicht wassen, onze tanden poetsen, douchen en aankleden voor de dag.
• Eetroutine: evenwichtige maaltijden eten op regelmatige tijden gedurende de dag.
• Zelfzorgroutine: zorgen voor persoonlijke behoeften zoals huid, haar of geestelijke gezondheid, met regelmatige oefeningen zoals meditatie of zelfzorg.
• Nachtroutine: ons klaarmaken om naar bed te gaan, tanden poetsen, omkleden en lezen voor het slapengaan.

Secondaire routines

Secundaire routines zijn daarentegen handelingen die we kiezen om te doen omdat we ze leuk vinden of omdat ze ons helpen onze doelen te bereiken. Dit kunnen routines zijn zoals de volgende:

• Oefenroutine: een reeks oefeningen doen op een vaste tijd, thuis, in de sportschool of buiten.
• Schoonheidsroutine: verschillende stappen uitvoeren om onze huid en ons haar te verzorgen, zoals make-up aanbrengen en ons haar kammen.
• Werk- of studieroutine: je aan een bepaald tijdschema houden, e-mails checken, verslagen of huiswerk voorbereiden en vergaderingen of lessen bijwonen.
• Huishoudelijke schoonmaakroutine: verschillende delen van het huis schoonmaken op specifieke dagen van de week.

Beide soorten routines zijn belangrijk, maar primaire routines zijn essentieel voor onze overleving en ons basiswelzijn en moeten prioriteit krijgen. Secundaire routines bestaan uit wat we willen doen om ons goed te voelen of om iets specifieks in ons leven te bereiken.

Wat zijn de verschillen tussen gewoonten en routines?

Het begrijpen van de fundamentele verschillen tussen gewoonten en routines is cruciaal voor het verbeteren van onze persoonlijke organisatie en efficiëntie en ons algehele welzijn. Hier zijn de belangrijkste verschillen tussen elk van deze termen.

1. Definitie en aard

Zoals eerder benadrukt, is een gewoonte een automatisch en repetitief gedrag dat bijna onbewust wordt uitgevoerd, door frequente herhaling. Een routine daarentegen is een gestructureerde reeks activiteiten die regelmatig worden gevolgd in een specifieke, bewust geplande volgorde.

2. Vorming en automatisering

Gewoonten worden gevormd door voortdurende herhaling van een handeling totdat ze een automatisme worden in de geest en zonder verdere inspanning worden uitgevoerd. Routines daarentegen komen tot stand door bewuste planning en organisatie van activiteiten in een specifiek schema of een specifieke volgorde.

3. Doel en motivatie

Gewoonten worden over het algemeen minder gedreven door specifieke doelen of bewuste intenties als ze eenmaal zijn ingesteld. In plaats daarvan heeft elke routine een duidelijk doel achter zijn structuur, gericht op het organiseren van tijd en acties om persoonlijke doelen te bereiken of verantwoordelijkheden te vervullen.

4. Flexibiliteit en aanpassingsvermogen

Eenmaal ingeburgerd, zijn gewoonten vaak meer rigide en staan ze minder open voor veranderingen in omgeving of omstandigheden. Routines daarentegen kunnen gemakkelijk worden aangepast en gewijzigd om zich aan te passen aan nieuwe situaties of behoeften zonder hun basisstructuur te verliezen.

Strategieën voor het ontwikkelen van gezonde gewoonten en routines

Als je nieuwe gewoonten en routines wilt aanleren die je levenskwaliteit verbeteren en niet weet waar je moet beginnen, maak je dan niet al te veel zorgen. Beginnen kan overweldigend lijken, maar er zijn eenvoudige stappen die je kunt nemen om het gemakkelijker en effectiever te maken:

• Identificeer je doelen. Bedenk welke aspecten van je leven je wilt verbeteren. Dat kan bijvoorbeeld meer bewegen zijn, je dieet verbeteren of een regelmatiger slaapritme instellen.
• Begin klein. Probeer niet alles in één keer te veranderen. Kies één kleine gewoonte of routine die je gemakkelijk kunt implementeren in je dagelijks leven.
• Creëer een ondersteunende omgeving. Pas je omgeving aan om de gewoonten die je wilt ontwikkelen te ondersteunen. Als je bijvoorbeeld regelmatig wilt sporten, houd dan je sportspullen in het zicht en zorg dat je er een geschikte ruimte voor hebt.
• Stel vaste schema’s en routines op. Wijs specifieke tijden toe om je dagelijkse activiteiten te doen. Dit helpt bij het structureren van je dag en maakt het gemakkelijker om dat gedrag na verloop van tijd te automatiseren.
• Pas aan als dat nodig is. Als iets niet werkt of je ondervindt moeilijkheden, pas dan je aanpak aan. Het is normaal om obstakels tegen te komen, het belangrijkste is om ervan te leren en verder te gaan.
• Vier je successen. Erken en vier elk klein doel dat je onderweg bereikt. Dit versterkt je motivatie en helpt je het momentum te behouden.
• Wees consequent. De sleutel tot het ontwikkelen van blijvende gewoonten en routines is consistentie. Blijf je constant inspannen, zelfs als je voor uitdagingen of tegenslagen komt te staan.
• Zoek steun. Deel je doelen met vrienden of familie die je kunnen aanmoedigen en steunen op je reis naar gezondere gewoonten.

Goede gewoonten en routines kunnen je mentale gezondheid verbeteren

Door gezonde gewoonten te cultiveren en gestructureerde routines in te stellen, kun je je vermogen versterken om met meer kalmte en veerkracht om te gaan met dagelijkse uitdagingen.

Onderschat gewoonten en routines dus niet, want hiermee kun je je inspanningen richten op gedrag dat je mentale gezondheid ondersteunt en je helpt om een evenwichtiger en bevredigender leven te leiden.