Hoe werkt gehechtheid in therapie?
Ieder mens is een eiland dat ook afhankelijk is van andere eilanden (mensen). De steun van anderen voelen is adaptief en noodzakelijk. Maar zoals alles heeft het een evenwicht nodig om functioneel en gezond te zijn. Daarom is het in bepaalde gevallen nodig om in therapie aan gehechtheid te werken.
De manier waarop we ons verhouden tot anderen, vooral in de kindertijd, heeft een duidelijke invloed op wie we nu zijn. Het beïnvloedt bijvoorbeeld ons niveau van eigenwaarde, hoe we interpersoonlijke conflicten oplossen, ons vermogen tot empathie, en nog veel meer. Werken in therapie aan gehechtheid betekent werken met de relatie die we hebben met de wereld.
Hier vind je enkele van de meest gebruikte technieken in overleg voor het bereiken van een gezonde en veilige gehechtheid. Het is een complex onderwerp dat in therapie altijd met de grootste zorgvuldigheid behandeld moet worden.
Gehechtheid
Gehechtheid is de aangeboren aanleg die we allemaal bezitten om banden met anderen aan te gaan. Het gaat erom hoe deze banden tot stand komen, dankzij de interactie die anderen met ons hebben. De eerste manifestatie van deze eigenschap doet zich voor in interacties tussen verzorger en baby. Dat is omdat daardoor de banden ontstaan die de zorg en veiligheid van de zuigeling garanderen.
Deze eerste configuratie van gehechtheid zal een beslissende invloed hebben op de ontwikkeling van de hersenen van de zuigeling. Daardoor leert het kind de wereld kennen en kent het er een soort logica aan toe.
Bovendien beginnen ze concepten te vormen en leren ze relationele dynamiek. In feite ontwikkelen ze het silhouet van hun zelfbeeld. Deze creatieve aard van gehechtheid is echter ook in staat om trauma’s en onaangepast leren te genereren.
Zo zal een gebrek aan veiligheid of de emotionele afstand van de ouders schadelijk zijn voor een kind. Ze zullen zowel de ontwikkeling van hun emotionele als sociale leven beïnvloeden.
Gehechtheidsstoornissen en hoe ze tot uiting komen in het volwassen leven
Als iemand de consistente liefde en veiligheid ontvangt die hij van een verzorger verwacht, ontwikkelen ze een veilige gehechtheid. Het betekent dat ze als volwassene onafhankelijk en zelfverzekerd zullen zijn en het gevoel hebben dat de wereld een veilige plaats is. Wanneer echter een van de bovengenoemde factoren niet of op een vervormde manier wordt ontvangen, kan een gehechtheidsstoornis ontstaan:
- Vermijdende gehechtheid. De volwassene heeft in zijn jeugd niet aan zijn emotionele behoeften voldaan. Het resultaat is een individu dat leert dat niemand te vertrouwen is. Toch ervaren ze, ondanks dat ze onverschillig lijken voor de vervreemding van hun geliefden, vaak grote angst in hun relaties. Dit weerhoudt hen ervan de banden met anderen aan te halen.
- Angstige of ambivalente gehechtheid. De verzorgers van personen met deze stoornis reageren inconsistent op hun behoeften, waardoor verwarring ontstaat. Daardoor wordt de volwassene hyperwaakzaam en afhankelijk, bang dat zijn gehechtheidsfiguur elk moment kan verdwijnen.
- Ongeorganiseerde gehechtheid. Dit soort gehechtheid verschijnt wanneer de zuigeling door hun verzorgers mishandeld wordt. Ze leven met een gevoel van permanente angst en hebben moeite met communiceren en relateren in het algemeen. Dat komt omdat ze in hun kindertijd geen gezond model of behandeling hebben gehad om op voort te bouwen.
Hoe behandel je gehechtheid in therapie
Nu je weet wat gehechtheidsstoornissen zijn, kun je je waarschijnlijk voorstellen dat ze zich bij elk individu op uiterst verschillende manieren manifesteren. Daarnaast zijn ook de leeftijd van de proefpersoon, hun sociaal-culturele status en de ervaringen die ze tot aan de volwassenheid hebben opgedaan relevant. Hieronder staan enkele technieken die gebruikt worden om aan gehechtheid te werken in therapie.
Somatische behandeling
De voortdurende stress en angst die gepaard gaan met gehechtheidsstoornissen eisen hun tol op het lichaam. Daarom is het nodig om de psychosomatische symptomen te identificeren en deze te behandelen, samen met de psychologische symptomen.
Omgevingstherapie
Mensen met een hechtingsstoornis hebben hun jeugd in een vijandige omgeving doorgebracht. Daarom bestaat een deel van de therapie uit het opzetten van een veilige en gastvrije sfeer en relatie met de therapeut. Als de patiënt zich niet veilig voelt in de therapie of in de relatie met de professional, zal het voor hem moeilijker zijn om zich aan een afgesproken interventie te houden (adherence to treatment).
Als het individu de wereld en relaties als onveilig en ongewenst ziet, zal de eerste stap zijn om hem te laten zien dat dit niet altijd het geval is. De beste manier om hen ervan te overtuigen dat ze zich op een gezonde manier met anderen kunnen gaan verhouden, is het creëren van een gezonde relatie tussen hen en de therapeut.
Psychotherapie
Ten slotte zal de psychotherapie zelf werken aan aspecten van het individu die tekortschieten of negatief zijn als het gaat om hun opvatting over de wereld en relaties. Dit is een brede en lange onderneming waarbij de patiënt emotionele regulatie, sociale vaardigheden en bewustzijn van zijn omgeving leert.
Technieken
Technieken variëren en zijn specifiek voor elk individueel geval. Hier volgen enkele van de meest gebruikte:
- Cirkel van veiligheid. Met deze techniek wordt ouders van jonge kinderen (Spaanse link) geleerd hun kinderen vrijheid te geven zonder hun behoeften te verwaarlozen. Het is gebaseerd op ruimte geven als een kind dat nodig heeft, aanwezig zijn als ze hun verzorger zoeken en hen oppakken als ze uit een situatie moeten ontsnappen.
- Mentaliseren. Het bestaat uit het werken aan de mentale conceptie van het kind in de hoofden van de verzorgers. Het gaat erom het kind te zien als iemand met gevoelens, verlangens en bedoelingen. Dit beïnvloedt het soort zorggedrag dat de verzorger over het kind uitoefent.
- EMDR. Dit is een techniek die gebruikt wordt om de proefpersoon te desensibiliseren voor traumatische herinneringen uit hun jeugd door middel van oogbewegingen. Hoewel deze therapie niets te maken heeft met gehechtheid zelf, is aangetoond dat het effectief is bij de behandeling van trauma’s.
Afhankelijk van de adjuvante stoornissen die zich zouden kunnen ontwikkelen, kunnen andere benaderingen worden gebruikt. Bijvoorbeeld, voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kan overdrachtsgerichte psychotherapie (Spaanse link) nuttig zijn.
Het is altijd een goed idee om de hulp van een psycholoog in te roepen bij elke vorm van psychologisch lijden. In het geval van gehechtheid, omdat het een aspect is van mensen zo oud als zijzelf, zal professionele therapie altijd nodig zijn.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Sandí, M. A. (2019). Intervenciones psicoterapéuticas basadas en la teoría del apego. Revista Cúpula, 33(1), 33-53.
- Ebeling, L., & Quehenberger, J. ¿Cómo tratar a niños con trastornos de apego severos tras múltiples experiencias tempranas de trauma? Un modelo de tratamiento en una unidad de cuidado intensivo psicoterapéutico.