Hoe weet ik of ik sociale angst heb? 10 tekenen

Blozen, zweten, overmatige verlegenheid of het vermijden van ontmoetingen: deze en andere tekenen kunnen duiden op sociale angst. Ontdek de symptomen die vaak onopgemerkt blijven.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Macarena Liliana Nuñez.

Geschreven door Luisina Belén Sosa

Laatste update: 30 mei, 2025

Heb je ooit gelegenheden afgeslagen uit angst om met andere mensen om te gaan? Heb je vergaderingen, interviews of uitjes vermeden uit angst om beoordeeld te worden? We hebben allemaal wel eens last gehad van zwetende handpalmen of hartkloppingen in bepaalde sociale situaties. Mensen met sociale angst hebben echter intens en aanhoudend last van deze symptomen.

Deze aandoening, ook bekend als sociale fobie, is een intense en aanhoudende angst om geobserveerd en beoordeeld te worden door anderen. Sommige mensen ervaren het in specifieke situaties, zoals spreken in het openbaar. Anderen hebben er echter over de hele linie mee te maken en voelen zich ongemakkelijk in bijna elke sociale interactie in hun dagelijks leven.

Dit leidt vaak tot het voortdurend vermijden van situaties waarbij andere mensen betrokken zijn. Dit kan gevolgen hebben voor werk, studie, relaties en het dagelijks leven. Als je je afvraagt hoe je het kunt herkennen, zijn hier 10 tekenen die je kunnen helpen om het te herkennen.

1. Je hebt constant last van angst

Het kenmerkende symptoom van deze aandoening is een aanhoudende rusteloosheid wanneer je geconfronteerd wordt met sociale situaties van welke aard dan ook. Dit gebeurt omdat de getroffen persoon vaak denkt dat hij of zij geëvalueerd of negatief beoordeeld zal worden. Het is vaak anticiperende angst, denkend aan een situatie waarin hij of zij met anderen moet omgaan.

Hoewel er een bewustzijn kan zijn dat dit een irrationele of buitensporige angst is, verdwijnt het gevoel niet. In plaats daarvan kan het zo intens worden dat het het levensritme verstoort en interfereert met werkprestaties, romantische banden, vriendschappen of zelfs de familiale omgeving.

2. Je hebt duidelijke lichamelijke symptomen

Er zijn ook lichamelijke symptomen van angst die duidelijk worden op die momenten van interactie met anderen. Hoewel ze niet uniek zijn voor deze fobie, kun je er wel rekening mee houden als je ze vaak ervaart in sociale omgevingen.

Een kenmerk van dit type angst is dat de lichamelijke verschijnselen nog enige tijd kunnen aanhouden nadat je de situatie in kwestie hebt doorgemaakt. De meestvoorkomende zijn de volgende:

• Duizeligheid of misselijkheid.
• Beven.
• Zweten.
• Hoofdpijn.
• Blozen van het gezicht.
• Korte paniekaanvallen.
• Snelle hartslag of tachycardie.
• Droge keel en mond.
• Kortademigheid en moeite met slikken.
• Spierspasmen, vooral in het gezicht en de nek.

3. Je hebt een aanhoudende angst om beoordeeld te worden

Mensen met sociale angst kunnen angst ervaren in situaties die voor andere mensen niet angstaanjagend zijn. Dit kan gebeuren wanneer ze een gesprek voeren, aan de telefoon praten of zelfs eten bestellen in een restaurant. Daarom kunnen ze misschien niet genieten van dingen of dingen niet gemakkelijk doen.

De oorsprong van dit gevoel heeft te maken met de overtuiging dat ze in het middelpunt van de belangstelling staan en door anderen beoordeeld of geëvalueerd kunnen worden. Er is angst om zenuwen te tonen, te blozen of niet te weten wat je moet zeggen in bepaalde omstandigheden. Je kunt zelfs bang zijn om in het bijzijn van anderen te eten.

Veel mensen zijn bang voor sommige van deze situaties en dit betekent niet altijd dat ze aan sociale fobie lijden. Daarom is het belangrijk om een diagnose te krijgen van een psycholoog of geestelijk verzorger.

Je vermijdt face-to-face interacties

Een duidelijk teken is dat je alle mogelijke sociale ontmoetingen vermijdt. Iemand met intense sociale angst heeft weinig of geen zin om te socialiseren, om nieuwe mensen te ontmoeten en heeft weinig of geen romantische relaties. Door deze vermijding voelen ze zich eenzaam of in verlegenheid gebracht.

Ze kiezen er vaak voor om te communiceren via sociale netwerken of messaging in plaats van face-to-face interacties. Toch kan er angst zijn om videogesprekken te voeren, omdat ze dan bekeken of beoordeeld worden. Als ze instemmen met een virtuele of fysieke ontmoeting, verdragen ze die met een angst die hen overweldigt.

Het is echter niet omdat je bepaalde ontmoetingen of face-to-face interacties liever vermijdt, dat je aan sociale angst lijdt. Onthoud dat de professional het laatste woord heeft.

5. Je hebt overmatige verlegenheid die het dagelijks leven verstoort

Verlegenheid komt vaak voor bij mensen met een sociale fobie, maar ze zijn niet hetzelfde. Een verlegen persoon kan zich ongemakkelijk voelen bij sociale contacten, maar doet dat toch. Bij een sociale fobie is de angst zo intens dat het leidt tot het volledig vermijden van dergelijke situaties. Het verschil zit in de mate van ongemak en inmenging in het dagelijks leven.

Handelingen zoals oogcontact maken, praten met vreemden of deelnemen aan gesprekken worden een uitdaging. De onzekerheid en angst om zichzelf voor gek te zetten is zo groot dat de persoon niet alleen situaties vermijdt, maar ook waardevolle kansen laat liggen en het zelfs moeilijk vindt om vrienden te maken.

6. Je grijpt naar alcohol of drugs om te kalmeren

Alcohol drinken of drugs gebruiken om te ontsnappen aan angst is een kenmerk van sommige mensen die lijden aan sociale angst. De reden? Zoals het Centrum voor Medisch Onderzoek naar Angst (Spaanse link) aangeeft, wekken deze middelen een kortstondig gevoel van ontremming of kalmte op.

Hiermee slagen ze er vaak in om overweldigende situaties het hoofd te bieden. Tijdelijk neemt de angst voor oordeel of afwijzing af en daarmee het ongemak. Het probleem is dat het geen oplossing is voor de lange termijn, het ongemak niet grondig aanpakt en zowel de mentale als de fysieke gezondheid kan aantasten.

7. Je hebt mentale of fysieke blokkades

In bepaalde situaties, zoals spreken in het openbaar, kan dit probleem leiden tot moeilijkheden om duidelijk te spreken (zoals stotteren), vergeetachtigheid bij het spreken of fysieke onbeweeglijkheid (alsof je verlamd bent). Deze blokkades ontstaan wanneer de persoon zich geobserveerd en beoordeeld voelt.

Er zijn echter ook andere omstandigheden waarin iemand last kan hebben van dit symptoom, zoals een gebrek aan zelfvertrouwen of het meemaken van traumatische gebeurtenissen in het verleden.

8. Je vermijdt drukke plaatsen

Plaatsen waar veel mensen aanwezig zijn, zoals een winkelcentrum, een restaurant of een feestje, zijn onvriendelijke plaatsen voor mensen met een sociale fobie. Ze hebben de neiging om ze te vermijden uit angst om aandacht te trekken of in verlegenheid te worden gebracht.

Daarom hebben sommige mensen de neiging om rond of bij de ingang van de plek te gaan staan, terwijl ze het gevoel hebben dat ze niet naar binnen kunnen. Als het je lukt om deze angst te overwinnen, heb je waarschijnlijk het gevoel dat je alle aandacht naar je toe trekt, of dat de ervaring gepaard gaat met grote spanning en ongemak.

9. Je hebt negatieve gedachten over jezelf

Een ander veelvoorkomend, maar niet exclusief, teken van sociale fobie is het hebben van minderwaardigheidsgedachten. Je zegt bijvoorbeeld tegen jezelf: “Ik ben saai” of “als iemand me kent, zal hij zien hoe ontoereikend ik ben”.

Deze gedachten versterken het idee dat je ongeschikt bent voor sociale omgevingen. Zozeer zelfs dat de persoon begint te geloven dat ze waar zijn en dat anderen hem of haar zo zien. Dit verlaagt het gevoel van eigenwaarde (Spaanse link) en werkt depressie in de hand, waardoor het steeds moeilijker wordt om met het probleem om te gaan.

10. Afzien van gewaardeerde ervaringen

De angst om zich blootgesteld of ongemakkelijk te voelen overwint het verlangen om deel te nemen aan dierbare momenten of betekenisvolle ervaringen, zoals vergaderingen, presentaties, vieringen, kinderen naar school brengen of tijd delen met dierbaren. Als dit terugkerend wordt, kan het invloed hebben op familie-, romantische en sociale relaties.

Hoe verschilt sociale angst van gewone nervositeit?

Nerveusheid is een normale reactie op stress, die helpt om uit gevaar te komen of het lichaam waarschuwt wanneer het moet handelen. Het is normaal om je angstig en nerveus te voelen als je een publieke presentatie geeft, een kamer vol vreemden binnenloopt, een examen aflegt, een lezing geeft of om loonsverhoging vraagt. Dat dit gebeurt, betekent niet dat er een probleem is.

Als de symptomen echter aanhoudend, buitensporig en oncontroleerbaar zijn en de dagelijkse activiteiten verstoren, kan er meer aan de hand zijn dan alleen verlegenheid of af en toe nerveus zijn. Enkele situaties die een rode vlag kunnen doen rijzen zijn de volgende:

• Een baan afwijzen omdat er spreken in het openbaar bij komt kijken.
• Feestjes vroegtijdig verlaten of er niet naar toe gaan.
• Plannen afslaan met mensen die je kent uit angst voor verlegenheid.

Zodra angst een klinische drempel overschrijdt, kun je het beste psychologische hulp zoeken. De professional kan, naast het beoordelen van het specifieke geval, begeleiding bieden over effectieve strategieën om ermee om te gaan en je dagelijkse leven niet te beïnvloeden.

Sociale angst kan veranderen

Bij sommige mensen kan dit type angst afnemen naarmate ze ouder worden, maar in andere gevallen wordt het een belemmering voor de economie en persoonlijke groei, omdat het het moeilijk maakt om naar school te gaan, sollicitatiegesprekken te voeren of zinvolle relaties aan te gaan.

Met de juiste begeleiding en doorzettingsvermogen slagen veel mensen er echter in om hun zelfvertrouwen terug te winnen en het te overwinnen. Ze zijn in staat om te genieten van de relaties en situaties waar ze voorheen last van hadden.

Als je jezelf herkent in een van deze tekenen, kan een gesprek met een professional op het gebied van geestelijke gezondheid je helpen om beter te begrijpen wat je voelt. Het gaat er niet om jezelf een etiket op te plakken, maar om steun te krijgen zodat je rustiger kunt leven en deze overweldigende gevoelens achter je kunt laten.