Zes emotionele gevolgen van stress in het dagelijks leven

Welke invloed heeft stress op je emoties en je gedrag? In dit artikel komen we erachter.

Heb je ooit last gehad van stress? Denk je dat dit fenomeen alleen het lichaam beïnvloedt? In werkelijkheid zijn er een aantal emotionele gevolgen van stress.

Hoewel stress op bepaalde momenten adaptief kan zijn, heeft langdurige stress een negatieve invloed op zowel je emoties als je gemoedstoestand. Daarom moet je weten welke gevolgen het kan hebben.

Stress

Stress is een fysiologische en psychologische toestand die ontstaat wanneer de eisen van de omgeving je middelen en capaciteiten te boven gaan. Als je gestrest bent, voel je je overweldigd. In feite bereidt deze toestand je voor om sneller te reageren op omgevingssignalen (vooral alarmsignalen).

Er zijn echter verschillende soorten stress. Als je bijvoorbeeld wordt aangevallen door een leeuw, is dit specifieke, adaptieve en gerechtvaardigde stress. Als je echter voortdurend last hebt van stress, zoals wanneer je voortdurend problemen hebt op je werk, dan is dit de chronische en aanhoudende soort.

Stress ontstaat door een heel primitief mechanisme. Het is een mechanisme dat zich in de loop van onze miljoenen jaren evolutie heeft ontwikkeld. Daarom ervaren niet alleen mensen stress, maar ook dieren (om te overleven).

Hoe beïnvloedt stress jou?

Stress beïnvloedt je lichaam op fysiologisch niveau. Het beïnvloedt echter ook je gedachten en emoties. Daarom betekent stress niet alleen emotionele uitputting en vermoeidheid, spanning, hyperarousal… maar ook angst en ongemak.

Wat zijn echter de meestvoorkomende emotionele gevolgen van stress? Dat gaan we uitzoeken.

Emotionele gevolgen van stress

Zoals je hebt gezien, heeft stress invloed op je emoties. In feite kunnen je emoties, je lichaam en je geest niet los van elkaar worden gezien. Enkele van de meest prominente emotionele gevolgen van stress zijn:

1. Van slag door gebrek aan controle

Een van de belangrijkste emotionele gevolgen van stress is het ongemakkelijke gevoel dat ontstaat door een gebrek aan waargenomen controle over je emoties en gewaarwordingen. In deze situaties voel je meestal het verlangen om controle te hebben over wat je voelt en wat er met je gebeurt.

Als je je echter “overweldigd” voelt en niet in staat bent om deze sensaties te beheersen, voel je je ongemakkelijk. Bij dat ongemak komt soms onmacht en bezorgdheid omdat je het gevoel hebt dat je niet in staat bent om de situatie te veranderen.

2. Angst

Zoals we al eerder zeiden, probeer je als je je gestrest voelt controle te krijgen over wat er met je gebeurt, zowel van binnen als van buiten. Bovendien kun je de neiging hebben om voortdurend de dingen te controleren die je wilt veranderen, of “in orde” wilt maken.

Deze controles leiden vaak tot meer angst en een gevoel van aangeleerde hulpeloosheid.

Een voorbeeld van dit soort emotionele gevolgen van stress zou zijn dat je voortdurend controleert en opnieuw controleert of je een absoluut perfect rapport hebt gemaakt voor je baas. Dit is omdat je bang bent dat hij je zal berispen, wat je stress zou verhogen.

3. Negatieve gedachten voeden

Stress heeft ook invloed op je denksysteem. Zo voedt het catastrofale en negatieve gedachten (ook typisch voor angst).

Deze gedachten hebben een directe invloed op je emoties en je gemoedstoestand. In feite kan negatief denken ervoor zorgen dat je je zwakker en verdrietiger voelt. Vervolgens neemt je stress toe. Het is een vicieuze cirkel.

4. Aangeleerde hulpeloosheid

Aangeleerde hulpeloosheid, eerder genoemd, is een ander emotioneel gevolg van stress. Het wordt gedefinieerd als het gevoel dat je in feite machteloos bent en dat je niets kunt doen om je situatie te veranderen – en te verbeteren.

Als je last hebt van stress, en vooral langdurige of chronische stress, kun je uiteindelijk deze perceptie ontwikkelen. Het zorgt ervoor dat je meer onzekerheid, ongemak en angst voelt.

5. Toegenomen prikkelbaarheid

Prikkelbaarheid is een van de andere emotionele gevolgen van stress. Prikkelbaarheid houdt in dat je drempel om te reageren op gebeurtenissen in de omgeving afneemt. Dit betekent dat je vatbaar bent en dat dingen je gemakkelijker irriteren.

Hoe zit het met stress? Als je lange tijd gestrest bent geweest, neemt je prikkelbaarheid juist toe. Dit heeft verschillende redenen. Ten eerste ben je fysiek en emotioneel uitgeput. Ten tweede betekent het feit dat je je “overweldigd” voelt dat je niet zoveel geduld hebt om rustig op situaties te reageren.

6. Burnout

Volgens Gil-Monte (2002) (Spaanse link)  is burn-out een reactie op chronische werkstress. Dit werd eveneens geciteerd in een studie van Zavalda (2008) (Spaanse link). Het omvat zowel fysieke als emotionele symptomen. Zavala beweert zelfs dat burn-out een van de emotionele gevolgen van stress is.

Enkele symptomen van burn-out zijn gebrek aan energie, zich overbelast voelen, prikkelbaarheid, zich niet kunnen concentreren, zich overweldigd voelen, enz. Het is een syndroom dat ontstaat op de werkplek. Toch heeft het ook invloed op je persoonlijke en emotionele leven.

Stress, vooral chronische of langdurige stress, kan ervoor zorgen dat je je emotioneel van streek, overweldigd en bezwaard voelt. Het kan je zelfs verdrietig maken. Dit zijn slechts enkele van de emotionele gevolgen van stress. Ze kunnen echter voorkomen worden als je het onderliggende probleem behandelt.

In deze gevallen is psychologische therapie altijd nuttig. Daarnaast moet je gezonde leefgewoonten invoeren. Bijvoorbeeld een evenwichtig dieet en voldoende slaap. Je moet ook een goede planning en routine opstellen, regelmatig bewegen en onnodige stressbronnen elimineren, enz.