Hoe de egocentrische vooringenomenheid het gevoel van eigenwaarde beschermt

De voorkeur voor externe verantwoordelijkheid doet ons geloven dat er hogere machten zijn die over ons lot beslissen. Deze krachten nemen de angst weg om te moeten beslissen en beschermen ons tegen de ontevredenheid die wordt veroorzaakt door onze fouten en vergissingen.
Hoe de egocentrische vooringenomenheid het gevoel van eigenwaarde beschermt

Laatste update: 31 maart, 2024

Je bent waarschijnlijk bekend met de egocentrische vooringenomenheid, of cognitieve bias. Zelfs als je het niet bij naam kent. Een egocentrische vertekening is hoe sociale psychologen de neiging van mensen beschrijven om externe krachten de schuld te geven als er slechte dingen gebeuren.

Aan de andere kant geven ze zichzelf krediet als er goede dingen gebeuren. Hoewel het betekent dat je persoonlijke verantwoordelijkheid voor je daden vermijdt, is een egocentrische vooringenomenheid een verdedigingsmechanisme dat je gevoel van eigenwaarde beschermt.

Een egocentrische vooringenomenheid is de algemene gewoonte van een persoon om de eer op te strijken voor positieve gebeurtenissen of resultaten en externe factoren de schuld te geven van negatieve gebeurtenissen.

Dit kan beïnvloed worden door leeftijd, cultuur en klinische diagnose, naast andere factoren. Het komt vaak voor bij verschillende bevolkingsgroepen. Mensen geloven graag dat ze echt rationeel en logisch zijn. De waarheid is echter dat mensen voortdurend onder invloed zijn van cognitieve vooroordelen.

Cognitieve bias

Cognitieve vooroordelen zijn systematische patronen van afwijking van de norm en rationaliteit in oordelen. Ze worden vaak bestudeerd in de psychologie en gedragseconomie.

Deze vooroordelen vervormen het denken, beïnvloeden overtuigingen en beïnvloeden de beslissingen en oordelen die mensen elke dag nemen. Soms zijn deze vooroordelen vrij duidelijk en kun je ze zelfs herkennen bij jezelf of bij anderen.

In andere gevallen zijn ze zo subtiel dat je ze bijna niet kunt opmerken. Het concept van cognitieve vooringenomenheid werd voor het eerst geïntroduceerd door onderzoekers Amos Tversky en Daniel Kahneman in 1972.

Sindsdien hebben onderzoekers een aantal verschillende soorten vertekeningen beschreven. Deze vertekeningen hebben een grote invloed op de besluitvorming op een groot aantal gebieden. Bijvoorbeeld sociaal gedrag, cognitie, gedragseconomie (Engelse link), onderwijs, management, gezondheidszorg, bedrijfsleven en financiën.

Waarom treden deze vertekeningen op? Aandacht is een beperkte bron. Dit betekent dat je onmogelijk elk detail en elke gebeurtenis kunt evalueren bij het vormen van gedachten en meningen. Daarom vertrouw je vaak op mentale snelkoppelingen die je beoordelingsvermogen versnellen.

Dit leidt soms tot cognitieve vooringenomenheid. Ben je klaar om alles te leren over de egocentrische bias? Deze veelvoorkomende vorm van cognitieve bias heeft een krachtige invloed op hoe je denkt. Het beïnvloedt ook dramatisch hoe je je voelt en gedraagt.

Niemand kan het voor jou weten. Niemand kan voor jou opgroeien. Niemand kan naar je zoeken. Niemand kan voor je doen wat je zelf moet doen. Het bestaan ​​laat geen vertegenwoordigers toe.”

-Jorge Bucay-

Wat is een egocentrische vooringenomenheid precies?

Een egocentrische vooringenomenheid verwijst naar de neiging om interne en persoonlijke factoren toe te schrijven aan positieve resultaten. toe te schrijven aan positieve resultaten. Op dezelfde manier schrijven we externe en situationele factoren toe aan negatieve resultaten.

Zoals je misschien weet, is onze geest bevooroordeeld om op zo’n manier te handelen, te oordelen en de wereld te zien. Deze cognitieve vooroordelen zijn het product van de menselijke natuur en de mensen met wie we omgaan. Ze zijn ook een product van een poging om alle informatie die de hersenen elke seconde ontvangen te vereenvoudigen.

Samen veroorzaken deze factoren ook vaak specifieke denkfouten die onze beslissingen en oordelen beïnvloeden. Dit soort vooringenomenheid wordt cognitieve bias genoemd. Het gebeurt zonder dat we het doorhebben, volgens een intrigerend onderzoek uit 1972.

Deze vooroordelen ontstaan door problemen met het geheugen, aandacht en andere mentale fouten. Hoewel het gevaarlijk kan zijn, helpt een egocentrische vooringenomenheid je om de wereld te begrijpen.

Het helpt je ook om beslissingen te nemen en relatief snel te oordelen. Het concept van locus of control (LOC) verwijst naar iemands overtuigingssysteem over de oorzaken van gebeurtenissen.

Het verwijst ook naar de bijbehorende attributies. Er zijn twee categorieën: intern en extern. Als iemand een interne LOC heeft, schrijft hij zijn succes toe aan zijn eigen harde werk, inspanning en doorzettingsvermogen.

Als ze een externe LOC hebben, schrijven ze succes toe aan geluk of iets buiten henzelf. Mensen met een interne LOC zullen eerder een egocentrische vooringenomenheid vertonen, vooral met betrekking tot prestaties.

Tekenen

Iedereen vertoont cognitieve bias. Hoewel het bij anderen misschien makkelijker te herkennen is, is het belangrijk om te weten dat het iets is dat ook jouw denken beïnvloedt. Enkele tekenen dat je beïnvloed zou kunnen worden door een egocentrische vooringenomenheid zijn:

  • Alleen aandacht besteden aan nieuwsberichten die je mening bevestigen.
  • Externe factoren de schuld geven als dingen niet gaan zoals jij wilt.
  • Het succes van anderen toeschrijven aan geluk maar zelf de eer opstrijken voor je eigen prestaties.
  • Veronderstellen dat iedereen jouw meningen of overtuigingen deelt.
  • Een beetje leren over een onderwerp en dan aannemen dat je er alles over weet.

Wanneer je oordelen velt en beslissingen neemt over de wereld om je heen, denk je graag dat je objectief bent. Je denkt ook dat je logisch bent. Je denkt dat je alle informatie die je tot je beschikking hebt perfect kunt opnemen en evalueren. Helaas laten deze vooroordelen ons soms in de steek, wat leidt tot slechte beslissingen en slechte oordelen.

Een voorbeeld van een egocentrische vooringenomenheid

Stel je voor dat je in een klaslokaal zit, in spanning wachtend op de resultaten van je meest recente wiskunde-examen. De leraar overhandigt je eindelijk je cijferlijst. Je draait hem om en ziet een gigantische C min geschreven in rode inkt.

Terwijl je nog steeds vol ongeloof bent, begint je hoofd onmiddellijk alle mogelijke verklaringen voor dit resultaat te bedenken. De examenvragen waren te moeilijk. Misschien heeft je leraar de onderwerpen niet goed genoeg uitgelegd of is het examen oneerlijk beoordeeld.

De lijst gaat maar door. Stel je nu eens voor dat toen je die beoordeelde toets omdraaide, er in plaats daarvan een gigantische A plus stond geschreven. Deze keer begin je, met een enorme grijns op je gezicht, jezelf te prijzen voor hoe hard je hebt gestudeerd. Je prijst jezelf omdat je de stof zo goed begrijpt en omdat je zo slim bent. Dit is een voorbeeld van een egocentrische vooringenomenheid.

Andere voorbeelden

Vooringenomenheid door eigenbelang komt in allerlei situaties voor bij geslachten, leeftijden, culturen en meer. Bijvoorbeeld:

  • Een vrouwelijke student haalt een goed cijfer voor een toets. Ze vertelt zichzelf dat ze hard heeft gestudeerd of goed is in de stof. Nadat ze een slecht cijfer heeft gekregen voor een andere toets, zegt ze dat de leraar haar niet mag en dat de toets oneerlijk was.
  • Als je een pokerhand wint, komt dat doordat je de andere spelers goed kunt lezen. Je kent ook perfect de kansen. Als je echter verliest, is dat omdat je een slechte hand hebt gekregen.
  • Atleten winnen een wedstrijd en schrijven hun overwinning toe aan vaardigheid, hard werken en oefenen. Als ze de week erna verliezen, geven ze de schuld aan slechte scheidsrechters.
  • Sollicitanten denken dat ze zijn aangenomen dankzij hun prestaties, kwalificaties en uitstekende sollicitatiegesprekken. Toch kreeg de sollicitant voor een eerdere vacature geen aanbod. Ze gaven de interviewer de schuld dat hij hem niet mocht.
  • Na een auto-ongeluk geven beide partijen elkaar de schuld.
  • Een zakenman heeft een rampzalige ontmoeting met een potentiële klant en hij wijt het verlies van de klant aan de vuile handelspraktijken van een concurrent.

Iemand met een depressie of een laag gevoel van eigenwaarde kan het egocentrische vooroordeel omdraaien. Ze kunnen negatieve gebeurtenissen toeschrijven aan iets wat ze zelf hebben gedaan en positieve gebeurtenissen aan geluk of aan iets wat iemand anders heeft gedaan.

Waarom egocentrische vertekeningen voorkomen

In veel gevallen kun je met deze cognitieve bias je gevoel van eigenwaarde beschermen. Door positieve gebeurtenissen toe te schrijven aan persoonlijke eigenschappen, krijg je een boost in zelfvertrouwen.

Door externe krachten de schuld te geven van mislukkingen, bescherm je je gevoel van eigenwaarde en ontlast je jezelf van persoonlijke verantwoordelijkheid. Van een aantal factoren is aangetoond dat ze de self-serving bias beïnvloeden. Bijvoorbeeld leeftijd en geslacht.

Oudere volwassenen hebben de neiging om meer interne attributies te maken of zichzelf de schuld te geven van hun successen. Mannen maken eerder externe toeschrijvingen, wat betekent dat ze de neiging hebben om externe krachten de schuld te geven van hun mislukkingen.

Als iemand depressief is of een laag gevoel van eigenwaarde heeft, kan dit soort vooroordelen omgekeerd zijn. Ze schrijven positieve resultaten toe aan hulp van buitenaf of zelfs aan geluk en geven zichzelf de schuld als er slechte dingen gebeuren.

Veel voorkomende situaties

Experts suggereren dat deze vooringenomenheid vrij wijdverspreid is in westerse culturen, waaronder de Verenigde Staten en Canada. Het komt echter veel minder vaak voor in Oosterse culturen zoals China en Japan.

Waarom? Individualistische culturen zoals de Verenigde Staten leggen een grotere nadruk op persoonlijke prestaties en eigenwaarde. Het zelf beschermen tegen gevoelens van mislukking is belangrijker.

Aan de andere kant schrijven collectivistische culturen persoonlijk succes eerder toe aan geluk en mislukkingen aan een gebrek aan talent. mislukkingen aan een gebrek aan talent. Ze komen vaak voor in Oosterse culturen.

Er zijn een aantal scenario’s waarin vooringenomenheid ten gunste van het eigenbelang minder waarschijnlijk is. Mensen in romantische relaties en hechte vriendschappen zijn vaak veel bescheidener. Met andere woorden, je vrienden of je partner houden je in toom. Dat doen ze door eerlijk te zijn en je te vertellen wanneer je in de fout gaat.

Vrouw denkt na

De voor- en nadelen van de egocentrische vooringenomenheid

Een voordeel van deze bias is dat het mensen ertoe brengt om door te zetten, zelfs bij tegenslag . Werklozen voelen zich gemotiveerder om werk te blijven zoeken als ze hun werkloosheid toeschrijven aan een zwakke economie.

Ze verliezen hun motivatie als ze die toeschrijven aan persoonlijk falen. Topsporters voelen zich gemotiveerd om goed te presteren door te geloven dat hun falen tijdens een vorige wedstrijd te danken was aan externe oorzaken.

Bijvoorbeeld slecht weer in plaats van een gebrek aan vaardigheid. Een egocentrische  vooringenomenheid kan iemands gevoel van eigenwaarde versterken, maar het is niet universeel voordelig.

Voortdurend negatieve resultaten toeschrijven aan externe factoren en alleen de eer opstrijken voor positieve gebeurtenissen kan een teken zijn van narcisme. Deze eigenschap is in verband gebracht met negatieve resultaten op het werk en in interpersoonlijke relaties.

In de klas schrijven leerlingen en leraren consequent negatieve gebeurtenissen aan elkaar toe. Dit kan leiden tot conflicten en ongunstige relaties.

Kortom, de egocentrische vooringenomenheid is normaal en dient een doel. Maar een individu dat voortdurend zijn verantwoordelijkheid voor negatieve gebeurtenissen negeert, kan schadelijk zijn. Niet alleen voor leerprocessen, maar ook voor relaties.

Het is zeker iets om je bewust van te zijn. Dit soort cognitieve vooringenomenheid kan variëren tussen demografische groepen, maar ook bij individuen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Navas, L., Sampascual, G., & Castejón, J. L. (1995). La teoría atribucional de Weiner y los sesgos atributivos: hacia la integración de un desencuentro. Revista de Psicología Social, 10(2), 205-218.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.