Het verband tussen het kindermishandelingssyndroom en impulsiviteit

Degenen die minderjarigen misbruiken, vertonen vaak een hoge mate van impulsiviteit. Er is zelfs vastgesteld dat dergelijke impulsiviteit verband houdt met de meest gewelddadige en hartverscheurende kindermishandeling.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 16 mei, 2023

Het kindermishandelingssyndroom bestaat uit een reeks symptomen die optreden bij het kind dat het slachtoffer is van gewelddadig gedrag. In de regel wordt het gepleegd door mensen die belangrijk voor hen zijn.

Het vertegenwoordigt een multifactorieel en multicultureel beeld. In feite is het een van de grootste uitdagingen waar we vandaag de dag als samenleving voor staan. Bovendien wordt geweld of verwaarlozing dat tijdens de kindertijd wordt uitgeoefend meestal verborgen, ontkend of genegeerd.

Misbruikers zijn meestal individuen met een hoge mate van impulsiviteit. Daarom hoeven ze maar op de kleinste provocatie te reageren om op de ergste en meest gewelddadige manier te reageren.

Als gevolg van het misbruik wordt de geest van het kind misvormd, verwend en verarmd, wat een toekomst zonder hoop suggereert. Maar voordat we dieper ingaan op het kindermishandelingssyndroom, gaan we ons eerst verdiepen in impulsiviteit.

Impulsiviteit

Deskundigen hebben impulsiviteit vanuit verschillende perspectieven gedefinieerd.  Volgens de psychologe Cristina Arias (Arias et al., 2021) komt het overeen met de “reactie op een stimulus, uitgevoerd zonder planning” (Spaanse link).

Het individu houdt dus geen rekening met de repercussies of de impact van zijn manier van reageren. Bovendien zijn gedragingen die neigen naar impulsiviteit vaak van korte duur met mogelijk onaangename gevolgen.

Negatieve urgentie, het startpunt van impulsiviteit

De perceptie van urgentie is de onbrandbare en schijnbaar ontembare motor die impulsief of haastig gedrag in gang zet. In deze context is urgentie gekleed in negatieve emoties zoals angst, prikkelbaarheid of woede. Het zet bepaalde gedragsreacties in gang. Op het gebied van kindermishandeling kunnen die verwoestend, wanhopig en zelfs fataal zijn.

Impulsiviteit kan worden opgevat als de afwezigheid van het vermogen om een reactie of een uit een impuls voortkomende reactie te remmen. Neem bijvoorbeeld het geval van Andrew, 24 jaar oud. Hij zegt dat als hij op straat loopt en een kledingstuk ziet dat hij mooi vindt, hij niet in staat is zijn impuls om het te kopen te stoppen. Dit ondanks het feit dat hij het niet kan betalen.

Andrew is niet in staat zich van zijn impuls te onthouden. Daarom doet hij, zonder de gevolgen te overwegen (in dit geval de schuld die hij zal oplopen), de aankoop. In feite is hij gezwicht voor de ‘perceptie van urgentie’.

Kindermishandelingssyndroom: tussen leven en dood

Het was rond de Tweede Wereldoorlog dat gezondheidsdeskundigen voor het eerst de term ‘battered child syndrome’ of ‘kindermishandelingssyndroom’ bedachten. Deze deskundigen, grotendeels op het gebied van kindergeneeskunde en radiologie, begonnen de term namelijk te gebruiken vanwege het toenemende aantal schrijnende gevallen dat ze zagen.

In de decennia na de oorlog werd deze term veel gebruikt om gebeurtenissen te beschrijven waarbij verzorgers minderjarigen fysiek mishandelden.

Vervolgens werden ook andere vormen van geweld (bijvoorbeeld psychisch geweld) opgenomen en werd de naam van het syndroom veranderd. Zo ontstond wat nu bekend staat als het kindermishandelingssyndroom (Tsranchev et al., 2022). De kenmerken en verschijningsvormen ervan zijn duidelijk en meervoudig.

Ze kunnen bijvoorbeeld op een fysiek niveau liggen zoals breuken, kneuzingen en beten. Of op psychologisch niveau zoals posttraumatische stress, taalproblemen en persoonlijkheidsstoornissen.

Kindermishandeling: een potentieel dodelijke vorm van geweld

Volgens onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in Fo lia Medica is de ergste uitkomst van kindermishandeling de dood van het kind. In deze gevallen van moorddadig kindergeweld speelt impulsiviteit bovendien een nog belangrijkere rol (Tsranchev et al., 2022). Gelukkig komen ze minder vaak voor dan andere vormen van mishandeling.

De personen die deze wreedheden begaan oefenen de mishandeling uit met een bijzonder explosieve en vraatzuchtige woede. In feite speelt impulsiviteit een overheersende rol. De dader voert meerdere gedragingen uit. Volgens Dr. Ivan Tsranchev, van de afdeling Forensische Geneeskunde van de Bulgaarse Universiteit van Plovdiv, kan het gaan om:

• Het kind tegen een willekeurig hard oppervlak gooien.
• Meerdere stoten op het lichaam van het kind worden gedurende korte tijd met grote kracht toegepast.
• Een proces van plotselinge versnelling of vertraging van het hele lichaam.

Helaas overheerst het kindermishandelingssyndroom in de publieke arena. De gevolgen ervan zijn verontrustend, betreurenswaardig en hartverscheurend. Als het kind het overleeft, kan het te maken krijgen met ernstige gevolgen. Bijvoorbeeld een posttraumatische stressstoornis of een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Zoals je ziet speelt impulsiviteit een cruciale rol bij misbruikgedrag. Geconfronteerd met triviale of minder belangrijke prikkels reageert de volwassene zonder rekening te houden met de gevolgen van zijn gedrag. Helaas hebben deze gevolgen het potentieel om een brandende hel te ontketenen die een einde maakt aan de toekomst van het kind.