Het nachtelijk eetsyndroom: symptomen en behandeling
Men klasseert het nachtelijk eetsyndroom als een eetstoornis of als een slaapstoornis. De categorie is afhankelijk van het feit of degene wakker is als hij eetbuien heeft.
In elk geval omschrijft men dit syndroom als eetbuien waarbij iemand na het avondeten of in het midden van de nacht grote hoeveelheden voeding eet. De voorkeur gaat ook uit naar voedingsmiddelen met veel calorieën en veel koolhydraten.
In 2014 schatten de Duitse onderzoekers Zwaan, Muller, Allison, Brahler en Hilbert dat het nachtelijk eetsyndroom (NES) 1,5 % van de bevolking treft. Het heeft ook ernstige gevolgen voor de gezondheid.
In dit artikel zullen we wat meer informatie geven over de symptomen, de oorzaken en de behandeling van NES. Hoewel dit syndroom zelden voorkomt, is het ernstig genoeg en verdient het onze aandacht.
Wat is het nachtelijk eetsyndroom (NES)?
Dr. Albert Stunkard was de eerste die het in 1955 over het nachtelijk eetsyndroom (NES) had. De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) klasseert het bij de Specified Feeding or Eating Disorder (OSFED) (specifieke voedings- of eetstoornis).
Het verschil tussen de twee is dat mensen met NES wakker zijn wanneer ze eten. Personen met een slaapgerelateerde eetstoornis eten eigenlijk in hun slaap.
Wanneer het individu slaapt terwijl hij eet en zich niet bewust is van wat hij doet, dan hebben we te maken met een subtype van slaapwandelen. Het gebeurt tijdens de REM-slaap en is kenmerkend voor heel diepe slaapcycli.
Iemand met deze stoornis zal wakker worden en op een compulsieve manier eten zonder het te beseffen. Het kan dus lijken alsof deze mensen wakker zijn. Ze kunnen de koelkast openen, kauwen en slikken. Net als slaapwandelaars hebben slaap-eters geen idee wat ze aan het doen zijn. De volgende ochtend herinneren ze zich bovendien niets.
Bij het nachtelijk eetsyndroom is de persoon echter de volledige tijd wakker. Ze herinneren zich ook alles. Dit is dus ook een geval van dwangmatig eten hoewel het enigszins vrijwillig is.
Wat zijn de symptomen van het nachtelijk eetsyndroom?
De diagnose nachtelijk eetsyndroom is gemakkelijk te stellen. De episodes van dwangmatig eten tijdens de nacht of voor het slapengaan komen dan namelijk vaak voor. Het lijkt dus met andere woorden op een verslaving aan voeding.
Ook al wil het individu niet eten of probeert hij gewicht te verliezen, toch geeft hij zich ‘s nachts over aan eetbuien. Voor deze persoon is het niet gemakkelijk om het probleem toe te geven of te erkennen. Toch is hij wakker en zich bewust van zijn daden.
De slaapgerelateerde eetstoornis is daarentegen veel moeilijker te diagnosticeren. Wat meestal gebeurt, is dat een vriend of een familielid merkt dat de persoon met deze stoornis aan begint te komen zonder te weten waarom.
Een andere mogelijkheid is dat ze zien hoe er dingen uit de koelkast verdwijnen en dat niemand zich herinnert ze opgegeten te hebben. Aangezien mensen met dit probleem tijdens een heel diepe slaap eten, is de kans heel klein dat ze zullen beseffen dat ze een probleem hebben.
Het kenmerk is in beide gevallen een overdreven en dwangmatig eetpatroon na het avondmaal of in het holst van de nacht. Psychologen zullen deze specifieke diagnose pas stellen als ze andere psychologische of psychiatrische problemen uitgesloten hebben.
Wat is de oorzaak van NES en van slaapgerelateerde eetstoornissen?
In het geval van NES gebruiken mensen voeding om aan depressie en angstgevoelens te ontsnappen. Eten is een mechanisme om met hun problemen om te gaan. Het ontwikkelt zich op dezelfde manier als een verslaving aan voeding. Mensen met NES voelen de drang om te eten. Ze kunnen niet tot rust komen totdat ze eten.
De slaapgerelateerde eetstoornis (SRED) wordt anderzijds veroorzaakt door een storing die zich voordoet wanneer men wakker wordt. Ze zijn nog niet klaar om wakker te worden.
Wanneer ze dan toch ontwaken, wordt hun motorisch systeem van onvrijwillige beweging geactiveerd. Op zijn beurt lokt dat “automatische” handelingen of geleerde gedragingen uit zoals stappen, spreken en eten.
Dat is ook de reden waarom de meeste mensen met SRED zich niet bewust zijn van hun gedrag. Ze kunnen wakker worden terwijl ze aan het eten zijn en niet begrijpen wat ze doen of hoe ze daar gekomen zijn.
Overgewicht, een onderbroken slaappatroon en een verstoord circadiaan ritme
In alle gevallen komt het nachtelijk eetsyndroom meer voor bij mensen met overgewicht. Dit heeft ook meestal iets te maken met een verstoring in het hormonale evenwicht (melatonine en cortisol) en met neurotransmitters als serotonine.
Verschillende studies tonen aan dat bepaalde medicijnen deze stoornissen op een doeltreffende manier kunnen behandelen. Deze studies hebben specifiek medicijnen onderzocht als selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s), melatonine (het slaaphormoon) en medicatie die de stressrespons laat dalen (Zapp, Fischer en Deuschle, 2017).
In het algemeen is het vaak zo dat onderbrekingen in het slaappatroon en in de circadiaan ritmes tot nachtelijk eten leiden. Over de oorzaken van deze stoornissen bezitten we niet veel onderzoeken.
Deskundigen gaan er echter van uit dat factoren als angstgevoelens, stress, obesitas en verstoringen in het circadiaan ritme de meest waarschijnlijke oorzaken zijn.
Bepaalde strategieën in aanpak die focussen op de emotie en niet op het probleem, zijn ook verbonden met dwangmatig eten. Bij deze vorm van eetstoornissen moet de psychologische tussenkomt deze copingstrategieën zeker aanpakken.
De behandeling van het nachtelijk eetsyndroom
Zowel NES als SRED vereisen een behandeling vanuit een multidisciplinaire aanpak. Voedingsdeskundigen worden betrokken om de patiënt te helpen gewicht te verliezen. Psychiaters schrijven elk medicijn voor dat nodig is.
Psychologen helpen mensen om op gedragsmatig, emotioneel en cognitief vlak hun probleem onder controle te houden. Het is ook belangrijk dat we onthouden dat het lichamelijke gevolg namelijk de gewichtstoename niet het enige neveneffect is.
Mensen met deze stoornissen hebben ook te maken met hoge niveau’s van angstgevoelens en depressie. Ze hebben dus ook een psychologische behandeling nodig. Dat zal hen helpen om hun probleem te overwinnen.
Anderzijds kunnen ze ook nog andere maatregelen nemen. Die kunnen hen helpen om de cyclus van eetbuien te doorbreken. Voorbeelden zijn een slot op de koelkast plaatsen, hun slaapkamerdeur sluiten of iets bedenken dat hen zal helpen om wakker te worden als ze uit bed stappen. Al deze voorbeelden kunnen doeltreffende middelen zijn.
Als het probleem een eetstoornis is, dan zal de patiënt ook therapie nodig hebben om hem te helpen met zijn slapeloosheid. De reden is dat eten hem helpt om in slaap te raken. Als ze vóór het slapengaan niet mogen eten, dan kunnen ze dus problemen hebben om in te slapen.
Wat het geval ook is, een persoon die aan het nachtelijk eetsyndroom lijdt, zal in zijn leven een reeks veranderingen moeten doorvoeren om het probleem te overwinnen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- de Zwaan M., Muller A., Allison K. C., Brahler E., & Hilbert A. (2014).Prevalence and correlates of night eating in the German general population. PLoS One, 9(5):e97667.
-
Zapp, A. A., Fischer, E. C., & Deuschle, M. (2017). The effect of agomelatine and melatonin on sleep-related eating: a case report.
-
Journal of Medical Case Reports, 11:275.