Het hoofdpersoonsyndroom, als alles om jou draait
We hebben allemaal wel eens gedroomd dat we de hoofdpersoon zijn in onze favoriete film of boek. Je kunt jezelf bijvoorbeeld voorstellen als een held of zelfs een tragisch slachtoffer in een scenario dat je perfect in je hoofd afspeelt.
De meeste dromers gaan door het leven en stellen zich het heden voor als een soort netwerk van waaruit ze zich in allerlei richtingen kunnen vertakken. Waar ze personages spelen die op hen lijken maar het niet zijn. Dit alles speelt zich af in hun gedachten, een plek waar niemand binnen kan komen tenzij ze ermee instemmen.
Hoofdpersoonsyndroom
Tegenwoordig, met het steeds verder ontwikkelende gebruik van sociale media, kan fictie werkelijkheid worden zonder dat je het door hebt. Sterker nog, het kan jou en iedereen om je heen beïnvloeden.
Dit syndroom wordt nu erkend op psychologisch niveau. Het is op zich geen medische aandoening, maar het wordt vaak besproken door gezondheidsdeskundigen. Het bestaat uit een reeks gedragingen waarbij mensen zichzelf presenteren alsof ze de hoofdrol spelen in hun leven of dat van een ander.
In feite presenteren en ontwikkelen ze hun hele leven via sociale media. Hun doel is om koste wat het kost erkend en gewaardeerd te worden. Dit doen ze echter door zichzelf te presenteren als iemand die niet echt bestaat.
Zelfpresentatie of het hoofdpersoonsyndroom?
Het hoofdpersoonsyndroom bestaat uit het soort gedrag waarbij mensen zichzelf steeds opnieuw in verschillende scenario’s projecteren op sociale media.
Op Instagram is het bijvoorbeeld heel gewoon om iemand te zien die zijn eigen leven publiceert alsof het een verhaal in afleveringen is. Ze vertellen over elke plek die ze hebben bezocht, waar ze hebben ontbeten, waar ze hebben geluncht, enzovoort.
Tegenwoordig beschouwen we dit soort gedrag als heel normaal. Sterker nog, veel mensen hebben het wel eens gedaan. Bovendien doen beroemdheden het in zekere zin de hele tijd. Is het echt een probleem?
Zelfpresentatie is een gedrag waarbij je informatie over jezelf overbrengt op anderen (Engelse link). In feite is het een manier om je persoonlijkheid uit te drukken door je sympathieën en antipathieën en je manier van leven te onthullen. Op deze manier is het een soort motiverend menselijk gedrag.
Experts in sociale psychologie publiceerden een studie getiteld Self-Presentation Theory: Self-Construction and Audience Pleasing. De auteurs definiëren zelfpresentatie als een klasse van motivaties in menselijk gedrag. Deze motivaties worden geactiveerd door de evaluatieve aanwezigheid van andere mensen en door hun kennis van jouw, zelfs potentiële, gedrag.
De grenzen tussen fictie en werkelijkheid vervagen
Mensen nemen vaak ander gedrag aan dan hun gebruikelijke repertoire of gewoonten om bepaalde elementen van hun persoonlijkheid te benadrukken. Tot op zekere hoogte is dit heel normaal.
Er ontstaan echter vaak problemen als ze zich helemaal anders willen voordoen. Misschien willen ze anderen een plezier doen, erkenning zoeken en uiteindelijk hun stempel achterlaten op sociale media. In feite is dit een overdreven vorm van zelfaanbidding.
Sociale media maken het gemakkelijk voor mensen om in de val te lopen van het hoofdpersoonsyndroom. Deze netwerken bieden het soort anonimiteit dat mensen in staat stelt zichzelf volledig opnieuw uit te vinden.
Bovendien presenteren ze in extreme gevallen zulke valse versies van zichzelf, dat ze gaan lijden aan psychologische problemen zoals de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Phil Reed is psycholoog. Hij schrijft over de sociale effecten van technologie. Hij beweert dat dit soort fantasieën kunnen leiden tot gedrag dat de gedragingen van persoonlijkheidsstoornissen nabootst.
Reed stelt dat “ontsnappingsonderhouden fantasiegedrag ook een ernstig probleem kan zijn voor mensen die kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van psychologische problemen, zoals angst en depressie , en niet alleen persoonlijkheidsstoornissen.”
Voor Phil zijn sociale netwerken een medium dat dit soort psychologische aandoeningen kan verergeren. Dat komt omdat ze de grenzen tussen fictie en werkelijkheid vervagen.
Hij stelt dat “sociale media het voor iedereen veel gemakkelijker en sneller maken om een valse versie van zichzelf te presenteren. Er zijn parallellen met nepnieuws – nogmaals , geen nieuw fenomeen, maar wel een dat sociale media vergemakkelijken.”
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
Roy F. Baumeister, Debra G. Hutton (1987). Theories of Group Behavior: Self-Presentation Theory: Self-Construction and Audience Pleasing