Het gevaar van het labelen van mensen
Als je één woord zou moeten gebruiken om jezelf te definiëren, wat zou dat dan zijn? Het is niet echt gemakkelijk om het beeld dat je van jezelf hebt in één term te vatten, nietwaar? Er zijn echter mensen die het labelen van mensen niet zo moeilijk vinden. Dat komt omdat ze, sinds ze klein waren, een etiket opgeplakt hebben gekregen. In feite worden ze gedefinieerd door hoe anderen hen zien.
“Cees lijkt op zijn vader, heel serieus en teruggetrokken,” “Andrea is slim, maar niet zo spraakzaam,” “Johan is ongeorganiseerd en traag,” “Bea is ondeugend en een beetje gek.” Weinig handelingen kunnen minder heilzaam (en gebruikelijk) zijn dan kinderen op zo’n jonge leeftijd labels te geven. Dat komt omdat ze geen filters hebben en alles geloven wat hen verteld wordt.
Etikettering betekent vooroordelen en het toekennen van een reeks verwachtingen waaraan velen van ons zich uiteindelijk van jongs af aan aanpassen. We internaliseren externe verhalen en maken ze ons eigen, slokken ze op en verdunnen ze bijna zonder het te beseffen in onze persoonlijkheid.
Psychologen vinden in hun spreekkamers veel mensen die geen moeite hebben zichzelf te definiëren. “Ik ben een depressief persoon zonder ambitie” zeggen velen. Zeker, hun houding, emotionele toestand en gedrag getuigen daarvan, maar de oorsprong daarvan ligt vaak in schadelijke boodschappen uit hun eigen omgeving.
Velen van ons definiëren onszelf door etiketten die anderen op ons geprojecteerd hebben of die we zelf internaliseren. Deze schadelijke aanwezigheden geven aanleiding tot zelfbeperkende overtuigingen.
Het labelen van mensen verandert hun zelfbeeld
Labels zijn een primitief mechanisme waarmee we de werkelijkheid kunnen afbakenen (vereenvoudigen). Ze zijn praktisch en vormen een essentiële hulpbron voor onze hersenen. In feite helpen etiketten ons een wereld te begrijpen die bijna altijd complex en diffuus is.
Etiketten geven ons ook een duidelijk gevoel van controle. Het is alsof we bepaalde kardinale punten hebben waarmee we ons in verschillende scenario’s kunnen oriënteren. Het probleem is echter dat telkens als we iets of iemand een etiket opplakken, we geneigd zijn het ook als goed of slecht aan te merken. Dat komt omdat taal niet neutraal is, het heeft betekenis en ook implicaties.
Als iemand bijvoorbeeld als we mensen als ‘giftig’ labelen, proberen we niet met hem om te gaan. Of, als een kind als ‘traag’ wordt bestempeld, nemen we aan dat het niet goed zal kunnen leren.
Helaas zijn we ons er niet helemaal van bewust hoe gemakkelijk het is om een etiket te plakken of een eerste indruk te krijgen die we later geneigd zijn te bevestigen. Deze snelle reacties waarmee we proberen controle te hebben over de werkelijkheid worden al sinds 1930 bestudeerd.
Het was in feite de taalkundige Benjamin Whorf die verklaarde dat de woorden die we gebruiken om te beschrijven wat we zien zelden objectief zijn, maar geladen met vooroordelen. Deze gewoonte heeft ernstige gevolgen. Want als we mensen labelen, ontkennen we hun complexiteit, hun recht op verandering en hun rijkdom als mens.
Het vernietigen van zelfconcepten versus het Pygmalion-effect
Zoals we al eerder zeiden, hebben we de neiging om kinderen al te gaan labelen als ze klein zijn. Denk bijvoorbeeld aan de vader of moeder die tegen hun kind zegt: “Je bent echt vervelend, schat. Je bent een klager… je klaagt over alles”. In deze zin zijn twee etiketten duidelijk: Je bent vervelend en je bent een klager.
Iemand labelen als vervelend kan kinderen en volwassen mensen het gevoel geven dat zijn behoeften niet belangrijk zijn. Ze worden genegeerd omdat ze overmatig klagen, vandaar dat ze gaan aannemen dat het uiten van wat ze nodig hebben niet goed is. Bovendien neemt hun zelfbeeld een wending en kunnen ze zichzelf daardoor zelfs gaan devalueren. Het omgekeerde kan ook het geval zijn.
Het bewijs hiervan is te vinden in een bekend onderzoek (Engelse link) van de artsen Robert Rosenthal en Lenore Jacobson. Een groep leraren kreeg te horen dat bepaalde leerlingen in hun klassen slimmer waren dan gemiddeld. Er was echter geen bewijs dat dit het geval was.
Nadat ze de leraren deze informatie hadden gegeven, keerden de onderzoekers aan het eind van het schooljaar terug. Ze ontdekten dat de kinderen die waren aangewezen als de slimste, 10-15 punten hoger in hun IQ zaten dan hun leeftijdgenoten.
Het waren het Pygmalion-effect en positieve etikettering die dit veroorzaakten. De leraren valideerden de valse ideeën en etiketten die de onderzoekers hen gaven. Het betekende dat ze die leerlingen anders behandelden. Dat favoritisme, aandacht en vertrouwen in hen betaalde zich uit.
Etikettering kan werken als een selffulfilling prophecy. Als we geloven dat iets wat anderen over ons zeggen echt is, bekrachtigen we dat uiteindelijk met onze overtuigingen en gedragingen.
Labels zijn tunnels die onze realiteiten afsluiten
Als we een persoon een label geven, kunnen we hem versterken of devalueren. Helaas is labelen in de huidige maatschappij onvriendelijk, onbehulpzaam en helemaal niet bevorderlijk. In ons dagelijks leven worden we immers al in hokjes geplaatst op basis van ras, geslacht, klasse en seksuele geaardheid, en we moeten ook omgaan met andere etiketten zoals gevoelig, zwak, naïef, egoïstisch, enz.
De meeste etiketten doen pijn omdat ze geladen zijn met vooroordelen en vooroordelen. Eigenlijk zeggen deze terminologieën meer over wie ze zegt dan over degenen die ze ontvangen.
Dat komt omdat degenen die ze gebruiken een uiterst beperkt perspectief op de werkelijkheid hebben. Zij zien alleen wat zij geloven, niet de werkelijkheid. In hun poging om de complexiteit van anderen te controleren, vervormen ze alles en reduceren ze het tot wat het niet is.
Het is het beste om te proberen een iets opener en flexibeler kijk te hebben op het leven, de mensen en de gebeurtenissen. We moeten gemakkelijke en snelle labels vermijden en oppassen voor ons taalgebruik, dat zoveel schade kan aanrichten zonder dat we het doorhebben.
Laten we vanuit een persoonlijk gezichtspunt ook proberen het arsenaal aan labels dat in onszelf vastzit te deactiveren en te verwijderen.
Inderdaad, laten we de labels elimineren die anderen ons hebben opgeplakt en die wij hebben gevalideerd. We moeten voorkomen dat het labelen van mensen selffulfilling prophecies worden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Darley, J.M., Gross, P.H. (1983). A hypothesis-confirming bias in labeling effects. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 20-33.
- Eberhardt, J. L., Dasgupta, N., & Banaszynski, T. L. (2003). Believing is seeing: The effects of racial labels and implicit beliefs on face perception. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 360-370.
- Rosenthal, R., & Jacobson, L. (1992). Pygmalion in the classroom: Expanded edition. New York: Irvington
