Het doel van angst
Angst is een van de zes basisemoties (vreugde, verdriet, walging, woede, angst, verrassing) die Charles Darwin in 1872 beschreef. Het heeft een goed gedifferentieerd gebaar: open ogen, trillende mond, en een gevoel van verbijstering. Maar wat is de bedoeling van angst?
Hoewel we deze emotie allemaal wel eens in ons leven ervaren, zijn velen van ons niet al te duidelijk over de functie ervan en welke boodschap ze ons wil overbrengen. Je zou je zelfs kunnen afvragen wat er van je zou worden als angst niet zou bestaan? Is een leven vrij van deze emotie mogelijk? Laten we eens kijken.
Het doel van angst
Het Oxford Engels Woordenboek definieert angst als “de emotie van pijn of onbehagen veroorzaakt door het gevoel van naderend gevaar, of door het vooruitzicht van een of ander mogelijk kwaad”.
Het woord stamt af van Middel-Engels feer, vrij, en fer, van Oudengels fǣr, ġefǣr (rampspoed, plotseling gevaar, gevaar, plotselinge aanval, verschrikkelijke aanblik), en van Proto-Germaans fērō, fērą (gevaar). Synoniemen van angst zijn alarm, angst, vrees, vreesachtigheid, schrik, verschrikking, paniek, schrik, schrik, en ontzetting.
Alle emoties dienen een doel. Boosheid helpt ons bijvoorbeeld grenzen te stellen, verrassing is verbonden met herkenning en ontdekking, vreugde zet aan tot delen, walging bevordert afwijzing, droefheid bevordert bezinning, en angst helpt ons ons te beschermen tegen gevaar.
Het ervaren van angst is dus een biologisch geërfde reactie die het mogelijk maakt een defensieve reactie op gevaar te ontwikkelen. Het is een genetische begiftiging, gevormd door eeuwen van evolutie, die ons in staat stelt om ons, via snelle en automatische reacties, te beschermen tegen bedreigende situaties en potentiële gevaren. In feite is ze gericht op het behoud van ons leven.
Angst is echter ook een intens en onaangenaam gevoel. Het wordt veroorzaakt door de waarneming van gevaar (echt of ingebeeld). Het is een gemeenschappelijk gevoel voor alle dieren bij bedreigende situaties. In die zin is angst een normale en heilzame emotie om te overleven, niet alleen van een individu maar ook van een soort.
Angst kan als normaal beschouwd worden als de intensiteit ervan overeenkomt met de dimensie van de dreiging. Met andere woorden, het angst opwekkende voorwerp heeft kenmerken die het leven van de persoon in gevaar kunnen brengen.
De relatie tussen de hersenen en angst
De maximale uiting van angst is schrik. Op het terrein van pathologische angsten heeft de intensiteit van de angstaanval niets te maken met het gevaar dat het voorwerp kan opwekken, zoals bij fobieën voor ongevaarlijke dieren, zoals een konijn of een mus.
Angst is verwant met bezorgdheid als het gaat om het anticiperen op toekomstige gevaarlijke gebeurtenissen.
Anderzijds is angst een subjectieve gewaarwording die ons ertoe brengt bepaalde gedragingen en complexe fysiologische reacties te ontwikkelen. Tijdens levensbedreigende noodsituaties wordt ons sympathisch zenuwstelsel geactiveerd. Dit zenuwmechanisme geeft aanleiding tot de klassieke vecht-, vlucht-, of bevriesreacties.
Wanneer we een prikkel via onze zintuigen als gevaarlijk waarnemen, beoordeelt de thalamus die snel en stuurt die naar de amygdala. Samen met de hypothalamus-hypofyse-as vormen ze het emotionele regulatiecentrum. Dit is verantwoordelijk voor onze fysiologische reacties. Het stimuleert de bijnier, waardoor een belangrijke afscheiding van adrenaline en noradrenaline optreedt.
Systemen betrokken bij sympathische activering
Angst activeert het cardiovasculaire systeem. Hierdoor stijgt de bloeddruk en daalt de bloedstroom naar de ledematen. Overtollig bloed wordt omgeleid naar de skeletspieren. Daar blijft het beschikbaar voor vitale organen die in een noodsituatie nodig kunnen zijn. Er treden verschillende effecten op:
- Bleekheid. Als gevolg van minder bloedtoevoer naar de huid.
- Rillen en piloerectie. Dit bewaart warmte als de bloedvaten vernauwd zijn.
- Hete en koude periodes. Deze worden ervaren bij extreme angst.
- Verhoogde hartslag en ademhalingsfrequentie. Om de zuurstof te leveren die nodig is om het bloed snel te laten circuleren.
De verhoogde bloeddruk heeft ook tot doel zuurstof naar de hersenen te brengen. Cognitieve processen en zintuiglijke functies moeten gestimuleerd worden, waardoor we alerter kunnen zijn. Dit versnelt onze reflexen en de gedachtestroom.
Bovendien geeft de lever meer glucose af in de bloedbaan om verschillende spieren en belangrijke organen, zoals de hersenen, aan te drijven. De pupillen verwijden zich, mogelijk om een beter zicht op de situatie mogelijk te maken. Het gehoor verscherpt om gevaar op te merken en het lichaam schort de spijsverteringsactiviteit op, wat resulteert in een verminderde speekselstroom.
Op korte termijn bereiden de afvoer van afvalstoffen en de eliminatie van de spijsverteringsprocessen het lichaam verder voor op geconcentreerde actie en activiteit. Hier komt de druk om te plassen en te poepen, en zelfs te braken vandaan.
Vechten, vluchten of bevriezen
De vlucht- of vechtactie is belangrijk, want duizenden jaren geleden hadden sterke reageerders meer kans om gevaar te overleven dan zwakke. Bovendien had de menselijke soort te lijden onder de druk van concurrentie in de omgeving, zowel bij het vinden van voedsel als bij het ondergaan van aanvallen van andere dieren.
Wegrennen is een manier om gevaar te vermijden, hoewel het onder ogen zien ervan deel uitmaakt van de verdediging tegen gevaar. Desalniettemin is de opmaat voor beide reacties verlamming. Onszelf verlammen omvat het hele cognitieve en neurofysiologische proces dat we hierboven beschreven hebben. Het is een strategie die voorbereiding op actie inhoudt.
Verlammend zwijgen, als gedrag voorafgaand aan actie, doet ons ons zicht en gehoor verscherpen. Het zijn die momenten waarop onze ademhaling scherper wordt, onze spieren zich spannen, en we onze versnellende hartslag voelen. Bovendien is er beweging in de darmen, bevriezing van bewegingen, een gerichtheid van aandacht, catastrofale fantasieën, trillen en zweten.
Wanneer angst een probleem is
Angst wordt een probleem wanneer hij permanent aanwezig is of verschijnt wanneer dat niet zou mogen. Met andere woorden, wanneer ze disfunctioneel is. Bijvoorbeeld, bij fobieën voelt iemand een irrationele angst, het soort dat niet reageert op een echte bedreiging.
Twee meer disfunctionele vormen die deze emotie aanneemt zijn angst- en paniekstoornissen. De permanente activering van angst veroorzaakt negatieve effecten op het lichaam en het is nodig ze te behandelen omdat we niet bereid zijn elke dag angst te verdragen.
Het sociale nut van angst
Een van de functies van angst is het aanzetten tot onmiddellijke actie om het leven te behouden. Angstsignalen, zoals gezichtsuitdrukkingen of vocalisaties, hebben ook een communicatieve functie door de rest van de groep te waarschuwen. Op deze manier wordt ook de overlevingskans van een groep vergroot.
Daarom moet angst niet ontkend worden. Het is een waardevolle emotie en als zodanig essentieel voor overleven. Zozeer zelfs dat het onze vroegste voorouders in staat stelde zich aan het leven aan te passen, zich tegen risico’s te verdedigen, en hen te helpen in extreme situaties te overleven.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Fernández, I., Beristain, C. M., & Páez, D. (1999). Emociones y conductas colectivas en catástrofes: ansiedad y rumor, miedo y conductas de pánico. La anticipación de la sociedad. Psicología social en los movimientos sociales, 281-432.
- Iraeta, A. I. V., & Rovira, D. P. (1992). Conocimiento social de las emociones: evaluación de la relevancia teórica y empírica de los conceptos prototípicos de cólera, alegría, miedo y tristeza. Cognitiva, 4(1), 29-48.
