Het Dobby-effect en schuldgevoelens

Voel je je over alles schuldig? Straf je jezelf? Misschien heb je last van wat vandaag de dag bekend staat als het "Dobby-effect."

Zelfbestraffing is voor veel mensen een realiteit. Daarom is het “Dobby-effect” zo populair geworden. Als je bekend bent met de Harry Potter-boeken, dan zal de naam Dobby je bekend zijn. Dobby is een huiself die bekend staat omdat hij zichzelf lichamelijk straft, elke keer als hij niet voldoet aan de verwachtingen van zijn meesters.

Dit personage wordt verondersteld grappig te zijn. Zijn zelfbeschadiging laat echter iedereen om hem heen telkens opnieuw schrikken. Waarom zou iemand zichzelf pijn willen doen?

Het Dobby-effect hangt nauw samen met de manier waarop de schattige elf zichzelf behandelt. Schuldgevoelens na iets te hebben gedaan dat tegen je waarden ingaat of dat de meeste mensen onethisch of immoreel vinden, is tot op zekere hoogte normaal.

Je hebt echter wel een probleem als je jezelf voortdurend straft omdat je je schuldig voelt over alles. Dit is een probleem, omdat je zo te veel verantwoordelijkheid op je eigen schouders legt.

Te veel schuldgevoelens

Er zijn veel redenen om je schuldig te voelen in onze samenleving zonder dat je er een echte reden voor hebt. Schuld ontstaat vaak omdat we denken dat we niet voldoen aan de verwachtingen van anderen of aan wat de maatschappij volgens ons van ons verwacht.

Hier zijn enkele voorbeelden waardoor je dit beter kunt begrijpen:

• Een slechte moeder zijn. Veel vrouwen lijden aan postnatale depressie. Dit is een aandoening waardoor ze zich extreem schuldig voelen. Volgens de literatuur is moeder zijn namelijk het beste wat een vrouw kan overkomen, en daarom moet het leiden tot volledig, eeuwig geluk. In de meeste gevallen waarin deze verwachting niet wordt vervuld, zal er dus sprake zijn van schuldgevoelens.
• Je vroeg erom. Veel mishandelde mensen rechtvaardigen misbruik en geweld van hun partner vaak door de negatieve actie of houding die ze hebben gehad. Ze zijn dus niet in staat om die partner te verlaten, omdat ze zich schuldig voelen. Ze vroegen er immers om, ze hebben het zelf veroorzaakt.

Er zijn veel andere scenario’s waarin iemand kan lijden aan het Dobby-effect. De vrouw die bijvoorbeeld een postnatale depressie doormaakt, voedt het door zich schuldig te voelen. Ook de mishandelde personen rechtvaardigen het misbruik waaraan ze lijden. In feite is dit een soort indirecte zelfkastijding. Ze doen zichzelf geen pijn, ze laten het gewoon iemand anders doen.

De rol van verantwoordelijkheid bij het Dobby-effect

Schuld hoeft niet op een schadelijke manier te worden uitgedrukt. Dit is het echter wel wanneer het de motor van de zelfbestraffing wordt met geen ander doel dan te lijden. Een schande van schuld die pervers wordt als het je assertiviteit doodt door anderen toe te staan om je kwaad te doen. Dit is wat Dobby in de Harry Potter-boeken deed.

Soms is deze verantwoordelijkheid die je jezelf oplegt er al sinds je kindertijd. Misschien hebben je ouders al hun frustraties over je heen gegooid. Misschien hebben ze je steeds weer verteld dat je dit of dat niet verdiende.

Het is duidelijk dat dit alles je bij is gebleven en toen je ouder werd je hebt geleerd om te anticiperen op het gevoel dat het allemaal jouw schuld is of dat je een slecht mens bent. Je gelooft dus dat je ervoor gestraft moet worden.

Het goede nieuws is dat je ondanks dit alles toch aan het Dobby-effect kunt ontsnappen. De beste manier om dit te doen is door dingen te doen die je in staat stellen je zelfvertrouwen te vergroten.

Als je eenmaal je zelfbeeld hebt verbeterd, kun je vriendelijker voor jezelf worden en dus flexibeler met je fouten omgaan. Bovenal merk je dat je stopt met het aannemen van meer verantwoordelijkheid dan je zou moeten.

Conclusie

Als het Dobby-effect herkenbaar voor je is, aarzel dan niet. Raadpleeg een deskundige die je misschien kan helpen. Niet alleen zal je interne dialoog verbeteren, maar ook de manier waarop je jezelf behandelt. Zo bescherm je jezelf tegen deze vervelende gevoelens.