Het creatieve brein: vrije, emotionele en verbonden geesten

Het creatieve brein: vrije, emotionele en verbonden geesten
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Het creatieve brein is ongelooflijk. Het is speels, vol emoties, vrij en onvermoeibaar. Het gelooft niet in beperkingen. Het creatieve brein kiest om met alles verbonden te zijn. Op die manier kan het namelijk van elke prikkel iets leren. Vaak weet het zelfs niet hoe het tot bepaalde ideeën gekomen is. Dat komt omdat ideeën als flitsen opduiken.

Steve Jobs zei vaak dat creativiteit alles te maken heeft met in verbinding komen met de juiste elementen. Het gaat over de verbinding van onze ervaringen uit het verleden met onze werkelijkheid en over het lef hebben om nieuwe en uitdagende dingen te creëren.

In het begin zal niet iedereen die dingen begrijpen. Toch zullen ze zich later openstellen voor nieuwe mogelijkheden. Het is die vernieuwing die elk bedrijf nodig heeft. Dat is immers het menselijk kapitaal dat onze samenleving moet waarderen.

“Creatieve individuen {…} vertonen neigingen van denken en handelen die bij de meeste mensen gescheiden zijn. Ze bevatten tegenstrijdige uitersten; in plaats van een ‘individu’ te zijn is elk van hen een ‘menigte’.”

-Mihaly Csikszentmihalyi-

Opvattingen over het creatieve brein

Het volgende klinkt misschien vreemd. Tot op vandaag hebben we echter nog steeds enkele onjuiste opvattingen over creativiteit en het creatieve brein. We denken bijvoorbeeld dat het vermogen om vernieuwende en originele ideeën te scheppen te maken heeft met intelligentie.

Bovendien zijn er mensen die nog steeds geloven dat de rechterhersenhelft het centrum en de oorsprong van onze creativiteit is. Dat is niet waar. Mythes blijven de wetenschappelijke vooruitgang in de weg staan die we na verloop van jaren gemaakt hebben.

Ten eerste moeten we inzien dat creativiteit een vermogen is waarmee we allemaal geboren worden. We moeten ook begrijpen dat we de wereld en onszelf vanuit een ander perspectief moeten bekijken als we ons creatieve brein willen gebruiken en sterker maken. In dit artikel zullen we die aspecten bespreken.

Hoe werkt het creatieve brein

Hoe werkt het creatieve brein?

Het creatieve brein werkt op een heel bijzondere manier. De National Academy of Sciences heeft een recent onderzoek gepubliceerd. Deze studie onthulde wat sommige neuropsychologen al vermoedden.

Creatieve mensen hebben hogere verbonden neuronale structuren dan andere mensen. Door middel van magnetische resonantie beeldvorming hebben wetenschappers de fascinerende complexiteit gezien van de functionele en neuronale verbindingen bij creatieve mensen.

We ontkrachten dus de hypothese die creativiteit uitsluitend linkt aan de rechterhersenhelft. Een persoon die vernieuwende, gedurfde en originele ideeën laat ontstaan, bezit een symfonie van enorme interacties in zowel de linker- als de rechterhersenhelft. Wetenschappers hebben eveneens nog andere interessante ontdekkingen gedaan over het creatieve brein.

Een flexibele geest is bestand tegen onzekerheid

We hebben al gezien dat de neuronale structuur van een creatieve persoon compacter en meer verbonden is. Dit verklaart ook waarom hun mentale focus flexibel is. Hun aandacht staat altijd open voor vaagheid en onzekerheid.

Meer starre geesten zijn niet in staat om tegenstrijdige feiten te aanvaarden. Creatieve geesten zien dat soort feiten echter als een uitdaging. Ze proberen met een praktijkgerichte aanpak verklaringen te vinden.

Een hogere intelligentie houdt niet noodzakelijk creativiteit in

Creatieve mensen bezitten niet altijd een opmerkelijk intelligentieniveau. We hebben dit in het beroemde onderzoek kunnen zien dat Frank X Barron in 1956 uitgevoerd heeft.

Hij verzamelde enkele van de bekendste architecten, wetenschappers en schrijvers. Onder hen bevonden zich Truman Capote, William Charles Williams en Frank O’Connor. Barron wilde begrijpen hoe enkele van de creatiefste geesten werkten.

Een hogere intelligentie houdt niet noodzakelijk creativiteit in

Dit is wat hij toen in het gezelschap van die grote en verschillende persoonlijkheden ontdekt heeft:

  • Deze mensen stonden open voor de zoektocht naar een diepgaander innerlijk leven. Ze dachten na en wisten hoe ze hun emoties moesten ontleden. Ze waren zich ook bewust van hun innerlijke behoeften.
  • Deze personen bezaten de motivatie en het verlangen om te leren. Ze wilden nieuwe dingen ontdekken nieuwe ideeën, begrippen of verhalen aan de wereld tonen.
  • Er was ook sprake van een emotioneel en moreel aspect. De meesten van hen hadden nobele waarden.
  • Ze aanvaardden eveneens een gebrek aan orde. Voor hen was dit zelfs een inspiratiebron.
  • Ze hadden ook een heel bijzondere vorm van waanzin. Soms leken ze op kinderen. Ze waren speels en onrustig om wat vastlag, te overstijgen. Deze mensen waren bereid om versteld te staan en van de meest fundamentele dingen te genieten.
  • Ze namen graag risico’s.

Het creatieve brein en introspectie

Een ander kenmerk van creatieve mensen is hun vermogen tot introspectie. Ze hebben een dieper zelfbewustzijn. Bovendien weten ze hoe ze hun zwakste kanten kunnen combineren met hun sterkste. Ze zijn dus in staat om hun eigen beperkingen, tekortkomingen of ergst kwaliteiten te herkennen. Dit aspect is vaak synoniem voor een goede geestelijke gezondheid.

Op het neurologische niveau kent creativiteit geen orde

In 2001 heeft de neuroloog Marcus Raichle een interessant onderzoek omtrent creativiteit uitgevoerd. Dit leidde tot belangrijke bevindingen. Het creatieve brein is ongelooflijk chaotisch. We hebben al gezien dat die creatieve vernieuwing zich niet uitsluitend in de rechterhersenhelft bevindt. In werkelijkheid is het ongelooflijk verspreid.

  • Dr. Raichle sprak dus van een “verbeeldingsnetwerk” waarbij vele hersengebieden betrokken zijn.
  • Anderzijds is er nog een ander proces dat kenmerkend is voor het creatieve brein. Het is bekend onder de term “zelf-opgewekte cognitie”. Dit is met andere woorden het vermogen om te dagdromen, na te denken of de geest te laten dwalen.
Op het neurologische niveau kent creativiteit geen orde

Mihaly Csiksentmihalyi heeft dertig jaar lang creatieve mensen bestudeerd. Hij wees erop dat deze mensen complex waren. Het was net alsof in hun geval meer dan één persoon in één brein leefden. Het leek precies alsof een volledig team van professionelen in hen aanwezig was en dingen eiste en met nieuwe ideeën en belangen op de proppen kwam.

Die stemmen zijn precies wat deze mensen motiveert. Soms kunnen ze echter ook te veel ideeën en projecten voorstellen… Eigenlijk is dit voor het creatieve brein één van de meest voorkomende problemen: leren om die grote stroom van ideeën, emoties en gedachten onder controle te houden. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.