Engrammen: ervaringen laten geheugensporen in de hersenen achter
Wanneer we het over engrammen hebben, dan verwijzen we naar de sporen die ervaringen in onze hersenen achterlaten. Het hindoeïsme heeft het proces al omschreven waarlangs kleine neurale structuren zich na een bepaalde gewaarwording, een schokkende gebeurtenis of een onvergetelijke emotie vormen. Ze spraken van ‘samskara’s’, afdrukken van een herinnering om uit te leren. Het zijn eigenlijk geheugensporen in de hersenen.
Tegenwoordig twijfelt niemand aan het bestaan van engrammen. Toch blijft het mechanisme waarop deze afdrukken in de hersenen zich vormen, nog steeds een mysterie. We weten echter wel wat er gebeurt wanneer we een uitermate emotionele ervaring meemaken.
We creëren dan onmiddellijk een onderling verbonden structuur. Die zal later ons volledig geestelijk functioneren beïnvloeden: gedachten, emoties en gedrag. Dit is inderdaad een fascinerend fenomeen.
Het is onvoorspelbaar hoe dit ‘neuronaal spoor’ ons gedrag zal bepalen. Dit mechanisme gaat subtiel te werk. Sommige mensen zien engrammen om die reden als ‘hersenchips’. Ze beschouwen ze als opnames op onze ‘harde schijf’ die ons ertoe aanzetten om op een bepaalde manier te reageren.
Sommige ervan kunnen eigenlijk onze angstgevoelens tot uitdrukking brengen. Ze laten ons op een specifieke manier reageren op bepaalde prikkels (gebaseerd op engrammen die zich tijdens de kinderjaren gevormd hebben). Deze geheugensporen in de hersenen zijn een interessant onderwerp dat de moeite waard is om te onderzoeken.
Engrammen of geheugensporen in de hersenen
We hebben het even gehad over de term ‘samskara’. Hindoes hebben dit nieuwe woord ontworpen om dit veel voorkomend fenomeen te benoemen. Laten we hier even bij stilstaan. Soms weten we niet waarom we tijdens bijzondere gebeurtenissen op een bepaalde manier handelen.
Deze spirituele stroming interpreteert ‘samskara’s’ als de codes van ‘karma’. Ze zien ze als afdrukken van het geheugen die zich zowel in de geest als in het lichaam vastzetten.
Het is in feite merkwaardig dat dit idee een bijna identiek verhaal kent bij verschillende wetenschappelijke disciplines zoals de neurowetenschap. We bekijken een voorbeeld. Anna is vijf jaar oud. Ze leert fietsen. Plots springt een grote hond op haar en bijt haar.
20 jaar later voelt Anna nog steeds weerzin om haar fiets te gebruiken. Ze is niet bang van honden. Haar hersenen hebben echter een engram gecreëerd waar de handeling van trappen op de fiets en pijn met elkaar verbonden zijn.
Wetenschappers stellen dat engrammen een duidelijk bewijs zijn van hoe de klassieke conditionering zich in de hersenen vastzet. Dit verklaart waarom we soms op een bepaalde manier reageren als we geconfronteerd worden met schijnbaar ‘neutrale’ prikkels.
Om een engram in de hersenen te vormen is het nodig dat het limbisch systeem geactiveerd wordt. We moeten dus een bijzondere, onthullende en intense emotie ervaren. Die kan positief of negatief zijn.
Engrammen en ons geestelijk universum
Engrammen geven vorm aan een groot deel van onze geestelijk en psychologisch universum. Als we bijvoorbeeld een roos zien, dan vinden we het betoverend. Dit komt omdat we in zekere zin zijn geur verwachten.
Wanneer we een kop warme chocomelk drinken, denken we misschien aan onze kindertijd. Telkens als we naar nieuwe muziek luisteren, voelen we ons tevreden, blij en genieten we.
Engrammen vormen ons bewustzijn als een neuronaal systeem dat zich uitbreidt terwijl we nieuwe dingen ervaren. Het zijn net ankers. Ze trekken een spoor van alles wat we zijn en alles dat een reactie bij ons losmaakt. Het is een biologische en elektrische materie die op basis van onze interacties georganiseerd is.
Het is echter voor neurologen een uitdaging geweest om te ontdekken hoe dit hele ‘fysieke-chemische-neurale’ netwerk ontstaat. Ze bestuderen ook de synaptische manieren waarop ze zich ontwikkelen en welke soort zenuwcellen een engram vormen.
Wetenschappers vinden het fascinerend te bedenken dat er voor deze functie een specifieke soort zenuwcellen bestaat. Het zijn zogezegd biologische structuren met een functie die deel uitmaakt van het bewustzijn. Ze vormen onze psyche en organiseren zichzelf in ‘microchips’ van geheugensporen in de hersenen. Dat betekent dus dat ze sporen bevatten van wie we zijn.
Geheugensporen in de hersenen
Neurologen als Michele Pignatelli, Tomás J. Ryan en Susumu Tonegawa hebben recent onderzoeken uitgevoerd die belangrijke informatie onthullen. Ze hebben ontdekt dat de hersenen al slechts enkele seconden na de geboorte genetisch geordend zijn om engrammen te activeren.
Het is dus net alsof we allemaal een volledig nieuwe computer in ons hebben. Zodra deze aangezet is, begint hij onze software te installeren.
Er is echter een vereiste om ervoor te zorgen dat deze programmering optimaal verloopt, resistent en tegelijkertijd ook handig en doeltreffend is. Het is nodig dat onze eerste ervaringen (kindertijd) voldoende stimulerend en positief zijn.
Op die manier zullen onze eerste engrammen fundamenten vol energie zijn. Het zullen dan afdrukken zijn die veel motiverende herinneringen en lessen bevatten. Dit zal tot een gezonde ontwikkeling leiden.