Hedonistische toon en het verband met geestelijke gezondheid

Hedonistische toon kan de sleutel zijn bij stoornissen die uiteenlopen van depressie, ADHD en middelenmisbruik. Hier vertellen we je waarom.
Hedonistische toon en het verband met geestelijke gezondheid
Elena Sanz

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 21 mei, 2023

Psychische stoornissen zijn multifactorieel. Dit betekent dat variabelen van biologische, psychische en gedragsmatige aard betrokken zijn bij het ontstaan en in stand houden ervan. Er zijn echter enkele elementen die aan verschillende ervan ten grondslag liggen en die ons helpen de lijders beter te begrijpen. Dat is het geval met de hedonistische toon.

Het lijkt stoornissen te verbinden die ogenschijnlijk zo verschillend zijn als depressie, ADHD en verslavingen.

Hedonistische toon is een concept dat vooral aantrekkelijk kan zijn voor mensen die het gevoel hebben dat niets hen interesseert, motiveert of hen beloond doet voelen.

Zelfs als ze betrokken raken bij steeds riskantere situaties, lijkt het alsof alles om hen heen het vermogen heeft verloren om hen te prikkelen. Ze hebben zich echter niet altijd zo gevoeld. Het is gewoon zo dat geleidelijk aan alles waar ze voorheen van genoten, niet langer dat effect genereert.

Als je het gevoel hebt dat dit jou is overkomen, blijf dan lezen. Je zult de mogelijke oorzaken ervan kunnen achterhalen.

Hedonistische toon

In de regel wordt de term hedonistische toon gebruikt als synoniem voor valentie om de mate waarin we bepaalde stimuli leuk of niet leuk vinden te definiëren. Zo wordt een positieve hedonistische toon geassocieerd met iets dat plezier en beloning genereert. Anderzijds is een negatieve hedonistische toon gekoppeld aan iets dat ongenoegen en ongemak veroorzaakt.

Daarom zouden emoties als vreugde, tevredenheid en opluchting tot de eerste groep behoren. Andere, zoals woede, verdriet en angst, zouden worden ingedeeld in de tweede.

In dit artikel zijn we geïnteresseerd in het begrip hedonistische toon dat verband houdt met arousal of de mate waarin iemand zich opgewonden, geïnteresseerd of geactiveerd voelt door een stimulus. In dit geval zijn het positieve en het negatieve op zichzelf niet bepalend, omdat ze afhangen van de toestand van het individu.

Apter’s Theory of Investment

Volgens Apter’s Theory of Investment zijn er twee toestanden waarin we ons kunnen bevinden met betrekking tot motivatie. De telische toestand houdt verband met doelen die aan het individu worden opgelegd. Het correleert met een voorkeur voor lage arousal. In dit geval veroorzaakt hoge opwinding angst.

Aan de andere kant houdt de paratelische toestand verband met gekozen doelen en een voorkeur voor hoge intensiteit. In feite is het het soort arousal dat ongemak veroorzaakt, omdat het leidt tot verveling. De high wordt daarentegen als aangenaam ervaren.

Vanuit dit perspectief worden situaties die we a priori zouden vermijden (omdat ze angst, angst of risico’s met zich meebrengen) appetijtelijk. Dat komt omdat ze de activering bieden waarmee we verveling en desinteresse proberen te vermijden.

We kunnen allemaal onze toevlucht nemen tot dit soort gedragingen. Bijvoorbeeld bij het genieten van horrorfilms of het gaan in achtbanen. Problemen ontstaan pas als we er steeds meer van verlangen.

Kinderen in een achtbaan genieten
Sommige activiteiten die angst kunnen veroorzaken, kunnen uiteindelijk echt plezierig worden.

Hedonistische toon en geestelijke gezondheid

De vorige situatie doet zich voor als iemand een lage hedonistische toon heeft. Dit betekent dat ze een verminderde gevoeligheid voor beloning vertonen. Met andere woorden, hun drempel om de gewenste en plezierige opwinding te bereiken is hoger. Als gevolg daarvan hebben ze een grotere hoeveelheid positieve prikkels nodig om zich goed te voelen en geïnteresseerd en gemotiveerd te blijven.

Dit gedrag is typisch voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Het leidt ertoe dat lijders betrokken raken bij steeds extremere en intensere activiteiten of activiteiten die gevaarlijk of onverantwoord zijn. Het uit zich ook in depressie.

In dit geval is een van de belangrijkste symptomen anhedonie of moeite met het voelen van plezier. Dan neemt de belangstelling van de lijder om zich ergens mee bezig te houden af, terwijl zijn gevoelens van apathie en passiviteit toenemen.

Onderzoek

Sommige studies (Engelse link) hebben de relatie tussen deze twee stoornissen onderzocht. Zij ontdekten dat hedonistische toon een element is dat aan beide aandoeningen ten grondslag ligt. In feite blijkt dat een groot deel van de lijders aan depressie die niet reageren op behandeling, onopgemerkte en ongediagnosticeerde ADHD hebben.

Verder zijn beide stoornissen gekoppeld aan een verhoogd risico op middelengebruik. Dit is een manier om de intense stimulatie te verkrijgen die ze missen, die ze op andere manieren niet kunnen bereiken en waarvan de afwezigheid hen zoveel ongemak bezorgt.

Paradoxaal genoeg raken hun hersenen gewend aan deze middelen en verliezen ze hun stimulerende en belonende capaciteiten. Het gevolg is dat de lijder steeds meer van de stof nodig heeft om zich bevredigd te voelen.

Trieste man
Hedonistische toon kan zowel negatief als positief zijn en geassocieerd worden met respectievelijk afkeer en voorkeur.

Slotaanbevelingen

Onderzoek (Engelse link) heeft aangetoond dat een lage hedonistische toon verband houdt met het disfunctioneren van bepaalde hersencircuits die betrokken zijn bij de verwerking van beloning. In feite is deze verandering zowel aanwezig bij ADHD als bij depressie en middelenmisbruik. Het verklaart waarom deze drie aandoeningen zo vaak samen voorkomen.

Dit betekent echter niet dat er niets aan gedaan kan worden. Rekening houden met een lage hedonistische toon bij de behandeling van deze aandoeningen is een goed uitgangspunt. Immers, als het genegeerd wordt, zal geen enkele interventie volledig of effectief zijn. Bovendien moeten in het geval van depressie niet alleen emotionele problemen worden behandeld, maar ook mogelijke onopgemerkte ADHD.

Ten slotte is het belangrijk dat het individu stopt met steeds riskanter gedrag of met het opvoeren van zijn middelengebruik, om de escalatie te stoppen die hem verhindert plezier en bevrediging normaal te voelen. Hoe dan ook, ze moeten een specialist bezoeken die tijdig een evaluatie kan uitvoeren en de juiste richtlijnen kan voorstellen die ze moeten volgen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Apter, M. J. (1982). The experience of motivation: The theory of psychological reversals. Academic Press.
  • Sternat, T., Fotinos, K., Fine, A., Epstein, I., & Katzman, M. A. (2018). Low hedonic tone and attention-deficit hyperactivity disorder: risk factors for treatment resistance in depressed adults. Neuropsychiatric disease and treatment14, 2379–2387. https://doi.org/10.2147/NDT.S170645
  • Sternat, T., & Katzman, M. A. (2016). Neurobiology of hedonic tone: the relationship between treatment-resistant depression, attention-deficit hyperactivity disorder, and substance abuse. Neuropsychiatric disease and treatment, 2149-2164.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.