Gevers en nemers in relaties

In relaties is er zelden een perfect evenwicht tussen geven en nemen. Er is meestal sprake van een machtsverhouding tussen gevers en nemers. De nemer wint de energie en de emotionele investering van de gever, die ervan overtuigd is dat er geen grenzen aan de liefde zijn en dat alles kan. 

Ook al lijkt de term misschien vreemd, in relaties en emotionele verhoudingen is emotionele zelfmoord niet ongebruikelijk. Er zijn mensen zijn die voorzichtig rijden, gezond eten en actief leven, terwijl ze voor de liefde zonder parachute van een klif af zouden springen.

Maar niet alles kan, zelfs niet in de liefde. We kunnen onze partner het middelpunt van ons leven maken, en alles proberen te zijn wat ze nodig hebben, maar heeft dit serieuze consequenties. Gevers en nemers bevinden zich aan de extreme uiteinden van een spectrum, waar echt geluk zelden ontstaat.

De cyclus van wederkerigheid als sleutel tot welzijn

Friedrich Nietzsche zei dat het aanbieden van een gift de ontvanger geen recht of verplichting geeft. We zouden het eens kunnen zijn met deze bewering. Er zijn echter kleine nuances, of we dat nu willen of niet. Geschenken zijn uitwisselingen waar een bepaalde wederkerigheid bij hoort. Gevers en nemers worden door middel van geschenken op verschillende manieren met elkaar verbonden.

Ik kan bijvoorbeeld een cadeau aan een vriend geven, en niet verwachten of willen dat hij iets aan mij teruggeeft. Ik bied het geschenk alleen aan omdat ik de genegenheid en steun die ik van hem heb gekregen wil eren. Wederkerigheid bestaat dus al tussen ons. Het is een dynamisch en pro-actief evenwicht waar beide partijen winnen.

In feite hebben we een constante feedbacklijn nodig, waarin we zowel gevers als nemers tegelijkertijd zijn. Waarom? Omdat mensen coöperatief zijn van nature. Het geeft onze hersenen een gevoel van welzijn en thuishoren.

Wat gebeurt er als er geen wederkerigheid is en ik een ‘gever’ word?

Er is een interessant artikel genaamd ‘Autonome motivatie van pro-sociaal gedrag en de invloed daarvan op het welzijn van de helper en ontvanger’, gepubliceerd in het tijdschrift van Personaliteit en Sociale Psychologie in 2010. Laten we kijken wat daar gezegd wordt.

• Er zijn mensen die van nature ‘gevers’ zijn. met andere woorden, geven is onderdeel van hun personaliteit en van hoe ze de relatiedynamiek begrijpen.
• Daarnaast bevorderd ‘geven’ (van aandacht, genegenheid) hun zelfvertrouwen, maakt het ze positiever en geeft het ze energie.

Twee dingen kunnen echter gebeuren:

• Ten eerste kunnen de ontvangers zich onder druk gezet voelen omdat hen constant gunsten wordt verleend. Het is ongemakkelijk dat er altijd iemand is die offers voor hen maakt.
• Ten tweede zal vroeg of laat het fenomeen van ‘oninbare kosten’ optreden. Dat wil zeggen dat de gever niet meer gewaardeerd of herkend wordt voor zijn of haar acties. Alle tijd, moeite en energie die ze hebben geïnvesteerd kunnen ze nooit meer terug ‘innen’. Uiteindelijk voelt dit alsof alles voor niets is geweest, en zal hun zelfvertrouwen verminderen.

Gevers en nemers in relaties

Ana en Pablo zijn 8 maanden samen. Ana is de ‘gever’ en doet alles voor haar vriend. Ze geeft hem ontzettend veel aandacht en geniet ervan in zijn behoeften te voorzien. Pablo daarentegen laat de dingen gewoon gebeuren. Omdat hij ziet dat zijn partner zonder problemen blijft geven, wordt hij passief en zelfs afhankelijk.

Dit is een klein voorbeeld van wat er kan gebeuren in een relatie. Stukje bij beetje veranderen we in gevers en nemers. Soms houden we zelfs een dynamiek in stand die later een ongezonde relatie voortbrengen. Het is daarom geen kwestie van vingers wijzen, maar van het volgende begrijpen:

• Het is oké dat een partner op een bepaald moment meer in de relatie investeert dan de ander. Dit moet echter niet de norm worden. Bovendien moeten beide personen zich net zoveel toewijden aan de relatie. Het is gezond dat beiden ongeveer evenveel kosten en baten delen.
• We verlangen ernaar te ontvangen. Sommige mensen hebben zoveel energie besteed als ‘gever’ dat ze vergeten zijn hoe het voelt om te ontvangen. Het omgekeerde is ook vaak het geval. Iemand die zijn hele leven aandacht heeft ontvangen zal blij verrast zijn met de voldoening van geven.

Het is niet nodig om geobsedeerd te zijn met een 50/50 verdeling tussen gevers en nemers. Winst en verlies in een relatie hoeven niet exact gelijk te zijn. We geven aan mensen op verschillende manieren en verschillend momenten.

Het belangrijkste is dat er wederkerigheid is dat we er voor elkaar zijn, en dat wat we geven vanuit ons hart in dankbaarheid wordt ontvangen, en wordt teruggegeven wanneer we dat het meest nodig hebben.