Er zijn dromen die ons voorbereiden om onze angsten onder ogen te zien

Veel van onze angsten verschijnen in de vorm van nare dromen. De wetenschap vertelt ons nu dat dit een psychologisch mechanisme kan zijn om ons te helpen om te gaan met die angsten in het echte leven. We bekijken het hieronder.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 19 februari, 2024

Er zijn dromen die ons voorbereiden om onze angsten onder ogen te zien. De droomwereld waar onze hersenen ons elke nacht mee naar toe nemen dient soms een doel dat we bijna therapeutisch zouden kunnen noemen. Volgens recente onderzoeken ontstaan veel van onze angsten en zorgen in dit onbewuste scenario om ons te helpen hun invloed op ons bewuste leven te reguleren.

De gegevens zijn op zijn zachtst gezegd opvallend. Het is bijvoorbeeld even interessant als verrassend om te denken dat een nare droom of zelfs een nachtmerrie een specifiek doel heeft voor ons evenwicht, onze aanpassing en ons welzijn. Vooral omdat weinig dingen in de wereld van dromen zo raadselachtig zijn als deze dimensie die tot niet zo lang geleden aan ons begrip ontsnapte.

Zo werden slechte dromen in de 18e eeuw opgevat als geestesziekten, als toestanden waarin het menselijk lijden zich manifesteerde. Dit idee is in de loop der tijd veranderd. Vandaag de dag definiëren deskundigen op dit gebied, zoals Dr. Deirdre Barrett, klinisch psycholoog bij Cambridge Health Alliance, ze als emotionele reacties die deel uitmaken van onze evolutie.

Het is bekend dat kinderen tussen 3 en 6 jaar vaker last hebben van nachtmerries. De omgeving zit voor hen vol met dingen die ze niet begrijpen. Vol met dimensies die ze als bedreigend interpreteren en die uiteindelijk op een angstaanjagende manier in hun dromen verschijnen. Naarmate ze opgroeien en volwassen worden, vervagen deze verontrustende droomwerelden.

Hier volgen nog wat feiten over dit onderwerp.

We hebben allemaal dromen die ons willen helpen onze angsten onder ogen te zien

Binnen de cognitieve gedragstherapie wordt vaak een heel specifieke strategie gebruikt om patiënten de intensiteit van hun emotionele reactie op bepaalde angsten, fobieën of situaties die veel stress veroorzaken te laten verminderen.

Deze aanpak is exposuretherapie, waarbij de persoon direct in de buurt van de bron van het leed wordt gebracht. Dit zijn natuurlijk altijd zeer gecontroleerde situaties.

Vreemd genoeg komen we allemaal uit de fabriek met een soortgelijk mechanisme met hetzelfde doel. Een mechanisme dat ons helpt onze angsten onder ogen te zien. Bovendien is dit middel, dat zo typerend is voor mensen, nog realistischer. Het zijn natuurlijk dromen.

Wie heeft er wel eens ervaring met dat oneirische scenario waarin hij oog in oog komt te staan met zijn meest alledaagse of meest ongunstige angsten?

Een sollicitatiegesprek, een examen, in het vliegtuig stappen, angst om verlaten of verraden te worden door een partner, enz. Voor veel mensen is elk van deze situaties een bron van echte angst. De hersenen weten dit, zijn zich er bewust van en brengen het vaak expliciet over naar het weefsel van dromen voor aanpassingsdoeleinden.

Het probeert ons bloot te stellen aan deze angsten om ons probleem zichtbaar te maken. Ook probeert het ons aan te sporen het op te lossen. Dit gebeurt echter vaak door middel van complexe symboliek die niet altijd gemakkelijk te ontrafelen is.

Slechte dromen (en niet nachtmerries) zouden onze therapeutische bondgenoten zijn

Misschien is het moeilijk te geloven. Om te denken dat onze nare dromen de functie zouden hebben om ons te helpen onze angsten onder ogen te zien, is om verschillende redenen moeilijk te accepteren. Ten eerste omdat nare dromen ongemak veroorzaken. Daardoor is het niet gemakkelijk om aan te nemen dat zoiets ons op wat voor manier dan ook zou kunnen helpen.

Ten tweede is er nog een andere omstandigheid en dat is dat velen van ons zich onze dromen niet herinneren. Dus… hoe verklaren we deze finaliteit? Vorig jaar werd er een interessant onderzoek (Engelse link) gepubliceerd aan de Universiteit van Genève, de Universitaire Ziekenhuizen van Genève (HUG) en ook aan de Universiteit van Wisconsin (VS).

Eén ding dat uit een lang onderzoek naar voren kwam, is dat nare dromen onze amygdala in onze hersenen intens activeren. Dit is de structuur die verantwoordelijk is voor het opwekken van het gevoel van angst en alarm. In dit onderzoek werden deelnemers getraind om elke nacht hun dromen op te schrijven en te proberen ze te begrijpen, er betekenis aan te geven.

Veel van deze nare dromen hiel den verband met echte problemen, met situaties van stress of verdriet. Alleen al het begrijpen van de boodschap van deze dromen hielp hen om de emotionele last te verminderen. Het hielp hen ook om copingstrategieën te ontwikkelen.

De auteurs van het onderzoek maken echter een voorbehoud: nachtmerries dienen niet hetzelfde doel. In tegenstelling tot nare dromen, waar de angst gematigd is, definieert men ze door een buitensporige intensiteit van emoties. Dat heeft een zeer negatieve invloed op ons.

De droomwereld, een plaats om onszelf van aangezicht tot aangezicht te zien en onszelf te begrijpen

Zoals een van de onderzoekers, Dr. Lampros Perogamvros, aangeeft, zou een van de doelstellingen van deze studie zijn om ervoor te zorgen dat dromen en het begrijpen ervan ons ook kunnen helpen bij de behandeling van angststoornissen.

Het zou in geen geval een exclusieve vorm van therapie zijn. Het zou eerder een hulpmiddel zijn om de focus van problemen aan te pakken, evenals een manier om de emotionele impact te reguleren.

In zekere zin sluit dit idee aan bij wat Carl Jung ons ooit vertelde: de onbewuste wereld en het weefsel van dromen willen niets anders dan het psychologisch evenwicht herstellen. Het is nog een kanaal om te begrijpen en in ons voordeel te gebruiken.

Het zou dus een kwestie zijn van onze nare dromen te registreren, ze te begrijpen, ze te accepteren en veranderingen in ons bewuste leven teweeg te brengen om onze angsten onder ogen te zien. Een ingewikkelde maar interessante taak die zeker de moeite waard is om aan te beginnen.