Enkele merkwaardige feiten over schrijven
De wereld van het schrijven is zowel raadselachtig als fantastisch. Het helpt ons om te communiceren met personages die duizenden jaren geleden bestonden, in verre landen. Het geschreven woord blijft bestaan. Daarom zijn veel transcendente boodschappen uiteindelijk vastgelegd op steen, papier, of welk oppervlak dan ook.
Het natuurlijke thuis van het schrift is echter in boeken. En de thuisbasis van boeken zijn bibliotheken. Een van de juwelen van de mensheid en een bakermat van kennis was de Grote Bibliotheek van Alexandrië.
Men zegt dat deze ooit zo’n 900.000 boeken bevatte. Haar uiteindelijke vernietiging, in het jaar 640 na Christus, liet een monumentale leegte achter. We zullen inderdaad nooit weten wat die eerste papyri in de geschiedenis zeiden.
Over verliezen gesproken, tijdens de Middeleeuwen werd er geschreven op papyrus of perkament. Deze materialen waren extreem duur, vandaar dat kopiisten soms de vorige inhoud uitwisten om ze opnieuw te gebruiken.
Dat waren de beroemde palimpsests (Spaanse link). Dankzij ultraviolette straling zijn sommige van deze teksten teruggevonden. Daaronder zijn een deel van De Ilias en Euclides’ Elementen. Laten we eens kijken naar enkele andere merkwaardige feiten over het schrift.
“ Schrijven is het schilderen van de stem .”
–Voltaire–
De merkwaardige oorsprong van het alfabet
Een van de meest merkwaardige feiten over de wereld van het schrift houdt verband met de oorsprong van het alfabet, die nauw samenhangt met de oorsprong van het monotheïsme.
Het gebeurde in Egypte toen farao Amenhotep IV, zoon van Amenhotep III, de troon besteeg. Deze president zorgde voor een ware revolutie in zijn cultuur. Hij verklaarde dat er maar één god was, de Zon, in Egypte Aton genoemd.
Veel van de ideogrammen, of grafische schrifttekens, bevatten afbeeldingen die de goden voorstelden. De farao beval al die figuren uit te wissen en stond slechts toe dat er 22 bewaard bleven. Deze komen overeen met de medeklinkers die we nu hebben.
De heerser begon zich ook Achnaton te noemen. Zijn oorspronkelijke naam was dezelfde als die van zijn vader en werd geassocieerd met de god Amun, maar hij wilde geassocieerd worden met Aton.
Volgens Gerard Pommier (Spaanse link), een beroemde Franse psychoanalyticus, lijkt het verhaal van Achnaton nogal op dat van Oedipus, een personage uit het Griekse drama Oedipus Rex .
Pommier beweert dat Achnaton zijn vader trotseerde toen hij weigerde met zijn zus te trouwen en besloot te trouwen met zijn nicht, Nefertiti. Maar omdat zij hem geen kinderen schonk, trouwde hij later met zijn eigen moeder om een erfgenaam te krijgen. De zoon heette Toetanchamon (opnieuw Amun) en hij verstootte zijn vader.
Volgens Pommier had Achnaton na het huwelijk met zijn moeder een monotheïstische uitbarsting en wilde hij de naam van zijn vader (Amenhotep) van de aardbodem wissen, om zijn eigen overtreding te verbergen.
Leestekens bij het schrijven
Leestekens zijn belangrijke elementen in het schrift. Wij kennen ze tegenwoordig, maar ze zijn er niet altijd geweest. In feite werd vroeger alles geschreven zonder spaties tussen woorden en zonder leestekens. Er waren ook geen hoofdletters en kleine letters, dus ‘textlookedsomethinglikethis’. Natuurlijk gaf deze stijl aanleiding tot een zekere verwarring, die meer inspanning van de lezers vergde.
Ongeveer drie eeuwen voor onze jaartelling was de bibliothecaris van de beroemde Bibliotheek van Alexandrië Aristophanes, de schrijver van verschillende Griekse komedies. Zijn bedoeling was om gedrukte teksten wat sprekender te maken. Zo stelde hij voor om boven, in het midden of onder elke regel een punt te zetten om de toon te onderscheiden waarin deze gelezen moest worden: hoog, midden of laag.
Zijn tijdgenoten waren echter niet enthousiast over zijn voorstel. In die tijd was het immers ondenkbaar dat iemand een tekst in één keer kon begrijpen. Het duurde bijna tien eeuwen tot Isidore van Sevilla uiteindelijk Aristophanes’ idee overnam en vorm gaf.
Bij die gelegenheid werd het beschouwd als een geldige bijdrage en gaf het aanleiding tot de ontwikkeling van leestekens bij het schrijven.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Blesa, T. (2012). La escritura como palimpsesto (una forma de la logofagia). Tropelías: Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, (18), 204-215.
- González Rivera, P. (2001). Nacimiento y renacimiento de la escritura (reseña). Desde el Jardín de Freud, (1), 248–249. https://revistas.unal.edu.co/index.php/jardin/article/view/11625