Sobekneferoe, de eerste koningin van Egypte
Sobekneferoe, ook bekend als Neferusobek of ‘de schoonheid van Obek’, is de eerste koningin van Egypte die door betrouwbaar officieel onderzoek is geclassificeerd als heerser van het voormalige rijk.
De geaccepteerde term om naar een Egyptische koningin te verwijzen is farao-vrouw of koningin-farao. Daarom blijkt dat het woord ‘farao’, dat zo wijdverspreid en geworteld is in het volkserfgoed, vreemd genoeg taalkundig niet correct is.
Het levensverhaal van Sobekneferoe zit vol met verrassende en krachtige gebeurtenissen die als inspiratiebron dienen. Net zoals bij elke persoon die de leiding neemt en de weg wijst. En vooral net zoals bij elke vrouw die een rol op zich neemt die normaal gesproken alleen door een man bekleed wordt.
Deze vrouw had ook een sterke persoonlijkheid, vastberadenheid en een robuust intellect en tactisch vermogen. Dit alles had ze nodig om een rijk te regeren. Een rijk dat zowel welvarend als gecompliceerd was, omdat het traditioneel in handen van farao’s was geweest.
Korte geschiedenis van Sobekneferoe, de eerste koningin van Egypte
Sobekneferoe was de laatste heerser van de Twaalfde Dynastie van Egypte, waarin het einde van het Middenrijk plaatsvond. Ze was de jongste dochter van koning Amenemhat III.
Haar oudere zus Neferuptah leek interesse te tonen in de troon vóór Sobekneferoe. Ze was voorbestemd om de troon over te nemen. Ze stierf echter voordat haar vader stierf, dus kwam nooit aan de macht.
Sobekneferoe regeerde drie jaar en tien maanden. Haar architectonische prestaties waren erg belangrijk in het oude Egypte. Ze breidde onder andere het begrafeniscomplex van Amenemhat III, tegenwoordig bekend als het Herodotus-labyrinth), aanzienlijk uit. Ook bevorderde ze relevante constructies in Heracleopolis Magna.
Uit oude registers blijkt dat ze een vrouw was met een sterke instelling en een niet aflatende houding. Haar sterke karakter, moed en vooral haar intelligentie en zorg voor de heerschappij stelden haar in staat om de geschiedenis in te gaan als een van de meest vooraanstaande leiders van het Egyptische Rijk.
Wat was er zo speciaal aan deze koningin van Egypte?
Enkele van de meest karakteristieke kenmerken van Sobekneferoe waren haar moed en toewijding om op te vallen als een eervolle en gerespecteerde leider, in een universum van mannelijke heersers. Ze benadrukte echter ook haar grote non-conformiteit wat betreft de genderongelijkheid in deze tijd.
In deze zin en wat voor meer speculatie heeft gezorgd dan de afbeeldingen van Sobekneferoe in mannenkleding, is dat de eerste koningin van Egypte altijd vrouwelijke voornaamwoorden gebruikte in haar titels. Niet alle Egyptische leiders stemden hiermee in.
In een poging om de rol van vrouwen in de hoogste macht te normaliseren en macht gelijk te stellen aan de symbolen van zowel vrouwelijkheid als mannelijkheid, zijn er verschillende portretten en beelden van haar die haar laten zien in zeer ongebruikelijke kleding en met machtssymbolen, zoals kronen en scepters.
Deze tijd was een tijd waarin, zoals vele deskundigen beweren, het vrouwelijke geslacht soms als een reden voor schaamte werd beschouwd. Er is echter geen reden om te denken dat Sobekneferoe wilde doen alsof ze een man was.
Ze had juist de neiging om de symboliek die alleen als mannelijk werd geaccepteerd te vervrouwelijken. Dit was misschien het resultaat van haar pogingen om de critici van haar bewind het zwijgen op te leggen. Op deze manier vermeed ze dat ze afstand moest doen van de status van vrouwelijk heerser.
Haar strijd voor gendergelijkheid
In het Oude Egypte was het de ambitie van elke koning om de geschiedenis in te gaan als een farao in de meest traditionele zin. Dit was iets dat noodzakelijkerwijs (vanwege culturele wortels) het gebruik van bepaalde indicatoren van mannelijkheid impliceerde.
Aldus zou de combinatie van mannelijke en vrouwelijke markers waarschijnlijk geweest zijn om het imago van de klassieke en eervolle farao te behouden, maar met de toegevoegde eigenaardigheid dat ze vrouw was.
Het graf van de eerste officieel bevestigde koningin van Egypte moet nog worden ontdekt. We mogen echter erkennen dat ze een voorbeeld was van kracht en doorzettingsvermogen in de strijd voor gendergelijkheid.
We kunnen allemaal een eerste koning of koningin zijn, heersers van ons eigen leven, leiders van onze bestemming. Net als bij Sobekneferoe is een sterke wil om te slagen alles wat we nodig hebben om onze plaats in de geschiedenis van deze wereld te creëren.