Empathie is niet hetzelfde als sympathie

We hebben allemaal weleens gehoord van empathie en waarschijnlijk is ons meerdere malen uitgelegd dat empathie ‘het vermogen is om jezelf te verplaatsen in een ander’.

In de praktijk werkt dit echter niet altijd even goed. Als het echt zo is dat we ons soms in een ander verplaatsen, dan is dit meestal omdat we het gewoon eens zijn met de persoon die voor ons staat; dat wil zeggen, omdat we met hem meeleven.

Sympathie

Om die reden zouden we kunnen zeggen dat sympathie opbrengen inhoudt dat je het met iemand anders eens bent en dat jullie dezelfde waarden hebben; we leven mee met onze vrienden en de mensen met wie we iets gemeen hebben in het leven en daarom is het makkelijk om ons in deze mensen te verplaatsen.

Als dit echter waar is, dan zal het niet zo makkelijk zijn om ons te verplaatsen in mensen met wie we helemaal niets gemeen hebben. Daarom is juist dit de zwakke schakel in deze korte definitie van het woordje empathie.

Dus, wat is dan empathie?

Empathie is een communicatieve houding die ons in staat stelt allerlei interpersoonlijke banden op te bouwen, onafhankelijk van wie de persoon is die voor ons staat, of we het met hem eens zijn of niet en of we met hem meeleven of niet.

In dit opzicht kunnen we empathie dus omschrijven als het vermogen om respect op te brengen voor het standpunt van de ander, of we het nu met hem eens kunnen worden of niet.

Empathie is niet hetzelfde als sympathie

Empathie gaat uit van wederzijds respect en in de meeste gevallen is ons persoonlijke standpunt hierbij niet belangrijk, aangezien deze compleet tegenovergesteld kan zijn aan het standpunt van de ander. Als het tegenovergestelde waar is, als we het met de ander eens zijn, dan zullen we met hem meeleven.

Hoe maken we gebruik van empathie?

We verplaatsen onszelf in mensen die van ons verschillen wanneer we respect hebben voor hun standpunt. In dit geval drukken we onze empathie uit, laten we zien dat we begrip op kunnen brengen voor hun positie, omdat we hen observeren vanuit onze eigen positie zonder hen te beoordelen. Enkele voorbeelden van empathie zouden kunnen zijn: ‘Ik begrijp dat hetgeen je mij vertelt belangrijk voor je is’ of ‘Ik begrijp dat je hier boos om kan zijn, aangezien het best oneerlijk is naar jou toe’.

Waarom drukken we onze eigen mening uit?

Om empathie op te brengen is het niet nodig om onze eigen mening over een bepaalde kwestie te uiten, aangezien empathie opbrengen betekent dat je luistert, observeert en respect opbrengt voor het standpunt van een ander.

Natuurlijk bestaan er genoeg andere momenten waarop we onze mening kunnen uiten, om te beginnen met het uiten van respect en empathie door middel van assertieve en gepaste communicatie.

Andere misverstanden…

Soms hebben we in ons dagelijkse leven het idee dat we empathisch zijn, terwijl we in werkelijkheid alleen proberen om goed op anderen over te komen, om anderen ‘te behagen’ om hun goedkeuring te krijgen. Dit betekent echter helemaal niet dat we onszelf in hen verplaatsen, we willen namelijk alleen doen alsof we ons in hen verplaatsen zodat we hier iets voor terug kunnen krijgen, namelijk hun waardering. En dit is natuurlijk helemaal niet hetzelfde als empathie opbrengen.

In andere gevallen zijn we het gewoon eens met iemand en laten we aan hem zien dat we met hem meeleven.

Wat betekent respect dan?

Respect houdt zowel kennis als empathie in, omdat we iemand moeten kennen en observeren om respect op te kunnen brengen voor hun standpunt.

Respect opbrengen gaat uit van het idee dat we allemaal evenveel recht hebben om zelf te bepalen hoe we ons leven willen leiden, hoe we denken, ons gedragen en voelen en dat we anderen ook niet beoordelen op basis van deze dingen. Juist integendeel, we respecteren hen en de keuzes die ze in hun leven maken.

Wanneer we iemand respecteren, betekent dit dat we begrip op kunnen brengen voor zijn standpunt op basis van zijn waarden; dat wil zeggen, we zijn in staat empathie op te brengen voor de positie van een ander, zonder onszelf in hem te hoeven verplaatsen. Hoewel onze waarden sterk kunnen afwijken van zijn waarden; begrijpen we waar hij vandaan komt, respecteren we hem en drukken we onze empathie uit.

Misschien houden we er niet dezelfde waarden op na, maar we brengen wel empathie op voor iemand anders door zijn positie te respecteren zonder te proberen om deze te veranderen.

Met met iemand meeleven betekent dat jullie er dezelfde waarden op na houden, dezelfde interesses delen… Je in iemand anders verplaatsen houdt in dat je respect opbrengt voor de manier waarop jullie van elkaar verschillen, zonder hierbij te oordelen.

Wanneer twee of meer mensen samenwonen, stelt respect ons in staat om dingen op onze eigen manier te doen. Empathie tonen betekent respect opbrengen, zonder dat dit betekent dat we iemand anders veranderingen proberen op te leggen die zijn kernwaarden zouden kunnen veranderen. Daarom is empathie dus een geweldig hulpmiddel binnen persoonlijke relaties, met name professionele relaties en relaties die onderscheid creëren tussen onszelf en andere mensen.