Emotionele psychopathologieën na tegenslag
Emotionele psychopathologieën vormen en conditioneren ons op oneindig veel manieren, als gevolg van negatieve ervaringen. We zijn geen onveranderlijke entiteiten, noch beschikken we allemaal over uitzonderlijke vaardigheden in veerkracht en stressmanagement.
Bovendien doet het leven pijn en is het vaak wreed in bepaalde stadia waarin kwetsbaarheid de overhand neemt. Een voorbeeld hiervan is de kindertijd.
Het zijn vooral kinderen die stoornissen ontwikkelen die geassocieerd worden met pijnlijke gebeurtenissen, zoals misbruik of verlating.
Velen van ons, als volwassenen, blijven echter symptomen vertonen die verband houden met gecompliceerde gebeurtenissen die we nog niet hebben overwonnen. Weten hoe we de tekenen kunnen herkennen helpt ons om te handelen en ons ervan bewust te worden dat verandering noodzakelijk is.
“Onuitgesproken emoties zullen nooit sterven. Ze worden levend begraven en zullen later op lelijkere manieren naar boven komen.”
– Sigmund Freud –
Emotionele psychopathologieën
Emotionele psychopathologieën zijn psychologische stoornissen die individuen ontwikkelen als gevolg van stressvolle gebeurtenissen van grote intensiteit. Deze ervaringen kunnen specifiek zijn, zoals het verlies van een dierbare. Sommige blijven ook in de loop van de tijd bestaan. Bijvoorbeeld het omgaan met een disfunctionele familie waar het misbruik constant is en jaren aanhoudt.
Er moet worden opgemerkt dat deze dynamiek een centrale as is van de psychologie zelf. Sinds de tijd van Sigmund Freud probeert de psychologie de mechanismen te begrijpen waardoor tegenspoed ons schaadt of ons handvatten biedt om veerkrachtiger te zijn. Maar het eerste is waarschijnlijker dan het tweede.
Onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in het tijdschrift Affective Science stelt dat pijnlijke ervaringen het emotioneel functioneren op veel manieren veranderen. Deze variaties in de juiste perceptie, regulatie en het beheer van onze emotionele toestand vormen de basis van psychologische stoornissen.
De wetenschap is het erover eens dat vroege tegenspoed een grote invloed heeft op kinderen en adolescenten. Deze jongeren vertonen bijna altijd grote problemen in hun juiste psycho-emotionele ontwikkeling.
De meestvoorkomende emotionele psychopathologieën na tegenspoed
De effecten van tegenspoed kunnen per individu enorm verschillen. Sterker nog, vaak reageren twee individuen die worden blootgesteld aan dezelfde dramatische ervaring op verschillende manieren. Dit betekent dat een pijnlijke gebeurtenis niet altijd de basis legt voor een emotionele stoornis. Er is een risico, maar geen zekerheid.
Maar waarom reageren sommige mensen beter op stressvolle gebeurtenissen? De wetenschap is zich nog steeds aan het verdiepen in veerkrachtmechanismen. Een studie (Engelse link) gepubliceerd in het American Journal of Medical Genetics stelt dat er een specifiek genoom zou kunnen zijn dat sommige mensen weerbaarder maakt.
Verder onderzoek is nodig om tot meer sluitende gegevens te komen. We gaan kijken naar de meestvoorkomende psychologische stoornissen die zich ontwikkelen als gevolg van deze moeilijke en bedreigende ervaringen voor ons welzijn en onze veiligheid.
In de regel is ouderlijke verwaarlozing de ervaring die de meeste emotionele psychopathologieën bij de mens veroorzaakt.
Angst en emotionele ontregeling
Onderzoek (Engelse link) uitgevoerd door de Universidad Mayor de Temuco (Chili) noemt de rol van emotionele ontregeling als sleutel in de voortgang van veel psychopathologieën. Emotionele regulatie wordt opgevat als het vermogen van een individu om zijn interne psychofysiologische toestanden te begrijpen en te controleren.
Wanneer iemand lange tijd wordt blootgesteld aan tegenspoed, verandert zijn zenuwstelsel en wordt de amygdala in de hersenen hyperactief. Dit vertaalt zich in een grotere reactiviteit en emotionele ontregeling. Het veroorzaakt ook een toename van maladaptieve angst waardoor ze de controle verliezen en extreem ongemak ervaren.
Depressieve stoornis
De pijnlijke gebeurtenissen die het lot met zich meebrengt, plotseling of over een lange periode, blijken een vruchtbare bodem te zijn voor stemmingsstoornissen. Een onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in Summa Psicológica stelt dat depressie tot op zekere hoogte samenhangt met vroege tegenspoed.
In onze kinderjaren zijn we kwetsbaarder voor dit soort ervaringen. Het is zelfs zo dat het kinderbrein vaak te lijden heeft onder de impact van ervaringen op anatomisch niveau. Gebieden zoals de hippocampus en de amygdala veranderen volledig van functioneren. Dit kan ons op volwassen leeftijd vatbaarder maken voor het ontwikkelen van emotionele psychopathologieën.
Posttraumatische stressstoornis
Mishandeling, aanranding, natuurrampen, ouderlijke verwaarlozing en de dood van dierbaren. Tegenspoed is veelzijdig. Maar één soort wond die vaak wordt achtergelaten is een trauma. Psychologen behandelen al jaren patiënten die lijden aan een posttraumatische stressstoornis en de psychosociale uitputting die dat met zich meebrengt.
Trauma verandert niet alleen het psychologische en sociale leven van het individu, maar ook hun gezondheid wordt aangetast. Somatische aandoeningen komen bijvoorbeeld vaak voor in deze gevallen.
Borderline persoonlijkheidsstoornis en emotionele psychopathologieën
Een complexe en impactvolle psychologische aandoening is borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD). We leren steeds meer over deze klinische realiteit, waardoor we betere behandelingen en benaderingen kunnen ontwikkelen. De Universiteit van Turijn (Italië) publiceerde onlangs een interessant artikel (Engelse link) over de rol van trauma bij BPD in het tijdschrift Frontiers in Psychology.
BPD heeft een intieme relatie met de traumatische gebeurtenissen in de kindertijd. De negatieve ervaringen in deze fase zijn dramatisch, vooral bij vrouwen. Dit verklaart waarom BPD vaker voorkomt bij vrouwen. Het is een stoornis die het emotionele vlak volledig verandert, zoals hieronder beschreven:
- Identiteitscrisis.
- Chronische gevoelens van leegte.
- De constante angst om verlaten te worden.
- Problemen met het aangaan van goede relaties.
- Grotere impulsiviteit.
- Frequente stemmingswisselingen en extreme emotionele instabiliteit.
- Zelfvernietigend gedrag zoals zelfbeschadiging en zelfmoordpogingen.
Het meemaken van pijnlijke of gecompliceerde gebeurtenissen verhoogt het risico dat iemand gevaarlijk gedrag gaat vertonen of aan verslavingen gaat lijden.
Vermijdingsgedrag en verslavingen
Elk individu verwerkt pijn op de manier die hij weet en met de mechanismen die tot zijn beschikking staan. Maar dat zijn niet altijd de gezondste. Een terugkerend psychologisch fenomeen van emotionele psychopathologieën is verslaving.
Onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Minnesota (VS) wijst op dit verband. Zij stellen dat stress en tegenslagen in het vroege leven de kwetsbaarheid en het risico op het ontwikkelen van verslavingen vergroten. Ze worden ingedeeld in de volgende typen:
- Stofverslavingen. Alcohol, drugs, tabak, enz.
- Gedragsverslavingen. Gokken, seks, internet, winkelen, enz.
Behandelingen voor stoornissen die samenhangen met tegenslag
De benadering van emotionele psychopathologieën zal altijd uitgaan van de behoeften van de patiënt en zijn specifieke ziektebeeld. Hoewel al deze stoornissen worden veroorzaakt door tegenslagen, vertoont elk individu bepaalde kenmerken en gedragingen. Daarom zullen sommigen meer baat hebben bij het ene type therapie dan bij het andere. Dit zijn de belangrijkste soorten.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) richt zich op het identificeren en veranderen van negatieve gedachten en gedragingen die verband houden met de traumatische ervaring. Dit model zorgt voor een gezondere mentale aanpak en biedt de patiënt effectieve hulpmiddelen om zijn moeilijkheden het hoofd te bieden. De techniek is nuttig bij de behandeling van angststoornissen, trauma en depressie.
Dialectische gedragstherapie
Dit model werd ontwikkeld door Marsha M. Linehan om BPD te behandelen. Het wordt echter ook met succes gebruikt in andere settings. Dialectische gedragstherapie (DBT) is effectief bij het aanpakken van problemen met emotieregulatie, zelfverwondend en suïcidaal gedrag en impulscontrole.
Het belangrijkste voordeel is de integratie van verschillende methoden. Bijvoorbeeld CGT met elementen uit de boeddhistische filosofie, acceptatietechnieken en mindfulness.
DBT is het meest geschikt voor de behandeling van emotioneel ontregeld gedrag dat voorkomt naast zelfbeschadiging of zelfmoordpogingen.
Eye Movement Desensitisation and Reprocessing (EMDR) Therapy
Als het gaat om de behandeling van psychologisch trauma, is EMDR-therapie het meest interessant. Het combineert bilaterale stimulatie (zoals oogbewegingen) met progressieve blootstelling aan traumatische herinneringen. Dit mechanisme maakt het voor het individu gemakkelijker om sessie na sessie pijnlijke herinneringen en hun emotionele impact te verwerken en te desensibiliseren.
Slotaanbeveling
We maken allemaal op bepaalde momenten in ons leven gecompliceerde gebeurtenissen mee. Het leven verloopt inderdaad niet in een rechte lijn en tegenspoed bestaat. Sterker nog, het hoort bij het mens zijn. Het is echter essentieel om de beste strategieën te hebben om ermee om te gaan.
Aarzel dus niet om hulp te vragen als je die nodig hebt. Er zijn veel professionals gespecialiseerd in deze verschillende therapieën die je de tools kunnen geven om te veranderen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- al’Absi, M. (2020). The influence of stress and early life adversity on addiction: Psychobiological mechanisms of risk and resilience. International Review of Neurobiology, 152, 71–100. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32451001/
- Bozzatello, P., Rocca, P., Baldassarri, L., Bosia, M., & Bellino, S. (2021). The role of trauma in early onset borderline personality disorder: A biopsychosocial perspective. Frontiers in Psychiatry, 12, 721361. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2021.721361/full
- Dohrenwend, B. P. (2000). The role of adversity and stress in psychopathology: some evidence and its implications for theory and research. Journal of Health and Social Behavior, 41(1), 1–19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10750319/
- Maul, S., Giegling, I., Fabbri, C., Corponi, F., Serretti, A., & Rujescu, D. (2020). Genetics of resilience: Implications from genome-wide association studies and candidate genes of the stress response system in posttraumatic stress disorder and depression. American Journal of Medical Genetics. Part B, Neuropsychiatric Genetics: The Official Publication of the International Society of Psychiatric Genetics, 183(2), 77–94. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ajmg.b.32763
- Milojevich, H. M., Lindquist, K. A., & Sheridan, M. A. (2021). Adversity and emotional functioning. Affective Science, 2(3), 324–344. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9382958/
- Silva C., J. (2005). Regulación emocional y psicopatología: el modelo de vulnerabilidad/resiliencia. Revista Chilena de Neuro-Psiquiatría, 43(3), 201–209. https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0717-92272005000300004
- Tapia, A. G., Olhaberry, M., & Muzard, A. M. (2020). ¿En qué medida la adversidad temprana y la depresión explican la satisfacción de pareja? Summa Psicológica, 17(1), 3. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8039657
