Een effectieve behandeling voor obesitas
Er zijn over de hele wereld mensen die graag een effectieve behandeling voor obesitas zouden willen vinden. Waarom is het voor sommigen zo moeilijk om een gezond gewicht te behouden? Is er bij hen iets anders aan de hand?
Veel mensen met obesitas falen omdat ze de ernst van hun probleem onderschatten. Er zijn echter ook nog andere factoren die hun succes in de weg kunnen staan.
De behandeling van obesitas is een van de meest uitdagende problemen in de gezondheidszorg. Je zou in principe kunnen zeggen dat obesitas een chronische ziekte is. Daarom moeten we het ook als zodanig behandelen, net als diabetes en andere chronische ziekten. De behandeling voor obesitas moet gebaseerd zijn op de lange termijn.
Obesitas bestrijden
Dankzij onderzoek naar dit onderwerp weten we tegenwoordig dat sommige mensen een genetische aanleg hebben voor obesitas. Dit komt doordat hun stofwisseling minder goed is in het verbranden van vet en het reguleren van gevoelens van volheid en verzadiging.
Tegelijkertijd hangt het ook vaak af van schadelijke gewoontes. Het veranderen van deze gewoontes houdt een strijd in tegen belangrijke sociaal-culturele invloeden.
We worden namelijk iedere dag gebombardeerd met reclames die ons vertellen dat we meer moeten consumeren en minder moeten bewegen. Het kan dan ook erg lastig zijn om die informatie niet in ons op te nemen.
Professionals adviseren mensen regelmatig om hun dieet in de gaten te houden en meer te bewegen. In ons dagelijkse leven worden we echter vaker blootgesteld aan reclame die ons aanmoedigt om meer ongezond voedsel te eten. We worden ook aangemoedigd om een sedentaire levensstijl te leiden
Hier ligt de uitdaging voor professionals die obesitas behandelen. Allereerst moeten ze een manier zien te vinden om dit soort aangeboren neigingen te veranderen. Ten tweede moeten ze hun patiënten helpen om nieuwe gewoontes te ontwikkelen en deze ook op de lange termijn in stand te houden.
Patiënten zullen hierbij erg veel weerstand ondervinden. Hierdoor is de kans groot dat ze uiteindelijk weer terugvallen op hun oude gewoontes en een minder gezonde levensstijl.
Wat is obesitas?
De definitie van obesitas is een teveel aan lichaamsvet. Dit zijn de normale vetpercentages voor een gezond persoon (Moreno, Monereo en Alvarez, 2000):
- Vrouwen: tussen de 20% en 25% lichaamsvet.
- Mannen: tussen de 15% en 18% lichaamsvet.
Alles boven deze percentages wordt beschouwd als ‘overgewicht’. Daarnaast wordt alles boven de volgende percentages beschouwd als ‘obesitas’.
- Vrouwen: meer dan 32% lichaamsvet.
- Mannen: meer dan 25% lichaamsvet.
Welke behandeling voor obesitas is effectief?
In het verleden geloofden noch de maatschappij noch de meest zwaarlijvige mensen dat obesitas werkelijk een probleem was. Bovendien was obesitas een uitzondering in perioden waarin het moeilijker was om aan eten te komen. Zwaarlijvigheid betekende rijkdom en weelde, waarden die op sociaal vlak zeer wenselijk waren.
Toch is obesitas tegenwoordig een van de voornaamste gezondheidsproblemen in westerse landen (WHO, 2010). Niet alleen dat, experts ontdekten ook dat zwaarlijvige mensen meer kans hebben op andere gezondheidsproblemen. Deze ontdekkingen veranderden obesitas in een fenomeen dat moet worden ‘opgelost’.
Na zich tientallen jaren te hebben gericht op het behandelen van obesitas, hebben gezondheidswerkers vanuit een cognitief-gedragsmatige benadering enkele basisgebieden weten vast te stellen die aangepakt moeten worden.
De voornaamste gebieden op basis van een psychologische aanpak zijn (Foster, Makris en Bailer, 2005):
- Bevordering van zelfcontrole door een eetdagboek en de lichamelijke activiteit bij te houden.
- Stimuluscontrole door signalen die geassocieerd worden met eten te identificeren.
- Voedingstraining.
- Veranderingen in eetgewoonten.
- Verhoogde lichamelijke activiteit.
- Het gebruik van cognitieve herstructureringstechnieken en probleemoplossing.
Zoals je ziet, is deze aanpak niet gericht op het behandelen van geassocieerde stoornissen en risico’s (zoals depressie). Dit gebeurt alleen wanneer er sprake is van symptomen die hierop wijzen. In dit geval zal de hulpverlener gebruikmaken van technieken die effectief zijn gebleken voor die specifieke aandoening.
Je gewoontes veranderen
Als we dit probleem bekijken vanuit de cognitief-gedragsmatige benadering, kun je stellen dat slechte gewoonten de schuld zijn van obesitas. In dit geval houdt het behandelen van obesitas daarom het veranderen van slechte gewoontes in.
Als het gaat om lichaamsbeweging zijn er enkele studies die pleiten voor een enigszins contra-intuïtieve aanpak. Ze zeggen dat het, in ieder geval in het begin, niet altijd het beste is om aan meer lichaamsbeweging te doen.
Dit komt omdat het over het algemeen weinig effect heeft op het aantal calorieën dat je verbrandt. Toch is lichaamsbeweging heel belangrijk om een gezond gewicht te behouden als je eenmaal een gewenst gewicht hebt bereikt.
Zoals je kunt zien, houdt elke effectieve behandeling voor obesitas het veranderen van je slechte gewoontes in. Deze gewoontes kunnen moeilijk zijn om te veranderen, maar gelukkig zijn er veel hulpverleners die je kunnen helpen om je doel te bereiken.
