Een denkbeeldig gevaar is een onuitputtelijke bron van angst

Een denkbeeldig gevaar is een onuitputtelijke bron van angst
Adriana Díez

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Adriana Díez.

Laatste update: 27 december, 2022

Het probleem heeft misschien niets te maken met enig werkelijk gevaar dat je te wachten staat. Misschien schep je meer angst dan de situatie zelf om vraagt. Soms is je geest je ergste vijand. Dit komt omdat je geest een denkbeeldig gevaar creëert dat heel echt lijkt.

Wanneer angst je lichaam overspoelt, dan activeert het lichaam een beschermend systeem dat je voorbereidt om te vluchten. Je hart begint bijvoorbeeld sneller te slaan voor het geval je moet rennen. Je zweet meer en je ademhaling versnelt. Het verteringssysteem en het immuunsysteem houden op met energie te verbruiken die je eventueel nodig zal hebben om te vechten of te vluchten. Bovendien verzamelt zich een grote hoeveelheid bloed in je voeten zodat je die kunt gebruiken om weg te lopen.

Al deze reacties treden op als gevolg van ons overlevingsinstinct. Het is een systeem dat klaar staat om snel te reageren op gevaar. Dankzij dit instinct maakt angst ons waakzaam en houdt het ons actief.

In de moderne maatschappij is het probleem met angst dat we niet langer door leeuwen achtervolgd worden. Nu zijn vele van de best aangepaste reacties integendeel intellectueel of vereisen geen enkele lichamelijke inspanning. Toch reageert je lichaam op dezelfde manier als het al eeuwen doet.

Er is één gevaar waaraan je geen energie mag verspillen en dat is een denkbeeldig gevaar. Wat zal er gebeuren als het vliegtuig neerstort? Zal ik aan het einde van het jaar mijn baan verliezen? Achtervolgt iemand mij op straat? Kunnen mijn kinderen in hun eentje thuiskomen? Zal hij of zij onze relatie verbreken?

Deze angsten activeren het systeem waarover we het eerder al hadden. Het zorgt ervoor dat je lichaam waakzaam is. Je overlevingsinstinct veroorzaakt pieken in de bloeddruk. Die zijn volkomen nutteloos aangezien je niet van plan bent om weg te lopen.

Een denkbeeldig gevaar leidt tot onnodige vermoeidheid

Een denkbeeldig gevaar leidt tot onnodige vermoeidheid

De wetenschapper Robert Sapolsky legt uit hoe een denkbeeldig gevaar fysiologische en geestelijke vermoeidheid veroorzaakt. De reden is dat je de onbewuste associaties versterkt wanneer ze vaak optreden. Interessant om weten is dat de angstmechanismen bij dieren alleen geactiveerd worden wanneer het gevaar echt is.

Je verbeelding kan deze systemen dus activeren. Het kan ze echter ook laten ophouden. Als je je alle negatieve dingen kan inbeelden die je kunnen overkomen, dan kan je ook het tegenovergestelde doen. Je kan je wilskracht gebruiken om je lichaam tot rust te brengen. Beeld je dan alle positieve dingen in die ook kunnen gebeuren.

Door je gedachten onder controle te houden heb je de macht om je hart te laten stoppen met versnellen. Je kan je gespannen spieren en zwetende handpalmen laten rusten. Deze tekenen van angst zijn vervelend. Ze helpen ook niet wanneer je probleem intellectueel is.

Angst kan de lat hoog leggen

De gewaarwording van angst beschermt je. Het maakt het echter ook moeilijk om je comfortzone te verlaten. Je hersenen worden ondersteund door je overlevingsinstinct. Ze activeren dus het angstsysteem telkens als ze zich in een mogelijk gevaarlijke situatie bevinden. Het doel is ons te beschermen tegen te verwachten gevaar.

Anderzijds kan je je ook van je angsten bewust zijn als je ze kent en begrijpt. Op die manier kan je er dan voor zorgen dat ze nooit de controle nemen over je doet. Je moet naar de emotie luisteren en ze begrijpen. Volg je emotie niet zomaar blindelings. Evalueer de risico’s van je nieuwe onbekende situatie. Bedenk ook wat je eruit kan halen. Vaak is het risico echt de moeite waard.

Je kan gewoon niet elke keer toegeven wanneer je angstsysteem geactiveerd wordt. Zoek middelen om beangstigende situaties te hanteren. Het zal je veel betere resultaten opleveren.

Angst is een emotie die je niet volledig uit je leven kan verwijderen. En je kunt dat beter ook niet doen! Jij hebt echter de macht om te bepalen wanneer een gevaar echt is of wanneer het slechts een product van je verbeelding is. Angst beschermt je soms. Anderzijds is het negeren van angst en een risico nemen precies wat ons springlevend houdt. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.