Ecmnesie: wanneer het verleden het heden wordt

Mensen met ecmnesie herbeleven gebeurtenissen van gisteren alsof ze in het hier en nu gebeuren. Het is een verandering veroorzaakt door hersenproblemen, zoals dementie, maar kan ook een gevolg zijn van drugsgebruik.
Ecmnesie: wanneer het verleden het heden wordt
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 26 augustus, 2023

Ecmnesie is een merkwaardige geheugenstoornis waarbij het heden vervaagt, maar daarvoor in de plaats herinneringen aan het verleden verschijnen. Het is een soort perceptuele hallucinatie van grote intensiteit, die door meerdere factoren wordt beïnvloed. Dementie, hersenletsel en zelfs drugsgebruik kunnen dit unieke fenomeen verklaren.

Wat maanden of jaren geleden gebeurde intens laten leven in de menselijke geest is een strategie die hypnose van oudsher nastreeft. Sterker nog, dit therapeutische hulpmiddel (door velen in twijfel getrokken) is erop gericht om dit soort ‘herbelevingen’ te vergemakkelijken.

Bij deze stoornis vervagen bepaalde veranderingen wat het belangrijkst is: het heden. Laten we het eens van dichterbij bekijken.

Een van de vervormingen waaraan het geheugen kan lijden is het type amnesie waarbij iemand huidige gebeurtenissen kan verwarren met gebeurtenissen die vele jaren geleden plaatsvonden.

Bomen in de vorm van gezichten waarvan de bladeren wegwaaien

Ecmnesie: Definitie, symptomen en oorzaken

Ecmnesie is geen prettige stoornis. Het heeft ook geen goede prognose. Uit een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Tyumen in Rusland blijkt dat dit type herkenningsparamnesie veel voorkomt bij patiënten in een vergevorderd stadium van schizofrenie. Het is een stoornis die een grote terugval in de psychische toestand van de patiënt met zich meebrengt.

Deze vorm van hallucinatie, waarbij de herinneringen aan gisteren vermengd worden met het heden, veroorzaakt grote slijtage bij degenen die eraan lijden. Interessant is dat het niet geïsoleerd voorkomt, maar naast andere stoornissen. Ecmnesie is nog niet veel bestudeerd, maar het is een uiterst fascinerende aandoening.

Wat voor soort psychologische verandering is ecmnesie?

Volgens Portellano (2005) is ecmnesie een soort paramnesie (geheugenstoornis) die de herkenning beïnvloedt. Herinneringen uit het verleden komen in de geest van de persoon en ze worden verwerkt alsof ze echt zijn en in het hier en nu gebeuren.

Het is een stoornis waarbij hallucinaties optreden. Dit zijn valse waarnemingen waarbij dingen worden gehoord, gezien en gevoeld die niet bestaan.

Bij deze stoornis is het ook gebruikelijk om wanen te ervaren. Dit zijn mentale toestanden van grote verwarring en desoriëntatie waarin veranderingen in het bewustzijn en het denken optreden.

De manifestatie van ecmnesie

Ecmnesie vormt op zich geen diagnostische categorie. In feite is het een effect dat geassocieerd wordt met een specifiek mentaal of cerebraal probleem. Dit betekent dat het gepaard kan gaan met meerdere kenmerken. Bijvoorbeeld die van de ziekte van Alzheimer of die van schizofrenie of hersentrauma.

In de regel treden de volgende veranderingen op:

  • De patiënt is niet verbonden met zijn directe werkelijkheid.
  • Ze kunnen zich niet herinneren wat ze net hebben gedaan. Ze hebben echter heel levendige herinneringen aan het verleden.
  • Die herinneringen van gisteren worden zo levendig dat ze ze intens kunnen voelen.
  • Er is een verstoring in het bewustzijn. Met andere woorden, ze reageren niet op contact of communicatie. Ze voelen zich gedesoriënteerd en gevangen in een reeks hallucinaties en wanen.
  • Het kan samengaan met epileptische crises.

Ecmnesie kan het gevolg zijn van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer of schizofrenie. Mensen met posttraumatische stress kunnen deze verschijnselen echter ervaren als flitsen. Dit betekent dat ze het gevoel hebben dat het traumatische verleden even aanwezig is.

Oorzaken

Ecmnesie is een type geheugenstoornis waar tot op heden nog niet veel onderzoek naar is gedaan. Het komt heel vaak voor bij ouderen, als een duidelijk symptoom van neurologische degeneratie. Het heeft verschillende oorzaken:

  • Neurologische aandoeningen geassocieerd met dementie.
  • Veranderingen geassocieerd met epilepsie. Er is een fenomeen dat de schemertoestand wordt genoemd en dat bestaat uit een bewustzijnsverandering. Dit verandert de waarneming en komt vooral voor bij epileptische aanvallen.
  • Ecmnesie is ook een kenmerk van schizofrenie.
  • Een andere geassocieerde factor is posttraumatische stressstoornis (Engelse link). Zoals we al eerder zeiden, roept de patiënt zijn traumatische momenten op als korte veranderingen in het geheugen. Bovendien worden deze herinneringen aanwezig en ervaren ze dezelfde intensiteit als het hier en nu.
  • Last but not least moet worden opgemerkt dat deze stoornis veel voorkomt bij mensen die verslaafd zijn aan middelen als LSD en mescaline of psilocybine bevattende paddenstoelen.
Triest ouder stel

Behandelingen

De therapeutische aanpak bij ecmnesie hangt af van de oorsprong of oorzaak. Daarom moet er een juiste neurologische, medische en psychologische evaluatie worden uitgevoerd.

Over het algemeen zijn multidisciplinaire interventies het meest geschikt. Ze bestaan meestal uit een combinatie van cognitieve stimulatie, neurologische en/of sociale revalidatie en farmacologische behandelingen.

Dit fenomeen komt extreem weinig voor en manifesteert zich vaker bij seniele en oudere mensen. Daarom moeten zij altijd een veilige, rustige omgeving en de beste klinische ondersteuning krijgen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Becchio, J. (2012). Hypnosis, ecmnesia experience, or ecmnesia, hypnotic experience? Annales Medico-Psychologiques170(3), 179–180. https://doi.org/10.1016/j.amp.2012.02.012
  • Cargnello D, of the hoax A. The illusion of the doppelganger. Archive of Psychology Neurology and Psychiatry 1955;2:173-
    201.
  • Luauté, J. P. (2012). Ecmnesia between facts and fiction. Annales Medico-Psychologiques170(3), 175–178. https://doi.org/10.1016/j.amp.2012.02.003
  • Medvedev AV. Ob ékmnezii v pozdnem periode neblagopriiatno protekaiushcheĭ shizofrenii [Ecmnesia in the late period of schizophrenia progressing in an unfavorable course]. Zh Nevropatol Psikhiatr Im S S Korsakova. 1982;82(5):82-8. Russian. PMID: 7102204.
  • Portellano, J.A. (2005). Capítulo 8: Neuropsicología de la memoria. En Portellano, J.A. (2005). Introducción a la Neuropsicología. Madrid: McGrawHill

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.