De theorie van emotionele veiligheid: huwelijksconflict en kinderen
Hoe was jouw jeugd? Groeide je op met ouders die elkaar met respect en genegenheid behandelden? Was je getuige van de liefde tussen hen? Of, merkte je een gebrek daaraan? De meesten van ons bewaren herinneringen aan de relaties tussen onze ouders. In feite bieden deze beelden ons niet alleen onze eerste modellen van hoe menselijke banden en interacties zijn, maar tekenen ze ons ook op vele manieren.
Opgroeien in een gezin waar voortdurend dialectische strijd wordt gevoerd, betekent van jongs af aan ondergedompeld worden in een ongunstig emotioneel klimaat vol wrok en conflicten. Als gevolg daarvan groeien degenen die opgroeien als getuige van de confrontaties van hun ouders op met een verwrongen visie op liefde. Dit is een tragedie.
Ook wanneer een stel niet volwassen of moedig genoeg is om een schadelijke relatie te beëindigen, verergert de situatie tot het uiterste. In feite wordt het relationele ongemak zo diep dat het belangrijkste vaak wordt verwaarloosd: de opvoeding.
Inderdaad, ouders die niet of op een slechte manier van elkaar houden, geven hun kinderen niet altijd wat ze verdienen en nodig hebben voor hun goede ontwikkeling.
Er zijn veel ouders die, ondanks dat ze niet van elkaar houden, ervoor kiezen bij elkaar te blijven omwille van hun kinderen. Deze onverstandige keuze heeft uiteindelijk echt negatieve gevolgen voor de kleintjes.
De theorie van emotionele veiligheid (EST)
De theorie van emotionele veiligheid heeft zijn wortels in het gehechtheidsconstruct dat gedefinieerd is door de psychiater en psychoanalyticus John Bowlby.
Volgens deze benadering beïnvloeden gezinsconflicten de psycho-emotionele ontwikkeling van het kind. De kleintjes blijven verre van onbewust van familieruzies, evalueren ze en creëren bepaalde mentale basisschema’s over menselijke relaties.
Er is nog een ander, nog problematischer aspect. Het is het feit dat de kinderen van een conflictueus echtpaar zich minder veilig, beschermd en verzorgd voelen. In feite groeien ze op met een voortdurend gevoel van bedreiging. Het doet hen geloven dat deze negatieve emotionele uitingen elk moment ook hen zullen bereiken. Dit is iets wat inderdaad af en toe gebeurt.
Bijvoorbeeld, een moeder of vader op oorlogspad zal hun kinderen vaak emotioneel chanteren. Soms manipuleren ze hen om zich ten gunste van de ene of de andere ouder op te stellen. Helaas kunnen ze ook hun frustratie en ongeluk op hen projecteren. In feite sleept het stel dat elkaar slecht behandelt en afglijdt naar een zelfdestructieve dynamiek ook hun eigen kinderen mee in hun maalstroom van lijden.
Kinderen die opgroeien in een door conflicten gedomineerde omgeving ontwikkelen minder sociale vaardigheden en impulscontrole en zijn agressiever.
De nasleep van destructieve interouderlijke conflicten
De theorie van emotionele veiligheid beweert dat kinderen worden beïnvloed door zowel constructieve als destructieve interouderlijke conflicten.
De eerste definieert het soort meningsverschillen die op een efficiënte en volwassen manier worden opgelost. Het feit dat verschillen op een positieve manier worden aangepakt geeft kinderen een verrijkend model van hoe relationele uitdagingen aan te gaan.
Het probleem ligt bij destructieve interouderlijke conflicten waarin wrok, haat en nare woorden besloten liggen. In een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Kyoto (Japan) staat bijvoorbeeld dat dit soort situaties ernstige gevolgen heeft voor de ontwikkeling van kinderen.
In deze gevallen is het gebruikelijk om kinderen te zien met lagere sociale vaardigheden en ernstige problemen met het reguleren van hun emoties.
Bovendien zorgen de meningsverschillen en confrontaties van hun ouders ervoor dat ze opgroeien met agressiever gedrag. Ook ontwikkelen ze uiterst gebrekkige strategieën om problemen op te lossen. Dat komt omdat ze datgene waaraan ze zijn blootgesteld integreren in hun mentale dossier.
De copingreacties van kinderen in ouderlijke conflictsituaties
De gegevens die dit onderzoek oplevert zijn interessant. Het suggereert dat niet alle kinderen op dezelfde manier reageren op interouderlijke conflicten. In feite vertoont elk kind gewoonlijk een specifiek type reactiviteit op de negatieve dynamiek van confrontatie door verzorgers.
Sommige kinderen fungeren als bemiddelaars. Ze geven uiteindelijk blijk van meer volwassenheid dan hun ouders wanneer ze meningsverschillen proberen op te lossen. Het zijn jongeren die gedwongen worden voortijdig volwassen te worden. In feite verliezen ze hun kindertijd doordat ze optreden als regelaars van conflicten tegenover ouderlijke onbekwaamheid.
De theorie van emotionele veiligheid beweert dat kinderen die gedwongen worden voortijdig volwassen te worden, ook opgroeien zonder het gezonde soort gehechtheid dat essentieel is voor hun ontwikkeling. Daarom bereiken ze vaak de volwassenheid met veel gebreken en met de rol van verzorger in hun DNA geïntegreerd.
Anderzijds zijn er ook kinderen die, in plaats van als bemiddelaar op te treden, zich uit de interactie terugtrekken. Ze verwijderen zich uit angst van deze stressbronnen, omdat ze zich bedreigd voelen door het klimaat van uitputting, geschreeuw en ontevredenheid. Deze sfeer sijpelt in hun geest, waardoor ze kwetsbaarder worden voor stemmingsstoornissen.
Getuige zijn van de ruzies en confrontaties van onze ouders kan ertoe leiden dat we later in ons leven grotere aanpassingsproblemen krijgen.
Het is een vergissing om bij elkaar te blijven omwille van de kinderen
De theorie van emotionele veiligheid kan worden begrepen door één eenvoudig beeld. Als een kind opgroeit in een emotioneel verzorgende omgeving, waar het geborgenheid en oprechte genegenheid wordt geboden, ziet het voor zich een gouden poort naar de grote wijde wereld.
Aan de andere kant zien degenen die opgroeien in een ouderlijke omgeving vol conflicten, met een verwaarloosde opvoeding, slechts een gebroken brug die naar hun toekomst leidt.
Dit betekent echter niet dat ze geen gelukkige mensen kunnen worden, die in staat zijn hun doelen te bereiken. Het betekent alleen dat ze onderweg meer kuilen, onzekerheden, moeilijkheden en angsten zullen vinden.
Met dit in gedachten kunnen we met vertrouwen zeggen dat geen enkel kind het verdient om op te groeien in een scenario gedomineerd door liefdesverdriet, agressiviteit, wrok en confrontatie.
Een huis waarin de ouders meer gericht zijn op hun eigen problemen en meningsverschillen verwaarloost de kinderen. Emoties met een negatieve valentie worden de zuurstof die dagelijks wordt ingeademd. Onverwacht heeft dit gevolgen. Als de liefde en het respect tussen een paar uiteenvallen, moeten ze daarom scheiden, in het belang van alle betrokkenen.
Natuurlijk is een scheiding of echtscheiding moeilijk. Maar nog moeilijker is het opgroeien in een huis waar geschreeuw en verwijten de dagelijkse soundtrack vormen. Ons inzetten voor het welzijn van onze kinderen moet altijd onze hoogste prioriteit zijn. We moeten dit in gedachten houden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Cummings, Edward & Miller-Graff, Laura. (2015). Emotional Security Theory. Current Directions in Psychological Science. 24. 208-213. 10.1177/0963721414561510.
- Cummings, E. M., & Miller-Graff, L. E. (2016). An Emerging Theoretical Model for Youths’ Psychological and Physiological Responses Across Multiple Developmental Contexts. Current Directions in Psychological Science, 24(3), 208–213. https://doi.org/10.1177/0963721414561510
- Davies PT, Martin MJ. The reformulation of emotional security theory: the role of children’s social defense in developmental psychopathology. Dev Psychopathol. 2013 Nov;25(4 Pt 2):1435-54. doi: 10.1017/S0954579413000709. PMID: 24342849; PMCID: PMC3918896.