De theorie van de zelfrealisatie

De theorie van de zelfrealisatie stelt dat er binnenin onszelf een intrinsiek vermogen aanwezig is. Om gelukkig te zijn moeten we het ten volle ontwikkelen.

Mahatma Gandhi, Viktor Frankl en Nelson Mandela zijn geweldige voorbeelden van zelfrealisatie. Volgens de theorie van de zelfrealisatie moet ieder van ons ontcijferen wat zich binnenin ons bevindt. Dit is immers een doelbewuste, verantwoordelijke en creatieve ontwikkeling die ons laat vechten om te worden wat we naar streven te zijn.

In 1943 zei Abraham Maslow dat een muzikant niets zou mogen maken dat geen muziek is. Een kunstenaar moet schilderen en een schrijver moet schrijven als hij gelukkig wil zijn.

Maslow was de ontwerper van de behoeftepiramide. Hij leert ons dat elke persoon ambities heeft en een aangeboren potentieel bezit. Die factoren negeren of ontmoedigen zal alleen maar tot frustratie leiden.

Toch moeten we met één ding rekening houden. Die ambities verwezenlijken is immers moeilijk. Of we het nu leuk vinden of niet, het is niet altijd mogelijk om onze persoonlijke doelstellingen te laten overeenstemmen met onze dagelijkse activiteiten.

Bovendien krijgen we soms de kans niet om ons potentieel aan de wereld te tonen of ons leven te wijden aan iets waarvan we altijd gedroomd hebben.

Discipline, hoop en vastberadenheid zijn heel belangrijke factoren bij zelfrealisatie. Een ander aspect dat je moet aanvaarden wat er ook gebeurt, is ervan uitgaan dat het geen gemakkelijke onderneming zal zijn. Denk maar aan de succesvolle mensen die we eerder in dit artikel vermeld hebben.

Eigenlijk heeft Viktor Frankl erop gewezen dat zelfrealisatie niet het doel is. Het is integendeel een onafgebroken reis waarin je leert beter worden en zo dicht mogelijk bij de beste versie van jezelf komt.

De theorie van de zelfrealisatie

De theorie van de zelfrealisatie is afkomstig uit de humanistische psychologie. Abraham Maslow was één van de belangrijkste figuren in dit vakgebied. In boeken als Toward a Psychology of Being heeft hij de volgende ideeën uitgewerkt:

• Zelfrealisatie betekent dat je in staat bent om aan jouw belangrijkste behoeften te beantwoorden. Dat kunnen onder andere sociale status, emotionele ambities of doelstellingen zijn.
• Alles draait rond bepalen wat het leven voor ons betekent.
• Deze theorie stelt dat we moeten doen wat al in onszelf aanwezig is. Dit betekent dus dat het zinloos is te dromen van de volgende Stephen Hawking te worden als we de vaardigheden niet bezitten om wetenschapper te worden. Elk van ons moet zich bewust zijn van zijn sterkte en zwakke punten.
• Carl Rogers is nog een ander belangrijk figuur uit de humanistische psychologie. Hij beweert dat zelfverwezenlijking ook te maken heeft met een evenwicht vinden tussen de echte jij en de ideale jij.

Anderzijds is er nog een detail in deze benadering dat heel interessant is. Maslow verdedigde ook het idee dat we geprogrammeerd zijn om onszelf te verwezenlijken. We hebben de sterke behoefte om tot een evenwicht te komen tussen wie we zijn en wie we zouden kunnen zijn. Soms kan de samenleving het ons echter moeilijk maken.

Sleutels om tot zelfrealisatie te komen

Stel dat we ons richten op de klassieke theorie van Abraham Maslow over de menselijke behoeften. Dan geloven we misschien dat naar de top klimmen (zelfrealisatie) eigenlijk een rechtlijnig proces is. We moeten ons dan met andere woorden eerst veilig voelen.

Daarna moeten we de volgende behoeften bevredigen: de behoefte aan banden met andere mensen, de behoefte om ergens bij te horen en lief te hebben en de behoefte aan een sociale status. Uiteindelijk bereiken we dan de top.

Bepaalde onderzoeken maken echter duidelijk dat we de theorie van de zelfrealisatie opnieuw moeten interpreteren. Een voorbeeld is de studie die Wild Whitellman van de universiteit van Atlanta uitgevoerd heeft.

Zelfrealisatie is geen rechtlijnig proces

Viktor Frankl, Nelson Mandela en Mahatma Gandhi hebben allemaal veel leed doorstaan. Ze hebben de behoeftepiramide dus niet op een rechtlijnige manier vervuld. Toch waren ze steeds gefocust op zelfverwezenlijking.

• Mahatma Gandhi gebruikte burgerlijke ongehoorzaamheid om zijn volk te bevrijden. Viktor Frankl zette zich in om te ontdekken wat het leven voor hem betekende ook al bevond hij zich in Auschwitz en Dachau. Nelson Mandela gaf niet op toen hij in de gevangenis zat.
• Wanneer je toegewijd bent aan je waarden en aan de kracht die jou bepaalt, dan spelen eenzaamheid, werkloosheid of dakloosheid geen rol.

Wees volhardend en creatief

De theorie van de zelfrealisatie herinnert ons dat er in ons een kracht aanwezig is die ons onze doelen laat verwezenlijken. Als je een muzikant bent, dan mag je jouw passie niet opgeven en jouw leven aan een ander beroep wijden. Je zal dan immers altijd de behoefte voelen om te zijn wie je wil zijn. Je moet dus volhardend zijn in je inspanningen.

Creatief zijn en elk mogelijk pad vinden zijn de bruggen die jou zullen helpen om frustratie te overwinnen en de top te bereiken.

Zelfrealisatie bevindt zich binnenin jezelf

De psycholoog en filosoof Mihaly Csikszentmihaljy wijst er ook op dat zelfverwezenlijking aangeboren is. Ons potentieel zal langzaam maar zeker tot uiting komen. We moeten er dus naar luisteren.

Het is belangrijk dat we ons elke dag focussen en ons potentieel vormgeven. De mensen met bijvoorbeeld de ambitie om mensen te helpen zullen gelukkig zijn als verpleegkundige, sociaal werker, psycholoog of zelfs als leraar.

Er bestaan vele scenario’s waarbij je erin kan slagen om je doelstellingen te laten overeenstemmen met jouw dagelijkse activiteiten. Wanneer jou dit lukt en zodra je omringd bent door de verantwoordelijkheden waarvan jij geniet, zal je ontdekken hoe gelukkig zijn echt voelt.