De soorten affecten die bestaan en hun kenmerken

Er zijn affecties, zoals brede genegenheid, die heel positief kunnen zijn voor de geestelijke gezondheid; maar er zijn er ook die geassocieerd worden met verschillende pathologieën, zoals schizofrenie of posttraumatische stressstoornis. We leggen het uit in dit artikel.

Als we het hebben over soorten affecten, is het eerste waar je aan denkt waarschijnlijk de liefde die iemand voelt voor zijn familie, vrienden of partner. Maar specialisten verschillen enigszins van dat idee.

Volgens de American Psychiatric Association (APA) omvatten affecten alle gevoelens en emoties, positief en negatief, van de eenvoudigste tot de meest complexe, inclusief normale en pathologische emotionele reacties.

Met andere woorden, je gelukkig of optimistisch voelen, maar ook je verdrietig of bang voelen, maken allemaal deel uit van affect. Houd in gedachten dat het een cruciale rol speelt in verschillende aspecten van het leven, zoals familie, werk, vriendschappen, enzovoort.

In zijn positieve aspect kan het bijvoorbeeld de vorming van solide en duurzame interpersoonlijke relaties vergemakkelijken. Terwijl gevoelens en emoties die te maken hebben met de negatieve pool van genegenheid in verband worden gebracht met communicatieproblemen, een laag zelfbeeld of stoornissen -zoals een zware depressie-, als ze langdurig worden ervaren.

Tot nu toe denk je misschien dat er maar twee soorten affecten zijn, maar er zijn er meer en daar gaan we zo op in.

1. Breed affect

De persoon voelt en uit een breed scala aan emoties, van boosheid tot vreugde of geluk, op een flexibele en passende manier. Deze eerste van de affecten wordt in verband gebracht met een grotere mentale gezondheid, omdat het mensen in staat stelt hun emoties effectief over te brengen, hun band met anderen te versterken en zich zelfs beter aan te passen aan een veranderende omgeving.

Een voorbeeld hiervan is wanneer iemand huilt en zich verdrietig voelt over de dood van een familielid, of wanneer hij zich blij voelt over het winnen van de loterij.

2. Positief affect

Zoals de naam al doet vermoeden, heeft het te maken met positieve en aangename emoties, zoals vreugde, tevredenheid of optimisme. Nu moet je in gedachten houden dat dit affect verschillende intensiteiten heeft, en op basis daarvan bepaalde kenmerken kan hebben.

Volgens een studie (Spaanse link) gepubliceerd in het tijdschrift Psicothema, is een van de bijzonderheden van een hoog positief affect bijvoorbeeld een hoge energie en concentratie, terwijl wanneer het laag is, het kan leiden tot lusteloosheid.

Positief affect is duidelijk in de meeste aspecten van het leven, zoals je trots voelen als je een academisch of werkdoel hebt bereikt. Ook wanneer je blij bent om een geliefde te zien. Experts brengen het vaak in verband met verschillende gezondheidsvoordelen, zoals het verminderen van het risico op depressie en angst.

3. Negatief affect

In tegenstelling tot het vorige presenteert dit affect negatieve of onaangename emoties en gevoelens, zoals verdriet. Net als positief affect heeft het ook verschillende niveaus of intensiteiten: hoge niveaus veroorzaken woede, schuld, angst en nervositeit, terwijl lage niveaus worden geassocieerd met kalmte en sereniteit.

Het manifesteert zich op verschillende manieren in relaties. Stel je voor dat je ruzie hebt met je partner, dan voel je op dat moment woede, maar daarna ook verdriet. Op dezelfde manier komt het naar boven als je teleurgesteld bent dat je een wedstrijd niet hebt gewonnen.

In termen van hoe het je welzijn beïnvloedt, wordt het problematisch als je het voortdurend of vaak ervaart, wat leidt tot problemen zoals depressie of sociaal isolement.

4. Basis affect

Dit type affect wordt voorgesteld door auteurs in de neuropsychologie of ontwikkelingspsychologie. Een artikel in het tijdschrift Advances in Experimental Social Psychology definieert het als een toestand van plezier of ongenoegen met een zekere mate van opwinding. Dat wil zeggen dat je een negatieve of positieve emotie hebt die niet kan worden gescheiden van opwinding.

Het is een biologisch basaal en universeel affect. Laten we het in dit scenario bekijken: een baby die honger heeft, zal huilen en in zijn bedje woelen om de aandacht van zijn verzorgers te krijgen, zodat hij gevoed wordt. In dit geval is de emotie van die baby er een van ongenoegen en is zijn arousaleniveau hoog, vanwege zijn gehuil en bewegingen.

Wat betreft de effecten op het welzijn hangt het af van de emoties en de intensiteit van de emoties. Een basaal affect met positieve emoties met een hoge intensiteit kan meer tevredenheid genereren; een affect met negatieve emoties met een hoge intensiteit wordt geassocieerd met angstgerelateerde stoornissen en zelfs slaap.

5. Ambivalent affect

Ook bekend als affectieve ambivalentie, beschrijft dit tegenstrijdige gevoelens en houdingen ten opzichte van hetzelfde object, situatie of persoon. We zien het bij iemand die beweert heel veel van zijn vriend of vriendin te houden, maar zich tegelijkertijd jaloers en afgunstig op hem of haar voelt.

Net als andere soorten affecten kan dit leiden tot verschillende problemen in relaties. Dit gedrag maakt het moeilijk voor de persoon om een solide band met anderen op te bouwen, wat zijn of haar gevoel van eigenwaarde aantast en leidt tot sociaal isolement.

Houd in gedachten dat wanneer ambivalentie extreem wordt, het een symptoom kan zijn van ziekten zoals schizofrenie, zoals de APA aangeeft. Het kan ook voorkomen bij persoonlijkheidsstoornissen of bij normale emotionele processen zoals rouwverwerking.

6. Rigide affect

Het belangrijkste kenmerk van rigide affect is dat gevoelens en emoties hetzelfde blijven, ongeacht externe veranderingen. APA-experts wijzen erop dat dit type veel voorkomt bij ziektebeelden zoals obsessieve-compulsieve stoornis en schizofrenie. Het kan een gevoel van angst opwekken bij degenen die het ervaren, maar ook hun relaties met anderen verslechteren.

Een andere uitingsvorm is de moeilijkheid om zich aan te passen aan sociale situaties. Hierdoor kan de persoon ongevoelig lijken voor anderen. Iemand is bijvoorbeeld net op de hoogte gebracht van het overlijden van een familielid en zijn of haar toon, uitdrukking en gevoelens blijven vlak en monotoon, net zoals ze waren voordat ze het nieuws hoorden.

7. Ongepast affect

Ook wel parathymie genoemd, is dit een affectieve stoornis waarbij de persoon uitingen en gebaren maakt die niet in overeenstemming zijn met wat hij voelt of met de context waarin de situatie zich voordoet. Ze huilen bijvoorbeeld troosteloos en met een uitdrukking van lijden, hoewel ze zeggen dat ze zich heel gelukkig voelen.

Deze stoornis wordt geassocieerd met verschillende pathologieën, zoals schizofrenie, depressie of manie. Net als in het vorige geval kan ongepast affect een negatieve invloed hebben op het welzijn, omdat het het vertrouwen in relaties kan verminderen, misverstanden kan veroorzaken, frustratie kan oproepen, enz.

8. Labiel affect

Iemand met labiel affect verandert snel en abrupt van affectieve expressie, zoals de Clínica Universidad de Navarra aangeeft. Stel je iemand voor die op een feestje is en uitbundig lacht, maar vervolgens onbedaarlijk huilt als hij hoort over een herinnering waar iemand commentaar op had.

Hoewel het waar is dat deze veranderingen kunnen doen denken aan bipolairiteit, zijn er verschillen tussen labiliteit en bipolaire stoornis. Een daarvan is de korte duur van labiel affect (minuten), in tegenstelling tot de lange duur van bipolair (dagen).

Ze verschillen ook in intensiteit, formele diagnostische criteria en de aanwezigheid van bijkomende functionele symptomen Denk aan problemen zoals grandioze ideatie en verminderde behoefte aan slaap.

Wat betreft de effecten die dit affect op de persoon heeft, is er de moeilijkheid om zich aan te passen aan verschillende sociale situaties en om emoties te reguleren, terwijl het verwarring kan opwekken.

9. Beperkt affect

Dit type affect wordt ook wel beperkt affect genoemd en wordt gekenmerkt door een lichte vermindering van emotionele expressies. Het uit zich in beperkte gezichtsuitdrukkingen, een afgevlakte toon en minder uitbundige gebaren. Zoals je je kunt voorstellen, beïnvloedt dit het emotionele welzijn. Het kan leiden tot frustratie, misverstanden en moeite met communiceren en hechting.

Een voorbeeld is de volgende situatie: denk aan iemand die het nieuws krijgt dat hij een baan heeft gekregen die hij heel graag wilde. Normaal gesproken zouden ze blij en uitbundig zijn. Als ze echter last hebben van een beperkt affect, zullen ze zich inhouden en hun gezichtsuitdrukkingen afzwakken.

10. Gedempt affect

Op een informele en niet-klinische manier zouden we kunnen zeggen dat dit het “volgende niveau” is van het vorige affect. Het wordt gekenmerkt door een significante afwezigheid van affectieve reacties. Dit betekent dat sommige emoties kunnen worden waargenomen, maar veel minder dan bij beperkt affect.

De kliniek van de Universiteit van Navarra geeft aan dat dit veel voorkomt bij schizofrene psychose. Maar het kan ook het gevolg zijn van psychische veranderingen door ouderdom, posttraumatische stressstoornis, neurologische aandoeningen of zware depressie. Iemand met dit affect zal bijvoorbeeld ongeïnteresseerd en duf zijn in zijn omgeving, ongeïnteresseerd of zelfs afstandelijk.

11. Afgevlakt affect

Dit is het ernstigste affect, wat betreft beperking van expressie. Het wordt gedefinieerd als de afwezigheid of virtuele afwezigheid van affectieve expressies. Het omvat niet alleen het gelaat (onbeweeglijk gezicht), maar ook lichaamstaal (minimaal en beperkt) en de toon van de stem (monotoon).

Het is vaak een teken van pathologieën, zoals schizofrenie. En het kan ervoor zorgen dat mensen minder plezier beleven aan sociale interacties of recreatieve activiteiten.

Stel je als voorbeeld iemand voor die op een bankje in het park zit. Om hem of haar heen zijn er allerlei prikkels, zoals fluitende vogels, lachende kinderen en pratende volwassenen. Maar deze persoon blijft met dezelfde gezichtsuitdrukking zitten, verstoken van emotie. Zijn of haar blik blijft gericht op een vast punt in de ruimte; alsof hij of zij niet op de plek is.

Als de affecten die je ervaart je kwaliteit van leven aantasten, is het nodig om hulp te zoeken

Niet alle soorten affecten vereisen professionele interventie. Iedereen ervaart dagelijks positieve en negatieve affecten en dat betekent niet dat je hulp moet zoeken.

Maar als je emoties je ongemak bezorgen en je kwaliteit van leven en relaties negatief beïnvloeden, dan is het tijd om dat te doen. Ook als je last hebt van extreme stemmingswisselingen, moeite hebt om je gevoelens onder controle te houden of zelfmoordgedachten hebt.

Begeleiding zoeken bij een deskundige kan je helpen om je emoties beter te begrijpen en te beheersen. Het kan je ook helpen bij het opsporen van andere pathologieën die mogelijk ten grondslag liggen aan de soorten affecten dat jou ongemak bezorgt. Gespecialiseerde interventie is de eerste stap op weg naar het hervinden van je emotionele welzijn.