De acht meestvoorkomende problemen in de adolescentie

Als je kinderen in de puberteit hebt, is het waarschijnlijk dat ze op een gegeven moment te maken krijgen met bepaalde veelvoorkomende problemen die in deze levensfase de kop opsteken. Als je weet wat dat kan zijn, kun je ze tijdig helpen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Ebiezer López.

Laatste update: 11 april, 2023

De adolescentie is een fase waarin talloze lichamelijke en psychische veranderingen optreden. In feite vinden deze jongeren het vaak moeilijk om met deze periode om te gaan, omdat er verschillende conflicten kunnen zijn binnen hun familie of sociale omgeving. Een van de sleutels tot het aanpakken van deze situaties is weten hoe je ze kunt herkennen.  We gaan de acht meestvoorkomende problemen in de adolescentie uitleggen.

Hoewel deze gebeurtenissen zich vaak op deze leeftijd voordoen, betekent dat niet dat alle adolescenten ze meemaken. Ieder heeft namelijk zijn eigen persoonlijke geschiedenis die van invloed is op hun reactie op die situaties en de manier waarop ze ermee omgaan.

De meestvoorkomende problemen in de adolescentie

Velen van ons vinden het moeilijk om de plotselinge veranderingen in ons leven onder ogen te zien. Bijvoorbeeld, het verliezen van onze baan kan ons in verwarring brengen. Voor adolescenten geldt dat wanneer hun lichaam begint te veranderen, ook hun kijk op veel dingen verandert.

Ervaring uit de eerste hand met adolescenten kan ons ervan bewust maken hoe overweldigend deze fase kan zijn. Het is inderdaad logisch dat het een fase is waarin verschillende conflicten ontstaan.

Maar als je een tiener hebt, weet je misschien niet hoe je met deze veranderingen moet omgaan. Het is belangrijk dat je je ervan bewust bent dat er geen handleiding is die in alle omstandigheden werkt. We raden je gewoon aan om te proberen met liefde en geduld dit moment in je leven door te komen.

1. Angst om sociale acceptatie te krijgen

Wanneer de adolescentie aanbreekt, wordt het belang van hun sociale relaties vermenigvuldigd. Een van de belangrijkste zorgen van jongeren is inderdaad om geaccepteerd te worden. Het is deze sensatie die in veel gevallen het bewustzijn van waarde opbouwt. De afwezigheid van deze sensatie voedt het gebrek aan waarde. Daarom kan het niet geaccepteerd worden door anderen hen op alle niveaus beïnvloeden.

Eén studie (Engelse link) evalueerde het verband tussen groepsdruk en academische prestaties van adolescenten. Ze ontdekten dat van jongeren vaak verwacht wordt dat ze positief reageren op groepsdruk om de negatieve effecten ervan te vermijden.

Dit betekent dat ze het ofwel met een optimistisch perspectief benaderen, ofwel dat de druk hun academische prestaties schaadt (Moldes et al., 2019).

2. Problemen met eigenwaarde

Een laag zelfbeeld is een conflict bij adolescenten en kan ook andere complicaties met zich meebrengen. In feite voelen jongeren zich vaak niet op hun gemak met hun lichamelijke veranderingen en hebben ze de neiging om afwijzing in sociale omgevingen waar te nemen. Bijgevolg ervaren ze emoties als angst, verdriet en stress.

In het verlengde hiervan zijn er aanwijzingen dat het geslacht een belangrijke factor is bij het gevoel van eigenwaarde van adolescenten. Eén onderzoek (Engelse link) (Minev et al., 2018) vond dat meisjes een negatievere houding ten opzichte van zichzelf vertonen dan jongens. Een mogelijke verklaring is dat vrouwen meer druk ervaren om er aantrekkelijk uit te zien en zich op bepaalde manieren te gedragen.

3. Eetstoornissen

Anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn stoornissen die meestal in de adolescentie voorkomen. Lichaamsveranderingen, een laag zelfbeeld, sociale druk en andere factoren genereren verstoringen in het lichaamsbeeld. Daarom zijn eetstoornissen een van de zich herhalende problemen in de adolescentie, vooral bij vrouwen.

Een studie(Engelse link) van Limbers, Cohen en Gray (2018) gaf echter aan dat eetstoornissen ook mannen aanzienlijk treffen. In feite meldde deze studie dat, in de Verenigde Staten, 5,5 procent van de mannelijke bevolking een hoog risico meldde om aan eetstoornissen te lijden.

In Canada daarentegen werd een prevalentie van 1,1 procent gevonden onder adolescenten. Bij een steekproef van jonge Nederlandse mannen vond men dan weer een prevalentie van 1,2 procent.

Bij meisjes is de druk meestal om er dun uit te zien en aan bepaalde schoonheidsnormen te voldoen. Jongens daarentegen zijn meer geneigd er gespierd en atletisch uit te zien. Maar in beide gevallen brengen eetstoornissen hun lichamelijke en psychische integriteit in gevaar.

4. Seksualiteit

De adolescentie is de fase van het ontwaken van de seksualiteit. Het kan leiden tot bepaalde moeilijkheden. Zo behandelen sommige gezinnen seks als een taboe. Daarom krijgen adolescenten er niet genoeg informatie over. Ze voelen zich misschien ook niet op hun gemak om deze onderwerpen met ouders of andere familieleden te bespreken.

Een gebrek aan seksuele voorlichting kan jongeren blootstellen aan seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste zwangerschappen. Ook is seksualiteit een van de veel voorkomende problemen in deze fase, omdat adolescenten zichzelf net beginnen te ontdekken. Bovendien kunnen degenen die zich identificeren als homo of biseksueel te maken krijgen met afwijzing door hun omgeving.

5. Risicogedrag

Een interessant aspect van de hersenen is dat ze veel tijd nodig hebben om zich volledig te ontwikkelen. In feite ontwikkelt de prefrontale cortex zich pas volledig tussen de leeftijd van 25 en 30 jaar. In de hersenen is de prefrontale cortex verantwoordelijk voor redeneren, besluitvorming en andere uitvoerende functies.

Daarom overheersen in de kindertijd en adolescentie meestal de emoties hun gedrag. Daarom zijn jongeren eerder geneigd tot risicovol gedrag, zoals drugsgebruik of gevaarlijke activiteiten.

6. Conflicten met ouders

Soms kunnen ouders of de rest van het gezin niet goed omgaan met de veranderingen die hun tieners doormaken. Dit betekent vaak dat conflicten tussen ouders en kinderen thuis vaak voorkomen en hun relaties beïnvloeden.

Hoewel het belangrijk is dat ouders grenzen stellen om hun kinderen te beschermen, moeten ze flexibel zijn. Het ideaal is om afspraken te maken waarbij beide partijen tevreden zijn. Als je tiener bijvoorbeeld in het weekend met zijn vrienden wil uitgaan, is het goed om dat toe te staan, maar alleen tot een bepaalde tijd. Op deze manier hebben ze plezier, maar keren ze op een redelijke tijd terug naar huis.

7. Psychische stoornissen

De veranderingen in de verschillende vlakken die samenhangen met de adolescentie kunnen worden gevormd als risicofactoren met betrekking tot de geestelijke gezondheid.

In deze levensfase is het gebruikelijk dat de eerste tekenen van psychische stoornissen zich beginnen af te tekenen. Het is essentieel dat ouders zich bewust zijn van abrupte en abnormale veranderingen in het gedrag van hun kinderen.

8. Pesten

Pesten is een actueel probleem. In het tijdperk van internet en sociale media doet deze situatie zich ook voor in virtuele ruimtes. In feite is het in het laatste scenario meestal erger, vanwege de anonimiteit die het netwerk biedt. Tieners kunnen zowel pesters als slachtoffers zijn. In beide gevallen is het nodig om op te treden.

Het pesten van andere mensen kan een teken zijn van emotionele conflicten die professioneel moeten worden aangepakt. Aan de andere kant weten we dat slachtoffer zijn van pesten negatieve gevolgen heeft voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid.

De problemen in de adolescentie zijn niet altijd hetzelfde

Tot slot moet je als ouder in gedachten houden dat de meestvoorkomende problemen in de adolescentie niet voor iedereen hetzelfde zijn. Daarom moet je vergelijkingen met andere kinderen van hun leeftijd of zelfs met je eigen ervaringen in je jeugd vermijden.

Het beste wat je kunt doen is een veilige ruimte bieden voor tieners om hun zorgen te uiten en oplossingen te vinden.