De meest opvallende manipulatietechnieken: is het beter om geliefd of gevreesd te zijn?
Er zijn vele verschillende manieren om iemand te laten doen wat jij wil, of om hen met andere woorden te manipuleren. Want het beïnvloeden van mensen is wellicht eenvoudiger dan het lijkt. Een blik, een gebaar of enkele woorden kunnen al voldoende zijn om een andere persoon naar je pijpen te laten dansen. Maar een persoon kan anderen ook manipuleren door de angst van iemand anders te versterken of door gunsten uit te wisselen. Er bestaan vele technieken. In dit artikel bespreken we de meest opvallende manipulatietechnieken.
In het algemeen onderscheiden twee opvallende manipulatietechnieken zich van de andere. De ene techniek draait rond dwang. De andere heeft te maken met toegeeflijkheid. Ze zijn best wel wat verschillend van elkaar. Elke techniek heeft ook zijn voor- en nadelen.
Het gebruik van de ene of de andere techniek zal afhangen van de vaardigheden van de persoon die ze toepast. Ook de persoon die ze willen beïnvloeden, en de omgeving zullen bepalend zijn. Bovendien zal ook de sociale situatie een beslissende factor zijn.
Eén van de meest opvallende manipulatietechnieken maakt gebruik van dwang
Soms is dwang het doel van manipulatie. Je wil dan tonen dat je boven anderen staat en dat zij jou moeten gehoorzamen. In dit geval zijn er twee handige processen om anderen te manipuleren. Laten we die nu eens bekijken.
Gehoorzaamheid
Wanneer we aan iets gehoorzamen dat tegen ons wensen ingaat, dan doen we dit omdat het niet opvolgen van de bevelen voor gevolgen zal zorgen die we willen vermijden. Gehoorzamen is je onderwerpen aan de wil en het gezag van een andere persoon.
Maar we gehoorzamen niet alleen mensen. We doen dit ook met ideeën, doctrines en ideologieën. Niet gehoorzamen houdt dan in dat we een prijs zullen moeten betalen. Dit kan in de vorm van een straf zijn of door geen beloning te krijgen. Het is een techniek die bij het ouderschap vaak gebruikt wordt.
Onderwerping
Je aan iemand onderwerpen betekent dat je alles doet wat ze vragen. Het verschil tussen onderwerping en gehoorzaamheid is dat er bij onderwerping sprake is van een totale afhankelijkheid. Want wanneer iemand zich onderwerpt, dan geven ze geen kritiek op de bevelen. Ze aanvaarden ze als normaal.
Bovendien is niet naleven geen optie. Uiteraard werken deze twee processen op basis van angst. Mensen die bang zijn voor de gevolgen, zullen gemanipuleerd en gedwongen worden. Om die reden beschouwen we manipulatie door middel van dwang als een indringende techniek.
Een tweede soort opvallende manipulatietechnieken maakt gebruik van toegeeflijkheid
Nicolas Machiavelli vroeg zich al af wat er beter is: geliefd of gevreesd zijn? De mechanismen van dwang zorgen ervoor dat we gevreesd worden. Maar er bestaan ook opvallende manipulatietechnieken die hetzelfde resultaat behalen terwijl ze ervoor zorgen dat de manipulator geliefd is. Want er zijn processen die zich baseren op toegeeflijkheid. We beschrijven ze hier:
Overtuigen
Overtuigen is het gebruik van woorden om informatie, gevoelens of redenen over te brengen. Door middel van woorden probeert iemand de houdingen, gevoelens of daden van andere mensen te veranderen. Om iemand anders met overtuiging te manipuleren moet je hem kennen. Je moet weten wat zijn ideeën, interesses en behoeften zijn. Op basis van deze kennis zal iemand om een ander te overtuigen logica, retoriek, emoties, lichaamstaal en vele andere technieken gebruiken.
Verleiden
We kunnen verleiding beschouwen als de kunst om een persoon gek te maken. Maar een correctere omschrijving is dat verleiding het proces is waarbij een persoon iemand anders overtuigt en op een emotionele manier beïnvloedt. Het doel is om diegene verliefd op hen te laten worden of hen gunsten te leveren.
Eén van de bekendste mechanismen van verleiding is wat het “indirecte spel” noemen. Hierbij zinspeelt men op een gevoel van aantrekking zonder het rechtstreeks te tonen. Op die manier stijgen de interesse en de aantrekking. Het gevolg is dat de andere persoon de eerste stap zet.
Berusten
Berusting verwijst naar systematische toestemming, aanvaarding of goedkeuring. In de psychologie verwijst berusting naar de persoon die bevestigend antwoordt zonder er eerst over na te denken. Vanuit het perspectief van toegeeflijkheid bestaat berusting eruit dat men op elke vraag een bevestigend antwoord geeft.
Uitwisselen
Bij uitwisseling geeft men iets met de bedoeling om iets terug te ontvangen. Als we willen dat iemand iets doet, dan is het goed om te beginnen met iets voor hem te doen. Volgens de overtuigingstechnieken van Cialdini verwijst wederkerigheid naar de behoefte die in sociale relaties bestaat, om het evenwicht te herstellen.
Een persoonlijke getuigenis onthullen leidt hen ertoe om ons iets persoonlijks te vertellen. Een geschenk geven vergroot de kans dat zij ons op hun beurt iets zullen geven. Onverwacht of ongevraagd iets geven kan de persoon, die het geschenk ontvangt, dus overtuigen om iets terug te doen.
Deze manipulatietechnieken op basis van toegeeflijkheid zijn minder dwingend. Met deze technieken ben je in staat anderen te manipuleren zonder dat zij het beseffen. In dit geval is angst niet de drijfveer die hen laat gehoorzamen.
Deze technieken zijn echter na verloop van tijd moeilijker vol te houden. Zowel dwang als toegeeflijkheid kunnen nuttig zijn. Beide manipulatietechnieken hebben hun eigen voor- en nadelen. Alles hangt af van wat de doelstelling is.