De experimenten van Rupert Sheldrake en de kritiek erop

De experimenten van Rupert Sheldrake zijn werkelijk fascinerend, ondanks het feit dat ze bij het grootste deel van de wetenschappelijke gemeenschap tot afwijzing hebben geleid. In dit artikel treden we midden in de controverse en bespreken we ze.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Laatste update: 07 november, 2022

De experimenten van Rupert Sheldrake hebben tot sterke controverse geleid. Dat komt vooral omdat ze niet gerepliceerd zijn, waardoor de waarheid of onwaarheid van zijn hypothesen niet bewezen kan worden. Toch hebben zijn theorieën veel stof tot praten gegeven en zijn het zonder twijfel echt interessante voorstellen betreffende de menselijke geest.

Rupert Sheldrake studeerde natuurwetenschappen aan de universiteit van Cambridge, Verenigd Koninkrijk. Aan het eind van zijn studie ontving hij in 1963 de prijs voor universitaire plantkunde. Daarna studeerde hij filosofie en wetenschapsgeschiedenis aan Harvard University (VS) en promoveerde later in de biochemie, eveneens in Cambridge.

Later bekleedde hij een aantal belangrijke functies. Een daarvan was als adviseur bij het International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics (ICRISAT) in Hyderabad, India.

Tijdens zijn verblijf in India kwam hij in Tamil Nadu in contact met de monnik Bede Griffiths. Deze ontmoeting zorgde voor een ommekeer in zijn werk. In feite begon Rupert Sheldrake in 1981 met zijn experimenten.

De basis van de experimenten van Rupert Sheldrake

De experimenten van Rupert Sheldrake zijn beslist niet gemakkelijk te assimileren in het veld van de orthodoxe wetenschap. Dat komt omdat ze dicht bij concepten liggen die traditioneel door de meest positivistische sectoren zijn afgewezen.

Inderdaad komen ideeën als telepathie, buitenzintuiglijke waarneming en dergelijke in zijn werk voor. Toch hebben wetenschappers, zoals de natuurkundige David Bohm, steun betuigd aan zijn werk.

Alle experimenten van Rupert Sheldrake zijn gedetailleerd beschreven in een proefschrift (Spaanse link)  van de Universiteit van Granada (Spanje). De details van de onderzoeken worden getoond, inclusief de biologische postulaten waarvan ze uitgaan en de manier waarop hun hypotheses vorm krijgen.

De basis voor de experimenten van Rupert Sheldrake ontstond in de jaren 1920 aan de Harvard Universiteit. Onderzoekers voerden een reeks experimenten uit met een groep ratten.

Ze leerden hen in feite steeds sneller uit doolhoven te ontsnappen. Verrassend genoeg leken de volgende generaties ratten dit geheugen te erven. In feite ontsnapten ze vanaf jonge leeftijd sneller uit soortgelijke doolhoven dan hun soortgenoten.

Dit is een interessant onderwerp, maar voor velen misschien niet meer dan dat. Een werkelijk verrassende gebeurtenis vond echter plaats toen laboratoria identiek aan die van Harvard in Australië en Schotland soortgelijke experimenten uitvoerden. Zij gebruikten ratten die geen verband hielden met die in de Verenigde Staten.

De onderzoekers ontdekten dat ook deze ratten even snel leerden om de doolhoven te doorkruisen als die in de eerdere experimenten.

Sheldrake’s ontdekkingen

Rupert Sheldrake begon te experimenteren met dieren en bereikte resultaten die niet werden verwelkomd door het orthodoxe wetenschappelijke veld. Hij wees erop dat er vormen van telepathische communicatie bestonden tussen individuen van dezelfde soort. Dit zou het geval van de Harvard ratten kunnen verklaren. Later wees de bioloog erop dat het ook bij mensen zou kunnen gebeuren.

Een van Rupert Sheldrake’s beroemdste experimenten staat bekend als de telefoontelepathietest. Daarbij werd een groep mensen bijeengebracht en gevraagd te raden wie hen belde toen hun telefoon ging. De beller kon een van de vier personen zijn.

Tijdens de eerste ronde van het experiment was het gemiddelde succespercentage 40 procent. Tijdens volgende rondes bleek dat de veronderstelde telepathie effectiever was wanneer de vrijwilliger zich zekerder voelde en een sterke emotionele band had met de beller. Onder die omstandigheden namen de juiste antwoorden toe tot 85 procent.

Waarheid of kwakzalverij?

Rupert Sheldrake voerde nog vele andere experimenten uit. Eén daarvan betrof huisdieren  die blijkbaar de gedachten van hun baasjes konden lezen. In feite experimenteert hij nog steeds en iedereen die mee wil doen, kan meedoen via zijn persoonlijke website.

Uit het resultaat van zijn experimenten concludeerde Sheldrake dat er bepaalde werkelijkheden bestaan die hij morfische velden noemt. Deze zijn aanwezig en werken in alle materie, van mineralen tot mensen. Het basisidee is dat leren, of verandering, wordt overgedragen tussen de leden van een soort, door een telepathisch mechanisme, zonder tussenkomst van de wil.

Sheldrake is sterk in twijfel getrokken door verschillende wetenschappers, die zijn theorie grotendeels als pseudowetenschap bestempelen. Lee Smolin, een kwantumfysicus, heeft echter onlangs een idee voorgesteld dat lijkt op dat van Sheldrake. Hij noemt het het principe van voorrang.

Opmerking van de redactie: de experimenten die in dit artikel voorkomen zijn door het wetenschappelijke veld sterk bekritiseerd en onderwerp van hevige discussie. Daarom moedigen we de lezer aan zelf op onderzoek uit te gaan en zijn eigen conclusies te trekken.