Carnage de film: een karikatuur van het dagelijks leven

Een film die zich bijna in slechts één kamer afspeelt met maar vier acteurs, klinkt misschien niet heel aanlokkelijk. Carnage is echter een film die een geweldige parodie op het dagelijks leven is gebleken.  Roman Polanski‘s film is een adaptatie van het toneelstuk “Le Dieu du Carnage” (“De God van het bloedbad”) van Yasmina Reza.

De cast van de film was zonder twijfel fenomenaal. Kate Winslet, Jodie Foster, Christoph Waltz en John C. Reilly speelden de hoofdrollen. Het is een korte film en nogal statisch in de zin van de ruimtes die hierin benut worden.

Ook spelen er dus weinig personages mee, maar het script is erg veelzeggend. De impact van de film ligt dan ook hierin en in het acteerwerk.

Carnage: een conflict over kinderen?

Het begint met een ruzie tussen twee kinderen in een park. Dit is tevens de enige scène die buitenshuis plaatsvindt. Er komt een einde aan de ruzie wanneer de een de ander met een stok slaat. Daarna komen we terecht in het huis van de familie Longstreet.

Hier hoort het kind dat geslagen is (en gewond aan zijn mond) bij. Zijn ouders nodigen de ouders van het andere kind uit in hun appartement om samen tot een oplossing te komen. De twee families zijn:

• De familie Cowan, de ouders van de “dader.” Dit is een elegant, verfijnd koppel. De vader, Alan (Christoph Waltz), is een bekende advocaat die geen scrupules kent. De moeder, Nancy (Kate Winslet) is een financieel investeerder met een twijfelachtige moraliteit. Zij lijken met zijn allen een goede, rijke familie te zijn die van hun sociale status kan genieten. We realiseren ons echter snel dat achter hun uiterlijk een grote mate hypocrisie en onwaarheid schuilt.
• De familie Longstreet, de ouders van het “slachtoffer.” Dit is een koppel dat probeert goed te zijn, dat vredelievend is en conflicten graag op een beleefde manier oplost. Michael (John C. Reilly), de vader, lijkt een kalme, meegaande, goedbedoelde man te zijn. Hij probeert de mensen in deze gespannen situatie een beetje te ontwapenen. Penelope (Jodie Foster), de moeder, staat bekend om haar pacifisme. Ze is bovendien ook nog eens een auteur. Dat gezegd hebbende, haar vijandigheid richting haar “gasten” is vanaf begin af aan merkbaar.

Messen zullen vliegen

Naarmate de film vordert, laten de ouders zien wat er zoal achter hun maskers schuilt. Ze verschuiven van hun politieke correctheid naar openbare agressie. Zelfs Michael die juist de rust wilde bewaren, laat een donkere, gemenere kant van zichzelf zien.

Het gesprek wordt een ware verbale afslachting (“carnage” in het Engels, vandaar de titel). Metaforische messen vliegen in de rondte. Wat in het begin een vreedzame poging tot een probleemoplossing moest worden, en daarbij een voorbeeld voor hun kinderen, wordt één grote bende. Ieder van de ouders laat vroeg of laat zijn ware aard zien.

Logisch redeneren en samenhang behoort niet meer tot de opties. Iedereen wordt agressiever. We staan op het punt het ergste van elk personage te zien terwijl ze elkaar de grond in boren. Deze ogenschijnlijk serieuze situatie wordt op den duur een simpelweg absurde — tot het kinderachtige aan toe — ruzie.

Carnage en egoïsme

Carnage verkent de meest primitieve impuls die wij als mensen kennen. Onze meer intense, donkere kant komt aan het licht in een steeds benauwdere situatie. Elke keer dat de familie Cowan probeert het appartement te verlaten, worden ze weer terug naar binnen gesleept door een nieuwe vertakking van de ruzie tussen hun en de familie Longstreet.

Ruzies volgen vaak circulaire patronen en sturen ons eenrichtingsstraten in zonder een uitweg te bieden. Net wanneer het erop begint te lijken dat de problemen zijn opgelost, wordt wel iets nieuws aangekaart waarover geruzied moet worden. Op die manier blijven we elkaar conflictsituaties inlokken.

Zo gaat het ook in de film. De families zijn elkaars figuurlijke gijzelaars. Ze zitten vast tussen de vier muren van die ene kamer en lijken nergens te komen.

Op een zeker punt in de film redt de familie Cowan het zelfs tot de lift. Het lijkt erop dat het geruzie over is, maar opeens worden ze weer op iets anders aangesproken en komen ze weer in de woonkamer terecht.

Deze ruzies ontwikkelen zich tot een oorlog tussen de twee familie, welke uiteindelijk uitmondt in een gevecht tussen mannen en vrouwen. Hierop volgt een fase waarin het ieder voor zich is. Iedereen verdedigt alleen zichzelf en menselijke eigenwijsheid laat zich blijken. 

Iedereen denkt dat hij of zij gelijk heeft. Elke deelnemer aan de ruzie denkt dat als iedereen zoals hem of haar zou denken, de wereld een betere plek zou zijn.

Carnage is een schrijnende parodie van de menselijke aard. We zien personages allerlei soorten verdedigingsmechanismen van het laagste niveau inzetten. Hierdoor missen ze het punt dat men probeert te maken en zijn ze maar wat te enthousiast om anderen af te vallen.

Sociale kritiek

We krijgen de realiteit te zien wanneer de personages hun sociaal wenselijke gewoontes achter zich laten. Wanneer we zodoende hun ware karakter te zien krijgen, zien we ook de hypocrisie en het tekort aan moraliteit in onze hele wereld.

Polanski geeft ons op deze wijze een pessimistische kijk op ons dagelijks leven. Hier slaagt hij zo overduidelijk in omdat de personages in de film zo bekend zijn voor ons. Het is namelijk gemakkelijk om jezelf in ten minste één hiervan terug te zien.

De film bekritiseert het belang dat we hechten aan geld en status, met name door middel van Alan Cowan. Hij bekommert zich meer om zijn werk dan om zijn relaties met anderen. Hij toont nauwelijks interesse in zijn zoon.

Wie krijgen hem ook te zien als een soort immoreel personage wanneer we ontdekken dat hij voor zijn werk een farmaceutisch bedrijf verdedigt wiens medicatie ernstige bijwerkingen op de gezondheid heeft.

Daarnaast lijkt hij aan zijn telefoon vastgelijmd te zijn. Hij werkt continu. Dit staat hem toe langs mogelijke ruzies te manoeuvreren, maar deze houding zal uiteindelijk alleen maar bijdragen aan het conflict omdat het de communicatie tussen de twee families belemmert.

Penelope Longstreet lijkt het tegenovergestelde van Alan te zijn. Zij is erg gefocust op humanistische doelen en is zich erg bewust van problemen die mensen in ontwikkelingslanden ervaren. Ze gelooft echter alles wat haar vertelt wordt, ze is naïef.

Zo ziet ze ook niet in waarom Soedan nou daadwerkelijk hulp uit het westen ontvangt. Dit gebeurt namelijk (zoals in de film wordt benadrukt) niet uit de goedheid van de harten van de wereldleiders.

Kritiek, komedie en realisme

Deze chaotische, betekenisloze situatie leidt tot niks. Het geweldige aan deze film is dat de kinderen hun ouders uiteindelijk een lesje leren. Het is maar een korte scène en hij vindt plaats in hetzelfde park waar de film begon. Hier maken de kinderen het uiteindelijk goed met elkaar en gaan verder met hun levens.

Dit laat ons nadenken over het feit dat we soms dingen wellicht te gecompliceerd maken. Alles zou zomaar gereduceerd kunnen worden tot een simpele discussie en een handdruk tussen twee kinderen.

Kritiek, komedie en realisme komen in Carnage op een prachtige manier samen. Het laat ons een alledaagse situatie zien maar reikt verder dan de geveinsde glimlachen. Zo wordt de mens ontmaskerd en neergezet als een gevangen dier.

Dit dier breekt los en blijkt een gewelddadig, egoïstisch wezen te zijn. Carnage is een artistieke karikatuur van de hedendaagse samenleving: een blik op de reikwijdte van menselijke stomheid.