Hoe assertieve mensen conflicten oplossen

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 02 december, 2021

Assertieve mensen zijn niet onderdanig noch ondergeschikt, maar maken ook geen gebruik van narcistische of respectloze arrogantie. Iets dat ongetwijfeld juist wel kenmerkend voor ze is, is hoe efficiënt assertieve mensen geschillen of conflicten oplossen. Het zijn mensen die zeer vaardig zijn in het verdedigen van hun rechten en ze kunnen op een originele manier spanningen verlichten en misverstanden oplossen, met de sereniteit van degenen die hun emoties goed beheersen.

We weten allemaal dat assertiviteit uiteindelijk het essentiële ingrediënt is om onze manier van communiceren en de kwaliteit van onze relaties te verbeteren. Dat weten we heel goed, maar vaak missen we hierbij de behendigheid, de energie en de bekwaamheid. En of we nu willen of niet, we worden er niet mee geboren.

Velen van ons vinden het moeilijk om coherent te zijn met wat we denken en wat we doen. Stukje bij beetje raken we steeds meer gefrustreerd en voelen we ons steeds slechter, tot we uiteindelijk op de slechts mogelijke manier reageren. Assertiviteit is vooral een oefening in het behouden van je persoonlijke waardigheid, hetgeen altijd aanwezig zou moeten zijn in elke situatie die we tegenkomen in ons leven.

Een van deze situaties, misschien wel een van de meest belangrijke, doet zich voor bij conflicten op het gebied van relaties. Of het nu op de werkvloer of op persoonlijk vlak is, er is altijd wel een moment van de dag, van de week of van de maand waarin we worden gedwongen ons territorium, onze mening of zelfs onze eigen identiteit te verdedigen. Weten hoe je om moet gaan met dit soort situaties zonder te vervallen in onderdanigheid of zonder van verbale agressie gebruik te moeten maken, is een prioriteit.

Conflicten oplossen: vijf strategieën die assertieve mensen gebruiken

Bang zijn om anderen te kwetsen, niet weten hoe we onze woede of een meningsverschil kunnen uiten zonder in de aanval te gaan of gemene verwijten te maken, angst om niet voldoende middelen te hebben om ons te ontdoen van de draden van de manipulatie… We zouden nog meer voorbeelden kunnen geven van al deze vermoeiende emoties die ons gevoel van eigenwaarde aantasten, als we niet assertief en behendig in onze reacties kunnen zijn, en bij het verdedigen van onze rechten.

Er moet wel bij worden gezegd dat het niet eenvoudig is om dit van de ene op de andere dag te kunnen beheersen. Wat echter wel duidelijk is, is dat deze dingen geleerd, getraind en met doeltreffendheid uitgevoerd kunnen worden, al naargelang we ze begrijpen. Laten we nu eens kijken met behulp van welke strategieën assertieve mensen zo geslaagd conflicten oplossen.

1. Assertieve mensen hebben een bestaansreden

We zouden het waardigheid, zelfrespect of eigenliefde kunnen noemen. We zouden allemaal duidelijk voor ogen moeten hebben wat belangrijk voor ons is, wat we vóór alles willen beschermen, dat was ons definieert, wat onze bestaansreden is en wat niemand mag schenden.

Allemaal hebben we onze waarden die niemand zou moeten vertrappen. We beschikken over onze eigen geschiedenis, een persoonlijk weefsel dat niemand aan zou mogen vallen of belachelijk mag maken. We hebben het recht om onze eigen mening te hebben, onze eigen passies, om onze ideeën te verdedigen, om vrij te zijn, om te handelen in overeenstemming met onze identiteit zonder iemand schade te berokkenen… Al deze dimensies zijn onze motieven, onze bestaansredenen.

2. Conflicten oplossen door in de eerste persoon praten zonder bang te zijn

Vaak hebben we een zekere angst voor dat persoonlijke voornaamwoord dat draait om onze essentie, onze bestaansreden en onze wil. ‘Ik denk, ik geloof, ik ben van mening, ik heb nodig…’.

Wanneer assertieve mensen conflicten oplossen, zijn ze niet bang om gebruik te maken van dat voornaamwoord, ze verbergen of verflauwen het niet. Daarom, als voorbeeld, aarzelen ze er niet over om hun zinnen als volgt te beginnen: ‘Ik voel me gekwetst, en hoewel ik jouw standpunt begrijp, moet jij ook begrijpen dat ik beledigd ben door jouw houding, omdat je mijn rechten niet hebt gerespecteerd. Ik denk dat we de situatie tussen ons kunnen oplossen door er met meer oprechtheid en respect over te praten’.

3. Assertieve mensen draaien er niet omheen. Ze beschrijven het schadelijke gedrag of het centrale probleem rechtstreeks

Wanneer we geschillen, conflicten of misverstanden willen oplossen, is het laatste dat we moeten doen eromheen draaien en beschuldigingen doen, verwijten maken of uitsluitend benadrukken hoe slecht we ons voelen.

Het is belangrijk rechtstreeks, beknopt en constructief te zijn, net als assertieve mensen dat zijn. Daarvoor moeten we ons concentreren op de kern van het probleem: ‘Ik ben teleurgesteld omdat je geen rekening gehouden hebt met mijn mening. Als we een team zijn, is het voor mij noodzakelijk dat je de dingen met me communiceert’.

4. Conflicten oplossen door duidelijke en rechtstreekse verzoeken te doen

Effectieve communicatie, die gebruik maakt van assertiviteit, houdt er rekening mee dat het noodzakelijk is om verzoeken te doen om conflicten op te kunnen lossen. Verzoeken die een goede schikking bevorderen en die ons naar een overeenkomst leiden.

Dus, iets dat duidelijk moet zijn als we het over assertiviteit hebben, is dat het niet voldoende is om alleen maar te zeggen hoe we ons voelen. Het is ook noodzakelijk om de dialoog of discussie tot een constructief einde brengen. Bijvoorbeeld:

• ‘Ik hou er niet van als mensen tegen me schreeuwen, dat geeft me een slecht gevoel. Gebruik volgende keer een minder agressieve toon, een normale stem om met me te communiceren’.
• ‘Ik ben teleurgesteld omdat je me niet op de hoogte hebt gebracht van jouw idee. Ik vraag je om bij toekomstige gelegenheden ook aan mij te denken, zodat we samen betere resultaten kunnen behalen’.

5. Assertieve mensen accepteren dat er soms geen overeenkomst bereikt kan worden

Assertieve mensen weten en begrijpen dat er bij conflicten of misverstanden niet altijd een goed einde of een overeenkomst tussen beide partijen bereikt kan worden. Vaak blijven de verschillen stand houden, die de twee standpunten, de twee houdingen of de twee meningen van elkaar scheiden.

Dat dit zo is zou ons niet moeten laten wanhopen of boos maken. De goede emotionele controle van assertieve mensen stelt hen in deze gevallen in staat om dit soort situaties te accepteren. Uiteindelijk zijn we niet verplicht om het overal over eens te zijn, om alles vanuit hetzelfde perspectief te zien. De sleutel is om te weten hoe je het standpunt van de ander kunt respecteren.

Als een conflict geen goed einde heeft en als degene met wie we het geschil hebben niet beargumenteert, niet luistert, niets voorstelt en zich alleen maar beperkt tot het maken van beledigingen en tot het versterken van negatieve emoties, is het het beste om afstand te nemen. Dit is voor assertieve mensen zo klaar als een klontje en daarom is het, in plaats van te vervallen in onzinnige discussies, het beste om rustig te blijven en afstand te nemen.

Er wordt vaak gezegd dat assertiviteit het evenwichtige midden is tussen onderdanig zijn en het verpletteren van je tegenstander. Assertieve mensen zijn mensen die zich elke dag een beetje beter leren kennen en die leren om zichzelf te verdedigen zonder agressief te zijn. Bovendien winnen ze aan vindingrijkheid, zodat ze op een efficiënte manier alledaagse problemen op kunnen lossen.