Ben jij een angstige empaat?

Ervaar je de emoties van anderen echt intens? Maak je je te veel zorgen? Is sociaal blootgesteld zijn je uitputtend? Dit zijn enkele van de kenmerken die een specifiek persoonlijkheidsprofiel beschrijven waarmee velen zich kunnen identificeren. Lees hier meer.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 04 april, 2024

Sommige positieve deugden verbergen een duistere kant. Ze zijn als vergiftigde geschenken waarvan je soms spijt hebt dat je ze gekregen hebt. Hoge empathie of het vermogen om je op een intensere en diepgaandere manier met anderen te verbinden is een van die tweesnijdende zwaarden.

Het verandert je in een fantastische luisteraar met een geest die bedreven is in het begrijpen en voelen in je eigen hart van de emoties van anderen.

Ongetwijfeld is dit een sociaal voordeel. Inderdaad, het begrijpen van de perspectieven van anderen en ze aanvoelen als die van jezelf maakt het gemakkelijker om tot overeenkomsten te komen, problemen op te lossen en meer compassievolle allianties te vormen. Sterker nog, als 80 procent van de bevolking deze emotionele competentie bezat, zou de wereld waarschijnlijk een betere plaats zijn.

Een hoge empathie komt echter vaak voor naast angst. Met dit soort gedachten komt de vicieuze cirkel van ruminatie. In dit geval verplaats je je niet alleen in de schoenen van anderen, maar door je verlangen om hen steun te bieden betrek je jezelf te veel bij hun problemen. Dit wordt moeilijk. In feite verwaarloos je jezelf. Het is een probleem dat het onderzoeken waard is.

Ben je een angstige empaat?

Als je een angstige empaat bent, vertoon je een hoge gevoeligheid voor de emoties van anderen. Dit leidt er echter meestal toe dat je je angstig voelt. Onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Haifa in Israël, becommentarieerde deze relatie in 2011. Zij ontdekten dat personen met sociale angst grotere empathische en mentaliserende vaardigheden vertoonden.

Met andere woorden, deze personen vertoonden een uitzonderlijk profiel in termen van sociocognitieve vaardigheden. Ze konden de mentale en emotionele toestand van anderen begrijpen. Hoewel dit een voordeel zou moeten zijn, is het dat soms niet. Dat komt omdat hun gevoeligheid meestal samengaat met een hoger niveau van zorgen en obsessieve gedachten.

Het is als een tweezijdige deur. Deze intense emotionele verbinding schakelt het individu uit om een grens te trekken tussen zijn eigen psycho-emotionele toestand en die van anderen. Het verhoogt ook hun toestanden van ruminatie, overanalyse en emotionele nood. Als je de volgende kenmerken vertoont, ben je misschien een angstige empaat.

1. Je vertoont empathie en hoge emotionele gevoeligheid

Als je hooggevoelig bent, vertoon je hoge empathie als belangrijkste kenmerk. Een van je grootste uitdagingen is dan het kunnen omgaan met emotionele besmetting.

Met andere woorden, je slaagt er niet in een gezonde ecpathie te ontwikkelen die het je gemakkelijker maakt om je in andermans schoenen te verplaatsen en terug te keren naar die van jezelf zonder hun lasten op je te nemen. In feite houd je hun moeilijke emoties vast, de emoties die niet bij jou horen.

Als je een angstig empaat bent, herberg je, in je manier van voelen, reageren en je door de wereld bewegen, het soort kenmerken dat typisch is voor hooggevoelige mensen.

2. Je ervaart verhoogde uitputting en stress

Als je een angstige empaat bent, heb je een automatische en onbewuste neiging om alles te analyseren. Je hebt bijvoorbeeld de neiging om honderd keer per dag na te denken over alles wat er gebeurt, ‘s nachts waarschijnlijk tweehonderd keer. Ook analyseer je  al je gesprekken met anderen.

Je vraagt je inderdaad vaak af of je wel had moeten zeggen wat je deed. Je vraagt je af of je anders had moeten handelen of hoe je het de volgende keer beter kunt doen. Het is geen verrassing dat je interpersoonlijke relaties een bron van permanente stress voor je worden door deze overmatige analyse na elke interactie.

3. Je maakt je zorgen over hoe anderen je waarnemen

Als je een angstige empaat bent, richt je je bijna voortdurend op je omgeving. Je maakt je zorgen over de oordelen van anderen en de meningen van de mensen om je heen. In feite maak je je zorgen over elk woord dat tegen je gezegd wordt, ook die waarvan je je voorstelt dat ze gezegd zijn. Je bent inderdaad zeer bezorgd over hoe andere mensen jou zien. Daardoor val je ten prooi aan obsessief piekeren.

Een van je grootste behoeften is het geven van een beeld van nabijheid, integriteit en nederigheid. Dit kan er echter toe leiden dat je een buitensporige hoeveelheid tijd besteedt aan de vraag of je slaagt en of de persoon met wie je gesproken hebt hoog genoeg over je zal denken.

4. Je ervaart hoogfunctionerende sociale angst

Hoogfunctionerende sociale angst schetst een patroon waarmee je je zult identificeren als je een angstige empaat bent. Hoewel je in sociale sferen misschien goed presteert, legt elk scenario grote druk op je. Je raakt uitgeput en voelt je onzeker en gestrest. Als je terugkeert naar de rust van je huis, analyseer je bovendien alles wat gedaan en gezegd is opnieuw. Verder:

• heb je de neiging om anderen te willen behagen.
• erken jij je prestaties niet. In feite onderschat je jezelf.
• ben je bang voor veranderingen, hoe klein ook.
• raak je lichamelijk en geestelijk uitgeput na het samenzijn met andere mensen.
• laat je niet merken dat je je in veel sociale situaties ongemakkelijk voelt en dat anderen dat nooit zouden raden.
• ben je doodsbang om het mis te hebben, een slechte indruk te maken, of incompetentie te tonen.
• lijk je kalm en vastberaden, maar van binnen twijfel je aan jezelf.

5. Je voelt de behoefte om nuttig en behulpzaam te zijn

Als je een angstige empaat bent, hangt je zelfbeeld in hoge mate af van je efficiëntie bij het helpen van anderen, zelfs als ze niet om je hulp hebben gevraagd. Je hebt een natuurlijke en bijna onbewuste neiging om de zorgen van anderen te verlichten, hun problemen op te lossen, je steun aan te bieden en hun welzijn te verbeteren.

Maar zoals je weet is dit niet altijd mogelijk. Dat gezegd hebbende, het gevoel niet in staat te zijn het lijden van de mensen om je heen te verminderen maakt je niet alleen angstig, maar ondermijnt ook je gevoel van eigenwaarde. Dit zijn echt slopende situaties.

Wat kun je doen als je een angstige empaat bent?

Nu je het bovenstaande gelezen hebt, denk je dat je een angstige empaat bent? In feite vertonen velen van ons deze eigenschappen. Wat belangrijk is, is dat je adequate hulpmiddelen bezit, zodat je hoge empathie een voordeel wordt en geen belemmering. Het beheersen en reguleren van je angst en het integreren van basale emotionele managementstrategieën zijn de sleutel. Hier volgen enkele nuttige strategieën:

• Stel grenzen om jezelf niet te overbelasten. Vergeet niet dat je niet iedereen kunt bereiken en dat het niet jouw rol is om anderen te redden.
• Ontwikkel een goed inlevingsvermogen. Breng je vermogen om je te verbinden en de emoties van anderen te voelen in evenwicht met het vermogen om jezelf te beschermen. Vermijd het overnemen van andermans ongemak.
• Accepteer je emotionele gevoeligheid, maar neem zelfzorg op. Je bent een empathisch en gevoelig persoon, daar kun je niets aan veranderen. Je moet echter oefenen om voor jezelf te zorgen en prioriteit te geven aan je eigen behoeften.
• Gebruik de aardingstechniek. Als gedachten en zorgen overweldigend worden, wees je dan bewust van wat er om je heen is. Maak contact met wat je nu ziet, ruikt en hoort. Het doel is om je geest te bevrijden uit de vicieuze cirkel van zorgen.

Aarzel ten slotte niet om gespecialiseerde hulp te vragen als je je te overweldigd voelt. Angst kan je immers soms voorbestemmen tot een andere stoornis. Probeer je hoge inlevingsvermogen te handhaven als een deugd die je in je voordeel kunt gebruiken, zonder dat het je gezondheid en welzijn aantast.