Apathie is wanneer je geen motivatie hebt en uitgeput bent
Mensen zeggen dat apathie is als een vloek. Ze zeggen dat als het je te pakken krijgt, het je niet zal laten gaan. Het zal je leven verpesten, elk vuur doven dat je vanbinnen hebt, en je gevoelens volledig verdrijven. Het is een gemoedstoestand waarin ontmoediging overvloedig aanwezig is, hoop verdwijnt en zelfs je lichaam pijn doet. Je hebt een gebrek aan energie en verlangen, alsof je een gevangene bent van een absolute fysieke en mentale saaiheid.
De meesten van ons hebben dit minstens één keer meegemaakt. Maar is het echt een gemoedstoestand? Of is het een gevoel? Is het misschien een houding ten opzichte van het leven? Apathie is eigenlijk multifactorieel. We weten dit omdat we het zelf uit de eerste hand ervaren. De impact ervan bereikt praktisch elk deel van ons bestaan. Het is een gebrek aan motivatie, het is vermoeidheid, het is teleurstelling, het is verdriet…
“Soms heb ik het vreselijke gevoel dat de tijd verstrijkt en ik niets doe, en er niets gebeurt en niets me raakt tot de kern.”
– Mario Benedetti –
Deze caleidoscoop van mentale, emotionele en fysieke processen wordt vaak beschreven als een van de meest onaangename situaties die een persoon kan ervaren. Het is alsof je op de “pauzeknop” drukt van je leven en vastzit in een vreemde dimensie waar afwezigheid van initiatief en hoop heerst. Niemand zou er langer in moeten zitten dan nodig. Laten we dus kijken naar de oorzaken van apathie en hoe we er mee kunnen omgaan.
Wat is apathie?
Apathie betekent letterlijk ‘een gebrek aan gevoel’. Hoewel dat misschien een beetje overdreven klinkt, herinner je de laatste keer dat apathie het overnam en gedachten als deze rondzwierven in je hoofd: “Niets wekt mijn interesse. Alles is zinloos. Het kan me niet schelen wat er hierna gebeurt. Niets doet ertoe…”
Deze ondraaglijke lusteloosheid heeft een grote invloed op iemands bewustwording. Het vervormt je focus. Je kunt niet focussen of informatie bewaren. De schaduw van apathie heeft echter nog meer invloed op je emoties. Zo erg zelfs dat je je daarom misschien afvraagt of je symptomen van depressie ervaart.
Hier moeten twee dingen verduidelijkt worden. Hoewel het waar is dat depressie soms apathisch is, is dit misschien niet altijd het geval. Apathie is er niet altijd. Vandaar dat sommige mensen gediagnosticeerd zijn met een depressieve stoornis zonder apathie, en omgekeerd.
Hieruit volgt dat apathie op zichzelf geen directe indicator van depressie is. Daarom moet je er bij elke waarneming van de aanwezigheid van deze ongemakkelijke partner, er je best voor doen om te zorgen dat deze zo snel mogelijk verdwijnt. Eerst moet je weten waar het vandaan komt en waarom.
Wat is de oorsprong van apathie?
Er is niet maar één enkele oorsprong van apathie. Het kan te wijten zijn aan meerdere factoren waarmee je zeker rekening moet houden. Bijvoorbeeld:
Organische factoren
- Bloedarmoede
- Bepaalde infecties
- Een zwak immuunsysteem
- Voedingstekorten
- Slaapgebrek
- Gebrek aan lichaamsbeweging
- Schildklierproblemen
- Mogelijk begin van dementie. In feite moet je in gedachten houden dat apathie bovendien een van de meest voorkomende neuropsychiatrische symptomen is bij de diagnose van de ziekte van Alzheimer.
- Hersenletsels door traumatische ongevallen kunnen eveneens de oorzaak van apathie zijn.
- Onjuist functioneren van het limbisch systeem of de verbinding tussen de frontale cortex en de basale ganglia.
- Drugsmisbruik
Psychologische factoren
- Bipolaire stoornis
- Ernstige depressie
- Dysthymie
- Hoge mate van angst
Omgevingsfactoren
Soms bevind je je in bepaalde omgevingen waar je geen positieve prikkels kunt vinden. Je vindt niets dan negatieve, stressvolle of oninteressante prikkels. Leven in dergelijke omgevingen kan je vanzelf leiden in de richting van depressieve gedachten en een gemoedstoestand gekenmerkt door apathie.
Leven of werken in situaties waarin niets aantrekkelijk lijkt en waarin je je gevangen voelt door routine of stress, leidt vaak tot frustratie en apathie.
Apathie is iets waar je mee moet leren omgaan
Zodra alle organische problemen uitgesloten zijn, is het tijd voor jou om bepaalde oefeningen, strategieën en benaderingen in de praktijk om te zetten om apathie uit je lichaam en geest te bannen. Dat gezegd hebbende, er is een feit dat je niet kunt negeren. Geen enkel advies zal je helpen als je jouw manier van denken niet eerst verandert.
Ongeacht wat deze toestand van lusteloosheid en verlies van motivatie veroorzaakte, je moet begrijpen wat je erin vasthoudt, jouw perspectief is. Daarom zeggen we dat het nuttiger is om eerst te proberen te herstellen wat er in je geest omgaat. Daarnaast mag je niet vergeten dat de buitenwereld in de regel buiten jouw macht ligt.
- Psychologische therapie gericht op cognitieve herstructurering.
- Je routine doorbreken, nieuwe activiteiten uitproberen, omgevingen veranderen, nieuwe mensen ontmoeten, nieuwe interesses ontdekken.
- Lichaamsbeweging en het eten van een evenwichtig dieet.
- Contact hebben met de natuur.
- Het beoefenen van disciplines zoals yoga of mindfulness.
Kortom, een goede manier om apathie uit je geest en hart te bannen, is jezelf op een creatievere manier aan het leven te binden. Als je jezelf beter leert kennen en nieuwe doelen stelt kun je een frisse kijk op de wereld krijgen. Tot slot moet je hoop houden en de muffe lucht van apathie en lusteloosheid wegblazen.
