Geestelijke vermoeidheid: de druppel die de emmer doet overlopen

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 02 december, 2021

Geestelijke vermoeidheid verzwakt ons lichamelijk en geestelijk.   Het is een aandoening die ontstaat als gevolg van een “teveel”: teveel beslissingen, teveel indringende gedachten, teveel werk, verplichtingen, onderbrekingen, angsten. Op zijn beurt is het ook de weerspiegeling van vele “weinigen”. Weinig quality-time voor jezelf, weinig uren slaap, weinig innerlijke kalmte… 

We hebben allemaal wel eens een soort ‘slijtage’ ervaren op alle niveaus.  Het is belangrijk om in gedachten te houden dat een vermoeide en psychologisch uitgeputte geest op een andere manier reageert op stimuli. Een studie hierover heeft een merkwaardig feit aangetoond. D e neurowetenschapper Matthew Walker heeft op laboratoriumniveau kunnen aantonen dat geestelijk vermoeide mensen een negatievere waarneming van hun realiteit hebben en bovendien veel gevoeliger zijn voor emoties.

Aan de andere kant is er een aspect dat ons doet denken dat psychische uitputting in essentie te wijten is aan een noodlottige opee nstapeling van negatieve gebeurtenissen. Fouten, slechte beslissingen, mislukkingen of teleurstellingen. Dit is een verkeerde redenering.  Meestal is vermoeidheid het directe resultaat van een overmatige hoeveelheid taken en activiteiten die we verrichten zonder te beseffen dat het ons plotseling allemaal te veel wordt.

We hebben allemaal gehoord dat de perceptie van onze realiteit soms afhangt van hoe we het glas zien. Half vol of half leeg. In relatie tot het huidige onderwerp kunnen we de vraag echter op een andere manier stellen: E n jij … hoeveel water zou je kunnen verdragen als je dit glas in je hand had?  Soms is slechts één druppel voldoende om het glas te laten overlopen en de limiet van onze kracht te bereiken.

Geestelijke vermoeidheid: een probleem dat te algemeen is

Karel  voelt zich tevreden met zijn leven. Sterker nog, hij zou zich niet meer kunnen wensen. Hij is grafisch ontwerper en houdt enorm van zijn werk. Hij heeft een partner die hij aanbidt en hij is net vader geworden.  Alles om hem heen is bevredigend en hij heeft geen problemen.  Maar elke dag merkt hij dat het moeilijker wordt voor hem om beslissingen te nemen. Zijn humeur is ook anders. Hij is zwijgzaam, hij kan zich niet concentreren en hij heeft zelfs moeite om in slaap te vallen.

Hij voelt zich niet in staat om te begrijpen wat er met hem gebeurt. Alles is perfect in zijn leven. Hij zou zich gelukkiger dan ooit moeten voelen. Toch is er zijn hoofd een stemmetje dat zegt: ‘Er ontbreekt iets. Er gaat iets mis.’ Als we iemand hadden die de situatie van buitenaf zou kunnen bekijken,  zou hij een aantal dingen kunnen verklaren die onze hoofdpersoon zouden helpen.

Een van deze dingen zou zijn (En eigenlijk weet Karel dat die van binnen al) dat hij het gevoel heeft dat er te veel dingen tegelijkertijd in zijn leven gebeuren. Een promotie, nieuwe professionele projecten en tevreden klanten, een kind, een hypotheek. Daarnaast zit hij in een fase in zijn leven waarin hij wil dat alles “perfect” is. 

Dit betekent allemaal dat Karel minder tijd voor zijn verantwoordelijkheden heeft en het wordt simpelweg te veel voor hem. Het brengt zijn mogelijkheden om dingen te verwerken in gevaar. Zijn geestelijke vermoeidheid is duidelijk en het put hem uit. Hier zijn wat tekenen van mentale uitputting en wat het met ons doet.

Tekenen en consequenties van geestelijke vermoeidheid:

• Lichamelijke vermoeidheid en verlies aan energie. Het gevoel van uitputting bereikt ons soms op een zodanige manier dat het normaal is om ‘s morgens op te staan ​​met de vaste overtuiging dat we niet in staat zullen zijn om de dag aan te kunnen.
• Insomnia of slaapstoornissen. In het begin worden we ‘s nachts plotseling wakker. Maar in een latere fase kunnen we ernstige moeilijkheden ondervinden om in slaap te vallen.
• Geheugenverlies. Volgens een artikel gepubliceerd in het tijdschrift “The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology,” produceert psychologische uitputting een cognitieve wijziging genaamd “desinformatie-effect.” We gaan data verwarren, informatie en afbeeldingen en mensen en situaties door elkaar halen.
• Onder de fysieke symptomen vinden we hartkloppingen, spijsverteringsproblemen, hoofdpijn, verlies van honger of juist een overmatige toename van eetlust te ervaren.
• Op een emotioneel niveau is het heel karakteristiek om je gevoeliger, tegelijkertijd apathisch, prikkelbaar en pessimistisch te voelen.
• Een andere gemeenschappelijke eigenschap is anhedonie:  dat betekent het onvermogen om genot te ervaren of om van dingen te genieten zoals vroeger. We worden niet meer opgewonden. Het leven wordt grijzer. De wereld blijft hangen in een verre horizon waar we alleen het gerucht van op een afstand horen.

Hoe ga je om met geestelijke vermoeidheid

Eric Hoffer zei dat de ergste vermoeidheid komt door werk dat je niet gedaan heeft. Dit is heel waar! In perioden van geestelijke uitputting worden we belast met alles wat we willen doen maar niet in staat zijn om te doen.  Al die dagelijkse taken die we voor de boeg hebben worden ons te veel. Er worden doelen gesteld die we niet kunnen halen. We geraken gefrustreeerd omdat er te veel van ons wordt gevraagd. De druk van onze omgeving is te sterk en onevenredig met wat we aankunnen. 

Op den duur doet de druppel de emmer, die al veel te vol is, overlopen. Dat is het moment dat alles uit de hand loopt. Wat we in deze gevallen moeten doen is allereerst ons bewust worden van wat er met ons gebeurt.  De geestelijke uitputting is er en we moeten voorkomen dat het ‘monster’ groter, donkerder en benauwender wordt.

Laten we daarom de volgende dimensies bekijken en de stappen leren die we daarna kunnen uitvoeren.

3 dingen die je jezelf moet gunnen om uit je uit de wolken van geestelijke vermoeidheid te bevrijden

Gun jezelf de tijd om je eigen terug vinden: Het lijkt misschien ironisch, maar psychologische uitputting heeft de neiging om ons gevangen te houden in een toren van zorgen. De eisen aan jezelf, de druk, de plichten en zorgen ervoor dat we onszelf vergeten.  Geef jezelf de toestemming om je eigen ik terug te vinden. Daarvoor is niets beter dan een uurtje per dag te genieten. Je moet zoveel mogelijk de prikkels, zoals geluid of kunstmatige licht, van buitenaf vermijden. Zoek een rustige omgeving waar je tot jezelf kan komen.

Geef prioriteit aan wat je liefhebt. Dit is ongetwijfeld een essentieel punt. Wat is jouw prioriteit?  Wat identificeert jou? Waar hou je van? Wat maakt jou gelukkig? De rest is secundair. Er bestaat niets dat een dergelijke  emotionele en persoonlijke investering van jouw kant vereist!

Geef jezelf toestemming om minder veeleisend te zijn: Een dag bestaat uit 24 uur en of we het nu willen of niet, heeft het leven ook slechts een beperkte tijdspanne. We moeten leren om realistisch te zijn. Leren om te genieten van elk moment. Stoppen met ons om alles druk te maken, hoge eisen te stellen of te willen dat alles perfect is. Soms is het genoeg dat vandaag op gisteren lijkt. Soms is een rustige en kalme balans voldoende.

Uiteindelijk weten we allemaal dat de wereld erg veel van ons vraagt. Soms willen we gewoon aan alles en iedereen ontsnappen. Het is echter de moeite waard om je aan een idee vast te houden.  We zijn gemaakt van vlees en bloed met een hart en psychologische “spieren” die ook door “quality time,” rust, kalmte en vrije tijd  moeten worden gevoed. Laten we leren om onszelf op de eerste plaats te zetten en goed voor onszelf te zorgen. We verdienen het…