Wet van Humphrey: te veel nadenken over een activiteit

De wet van Humphrey is een merkwaardig principe dat aantoont dat mindfulness niet altijd loont.
Wet van Humphrey: te veel nadenken over een activiteit

Laatste update: 08 juli, 2022

De wet van Humphrey, ook wel het duizendpoot-effect of duizendpoot-syndroom genoemd, is een gelijknamige wet. Dit betekent dat ze uitputtend aan de orde gesteld werd en in de praktijk geverifieerd wordt, maar ze wordt niet ondersteund door experimenten of specifieke studies die haar als zodanig gevalideerd hebben.

De grondlegger van Humphrey’s Wet was een psycholoog die George Humphrey heette. De norm werd ingewijd in zijn werk, The Story of Man’s Mind en wordt als volgt beschreven: “Bewuste aandacht voor een taak die normaal automatisch wordt uitgevoerd kan de uitvoering ervan belemmeren.”

De wet van Humphrey stelt dus dat als iemand voldoende vaardigheid ontwikkeld heeft om iets automatisch te doen, het stoppen om erover na te denken zijn prestatie belemmert. Wat heeft dit echter met een duizendpoot te maken? Lees verder en je komt het te weten.

Het goed gemarkeerde pad naar kennis ligt open voor iedereen die bereid is de moeite te doen het te volgen, al zal niemand ooit helemaal het einde ervan bereiken.”

-Hans Cloos-

Man werkt op de computer

Het dilemma van de duizendpoot

Bij het formuleren van Humphrey’s wet werd de auteur geïnspireerd door een populair gedicht dat over een duizendpoot sprak. Humphrey maakte in het licht van de tekst de volgende overdenking: “Geen enkele man die een vak beheerst hoeft zijn voortdurende aandacht op het routinewerk te richten. Doet hij dat wel, dan is het werk geneigd bedorven te worden.”

Hier staat het gedicht, of liever het deel van het gedicht dat de inspiratie vormde voor de formulering van Humphrey’s Wet.

“Een duizendpoot was gelukkig – nogal!

Tot een pad in plezier

Zei: “Bid, welke poot beweegt na welke?”

Dit verhief haar twijfel tot zo’n hoogtepunt,

Ze viel uitgeput in de greppel,

Niet wetend hoe te lopen.”

Zoals je ziet is de beschouwing, op zijn zachtst gezegd, merkwaardig. Het is overgenomen door verschillende psychologen en filosofen die de geldigheid van Humphrey’s wet bevestigen. Zo heeft de psychoanalyticus Theo L. Dorpat gezegd dat de vraag “Wat is er mis met je vierendertigste linkervoet?” fataal zou kunnen zijn voor een duizendpoot.

De wet van Humphrey en bewust denken

Op het eerste gezicht lijkt Humphrey’s wet tegenstrijdig. Hoe is het immers mogelijk dat meer aandacht geven, en dus het aantal mentale middelen dat je in een prestatie stopt vergroten, uiteindelijk je prestatie kan schaden, terwijl je intuïtie je zegt dat het je prestatie zou moeten verbeteren? Het roept de vraag op, helpt je bewustzijn je of schaadt het je?

In werkelijkheid is het menselijk brein een complex orgaan waar we nog veel over moeten leren. In dit specifieke geval heeft de beschouwing van onder andere de duizendpoot ons in staat gesteld de menselijke geest beter te begrijpen.

Humphrey’s wet en het dilemma van de duizendpoot worden verklaard omdat, in tegenstelling tot wat onze intuïtie voorschrijft, onze vermogens hun maximale expressie bereiken als ze onbewust worden. Het bestaan van een piramide van vaardigheden is voorgesteld, die deze volgorde volgt:

  • Onbewuste onbekwaamheid. Het punt waarop je niet weet hoe je iets moet doen en je niet weet dat je het niet weet.
  • Bewuste onbekwaamheid. Het punt waarop je ontdekt dat je niet weet hoe je iets moet doen en, daardoor, het leerproces begint.
  • Bewuste bekwaamheid. Je leert iets te doen en je bent je ervan bewust dat je het geleerd hebt.
  • Onbewuste competentie. Het hoogste punt van de piramide en wat je meesterschap zou kunnen noemen. Met andere woorden, je bent in staat iets te doen zonder erbij na te denken.
Radertjes in het brein

Een onderbreking

Als het niveau van onbewuste bekwaamheid bereikt is, geldt de wet van Humphrey. Een voorbeeld is het typen op een computertoetsenbord.

Veel mensen zijn in staat dit te doen zonder na te denken. Maar als ze onderbroken worden om te vragen waar een bepaalde letter is, kunnen ze aarzelen. Bovendien, als ze gevraagd wordt om bijvoorbeeld maar één ‘p’ te typen, schiet hun antwoordtijd waarschijnlijk omhoog of ze kunnen het zelfs fout doen.

Bovenaan de piramide van onze psychologische processen staat intuïtie. Deze onbewuste bekwaamheid is het resultaat van een breed ontwikkelde vaardigheid of kennis waardoor we zelfs zonder voorafgaande redenering op gebeurtenissen kunnen anticiperen.

Een onderbreking is niet altijd negatief, en ook niet altijd nadelig voor de prestaties. Als iets verkeerd geleerd is, is er een punt waarop het nodig is het automatisme te doorbreken en de fout op te wekken om het proces opnieuw te beginnen en opnieuw te gaan leren.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Caneda, M. C. (2005). De hormigas y personas: management para la complejidad y el caos organizativo. ESIC Editorial.
  • Pagone, G. T. (2010). Centipedes, liars and unconscious bias. JUDICIAL REVIEW9(4), 433-444.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.