Wat zijn de voordelen van de stressinoculatietraining?

Iedereen kan de stressinoculatietraining gebruiken en strategieën ontwikkelen om met stress om te gaan. Ontdek meer in dit artikel!
Wat zijn de voordelen van de stressinoculatietraining?

Laatste update: 22 juli, 2019

Donald Meichenbaum ontwikkelde stressinoculatie als een cognitieve gedragsmatige procedure om te helpen stress te verminderen. Aanvankelijk werd stressinoculatie ontworpen om angstgevoelens te behandelen. Tegenwoordig bevelen beroepskrachten de stressinoculatietraining echter aan bij stoornissen die met angstgevoelens te maken hebben.

De stressinoculatietraining (SIT) is geen afzonderlijke techniek. Het is een algemene term die verwijst naar een specifieke vorm van behandeling. Deze behandeling omvat dus een trainingsplan met concrete methoden.

Het behandelingsplan combineert de volgende elementen: didactisch leerproces, de Socratische methode, cognitieve herstructurering, problemen oplossen, opnieuw trainen, gedragsmatige oefeningen in rollenspel, zelfregistratie, zelfinstructie en zelfbekrachtiging.

Iedereen kan de stressinoculatietraining gebruiken om strategieën te ontwikkelen. Op die manier kan je zowel met actuele problemen als met toekomstige uitdagingen leren omgaan.

De stressinoculatietraining is net als een vaccinatie tegen bepaalde ziekten

Stressinoculatietraining is als een medische vaccinatie tegen bepaalde ziekten

De SIT verschaft mensen actieve strategieën die ze kunnen gebruiken om zichzelf in stressvolle situaties te verdedigen. Deze training is enigszins te vergelijken met de medische vaccinatie tegen bepaalde biologische ziekten.

Net als bij medische vaccinatie probeert SIT immers “psychologische antilichamen” te creëren. Deze antilichamen zijn de overlevingsvaardigheden van het individu. Wat SIT dus doet, is proberen om jouw weerstand te vergroten tegen de blootstelling aan bepaalde prikkels.

We hebben het hier over die prikkels die sterk genoeg zijn om je verdedigingsmechanismen te activeren maar niet krachtig genoeg om de prikkels te overwinnen. Op die manier ontwikkelt de patiënt een gevoel van “aangeleerde hulpbronnen” die gebaseerd zijn op zijn ervaring.

In welke situaties kan stressinoculatietraining nuttig zijn?

Soorten stressfactoren

Volgens Meichenbaum (2009) is SIT nuttig om met vier soorten stressfactoren om te gaan. Eliot en Eisdorfer (1982) hebben deze stressfactoren gecategoriseerd:

  • Acute stressfactoren die beperkt zijn in tijd. Dit zijn stressvolle gebeurtenissen die eenmalig optreden en niet lang duren (bijvoorbeeld een rijexamen of een medisch onderzoek).
  • Opeenvolgende stressvolle gebeurtenissen. Dit verwijst naar stressvolle, concrete en belangrijke gebeurtenissen in het leven (voorbeelden: seksueel misbruik, een baan verliezen, een dierbare verliezen, enzovoort).
  • Chronische stressfactoren met tussenpozen. In dit geval wordt iemand herhaaldelijk blootgesteld aan stressvolle situaties. Voorbeelden zijn herhaaldelijke medische tests, militaire strijd, enzovoort.
  • Chronische aanhoudende stressfactoren. Hiertoe behoort omgaan met medische of psychiatrische problemen van lange duur of langdurige emotionele problemen.

Toepassing van SIT

SIT is vooral voor de volgende doelen de beste aanpak:

  • Patiënten de aard van de stress leren kennen en hoe ze ermee kunnen omgaan.
  • Patiënten trainen om hun gedachten, beelden, gevoelens en gedrag onder controle te houden. Het einddoel is dan hen helpen om de dingen op een realistische en goed aangepaste manier te interpreteren.
  • Hen leren hoe ze problemen kunnen oplossen.
  • Strategieën vormen en ontwikkelen om met echt gedrag, emotionele controle en zelfcontrole om te gaan.
  • Patiënten leren hoe ze onaangepaste antwoorden als signalen kunnen gebruiken die hen verwittigen dat ze hun strategieën in de praktijk moeten omzetten.
  • Sessies in rollenspel aanbieden om het vertrouwen van de patiënten op te bouwen in hun strategieën om met stress om te gaan.
  • Patiënten helpen om voldoende kennis te verwerven zodat ze in staat zijn om met onverwachte en stressvolle situaties om te gaan.
In welke situaties kan deze training nuttig zijn

De doelstelling van deze training

De doelstellingen van SIT richten zich op drie belangrijke gebieden:

  • De eigen zelfregulerende activiteit bevorderen. Dit betekent de intensiteit van de dialogen en beelden die iemand zelf vormt of de storende emoties verminderen of onderdrukken. SIT probeert ook om goed aangepast gedrag te vermeerderen.
  • Onaangepast gedrag wijzigen en aangepast gedrag vermeerderen of tot stand brengen.
  • De cognitieve structuren bijstellen en veranderen die een negatieve kijk op zichzelf en de wereld bevorderen.

De fases in een stressinoculatietraining

We kunnen SIT in drie verschillende fasen opsplitsen: 1) begripsvorming, 2) vaardigheden verwerven en oefeningen en 3) toepassing en opvolging.

De fase van de begripsvorming

Wat zijn de doelstellingen van deze fase? Men gaat het probleem die de persoon heeft, identificeren en omschrijven. Het doel is hen helpen om de aard van het probleem en de effecten op hun emoties en hun gedrag te begrijpen. De patiënt moet in deze fase ook zijn therapeutische doelstellingen bepalen.

Deze fase is dan ook heel belangrijk. We kunnen het eveneens de leerfase noemen. Dit is immers het moment waarop de patiënt zijn probleem begrijpt en inziet hoe hij het kan aanpakken.

Vaardigheden verwerven en oefenen

In de tweede fase gaat de patiënt (met de hulp van de therapeut) strategieën herbekijken, leren en oefenen om met problemen om te gaan. Door middel van deze strategieën zullen zij dus in deze fase kunnen omgaan met de stressvolle situaties die ze in de fase van de begripsvorming omschreven hebben.

Tijdens deze fase leert de patiënt ook om op een doeltreffende manier sociale ondersteuning te zoeken, te gebruiken en te behouden. Om de strategieën te oefenen gebruiken ze onder andere rollenspel. Bovendien bespreken ze dit en geven ze ook feedback over hoe het met hun nieuwe strategieën verloopt.

De fasen van de stressinoculatietraining

Toepassing en opvolging

In deze fase zijn de doelstellingen gevarieerd. Eén van die doelstellingen is de nieuwe strategieën in het echte leven in de praktijk omzetten. De patiënt moet dus de bruikbaarheid van zijn nieuwe vaardigheden uittesten.

Dat betekent dat ze problemen moeten oplossen die zich tijdens het proces van blootstelling aan de werkelijkheid voordoen. Deze fase is ook volledig verbonden met de vorige fase. Om een vaardigheid te verwerven moet je het immers oefenen. Dat doe je eerst tijdens de sessie met een therapeut en daarna in situaties in het echte leven.

Samenvatting

Zoals je kan zien, is de stressinoculatietraining een complexe set van technieken en procedures. Ze kunnen mensen helpen om met stress om te gaan. De training bestaat bovendien uit drie fasen. Het kan mensen helpen om met stressvolle situaties in het heden en in de toekomst om te gaan.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Meichenbaum, D. H., & Deffenbacher, J. L. (1988). Stress Inoculation Training. The Counseling Psychologist. https://doi.org/10.1177/0011000088161005
  • Meichenbaum, D. (2017). Stress inoculation training: A preventative and treatment approach. In The Evolution of Cognitive Behavior Therapy: A Personal and Professional Journey with Don Meichenbaum. https://doi.org/10.4324/9781315748931
  • Meichenbaum, D. (1996). Stress Inoculation Training for Coping with Stressors. The Clinical Psychologist.
  • Meichenbaum, D., & Novaco, R. (1985). Stress inoculation: A preventative approach. Issues in Mental Health Nursing. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.3109/01612848509009464

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.