Wat is somatische of sensorimotorische OCS?
Somatische of sensorimotorische OCS zorgt ervoor dat iemand meer aandacht besteedt aan lichamelijke sensaties en zijn oor afstemt op alles wat er in zijn lichaam gebeurt. Het is alsof het lichaam een kamer is met een bewegingsdetector die te gevoelig is en af en toe afgaat door iets simpels als zwevende stofdeeltjes in de lucht.
Deze mentale en emotionele investering in het eigen lichaam vertaalt zich in een overmatig energieverbruik, met uitputting als gevolg. Wat is hun motivatie om zoveel aandacht te besteden aan lichamelijke gewaarwordingen? Het is de overtuiging dat als ze zich niet concentreren op deze organische gebeurtenissen, er ongeluk zal gebeuren.
Dit is een subtype van de obsessieve compulsieve stoornis dat, hoewel het niet zo bekend is, verwoestend is voor de patiënt. Lees hieronder meer informatie.
Patiënten met sensorimotorische OCS ervaren een hoge psychosociale uitputting, tot het punt dat ze niet meer kunnen werken.
Somatische of sensorimotorische OCS: definitie en kenmerken
Het lichaam is buitengewoon in die zin dat het in staat is om een groot aantal belangrijke functies uit te voeren zonder dat daar bewuste aandacht of controle voor nodig is. Het stelt je in staat om te leven zonder dat je je zorgen hoeft te maken over zijn basisfuncties. Je hoeft je niet te concentreren op het hart om het kloppend te houden, noch is het nodig om de spijsvertering te sturen.
Mensen met somatische OCS vrezen dat het vegetatieve automatisme zal falen en zijn zich bewust van elk orgaan. Deze patiënten ontwikkelen ook sensorimotorisch hyperbewustzijn. Dat wil zeggen, elke sensatie wordt op een verontrustende en intense manier verwerkt.
De Universiteit van Jyväskylä (Engelse link), in Finland, benadrukt in een artikel dat mensen hun aandacht niet kunnen afleiden van dit opdringerige en vervelende lichaam dat gedomineerd wordt door meerdere sensaties en processen.
We hebben het dus over een ongewone vorm van OCS waarbij een overdaad aan zorgen, ideeën en verontrustende emoties gericht zijn op het lichaam en op elk van zijn processen en sensaties.
Sensorimotorische symptomen bij OCS
Patiënten met deze klasse van OCS ontwikkelen een groot aantal sensorimotorische hang-ups. In het algemeen is het gebruikelijk dat de persoon deze toestand initieert door zijn aandacht te richten op slikken (vooral het doorslikken van speeksel) of op ademhalen (inspiratie-expiratie).
Dit verstoort hun meest basale sociale functies volledig. Laten we meteen kijken wat de meest voorkomende sensorimotorische signalen zijn:
- Jeukende huid, rillingen of tintelingen.
- Overdreven bezorgdheid over vlekken of kortstondige flitsen in het gezichtsvermogen.
- Sensaties in de maag en darmen, zoals gasvorming, buikpijn of misselijkheid.
- Tinnitus of geluiden uit het binnenoor, met de waarneming van geluiden of gerinkel in het oor.
- Focus op de ademhaling, met obsessieve aandacht voor in- en uitademen.
- Overmatige aandacht voor knipperen, het tellen van het aantal keren dat ze knipperen, of het voelen van ongemak aan de ogen.
- Obsessie met de hartslag, te veel aandacht besteden aan het ritme en de sensaties van dit orgaan.
- Obsessie voor gewrichten die kraken of geluid maken als ze worden bewogen en de behoefte om dit steeds opnieuw te doen om de angst te verlichten.
- Constante preoccupatie met veel speeksel en slikken, met het gevoel moeite te hebben met slikken of een overmaat aan speeksel in de mond te hebben.
- Sensaties veroorzaakt door het haar op de hoofdhuid of in het gezicht, zoals het gevoel dat de haren niet op hun plaats zitten of dat ze voortdurend gekamd moeten worden.
De meest extreme gevallen van sensorimotorische OCS kunnen leiden tot een psychose.
Gedachten en dwanghandelingen die geassocieerd worden met sensorimotorische OCS
De Brown Medical School (Engelse link) in Providence, Rhode Island, rapporteerde in een studie dat OCS een geleidelijk begin en een voortdurend verloop heeft, en in staat is om plaats te maken voor een ernstige psychiatrische aandoening, zoals een psychose. Hoewel deze stoornis binnen een spectrum valt, is het mogelijk om een echt beperkende toestand te bereiken.
Zoals gezegd heeft somatische OCS zijn oorsprong in de obsessie met ademen of slikken. Nu komt er een punt waarop de patiënt zijn eigen lichaam ziet als een vreemd en uitputtend element dat als doel heeft hem “gek te maken.” Dit komt door de mentale belasting van obsessieve gedachten en ook door die angst die zich manifesteert in de vorm van dwang.
- Ze denken dat als ze de aandacht van het lichaam afleiden, het kan mislukken.
- Ze raken geobsedeerd door het tellen van het aantal sensaties dat ze ervaren.
- Ze kunnen een fixatie hebben met een specifieke vinger, oog of oor, of soms met meerdere organen tegelijk.
- Om te proberen de aandacht af te leiden van deze sensorimotorische symptomen, nemen ze hun toevlucht tot compulsie. Dit zich herhalend gedrag of gedachten.
Hoe te handelen als het verschijnt?
OCS begint geleidelijk en het is altijd belangrijk om gespecialiseerde hulp te zoeken voordat de obsessies intenser worden. Deze mentale aandoening kan weliswaar een genetische oorsprong hebben, maar kan ook in verband worden gebracht met neurologische, traumatische en sociale factoren.
De therapeutische aanpak van somatische OCS moet gericht zijn op het verminderen van sensorimotorische obsessies. Een manier om dit te doen is door reactieve angst los te koppelen.
Dit sensorisch hyperbewustzijn zal afnemen wanneer de persoon stopt met zich te concentreren op elke sensatie die zijn lichaam produceert. De manier om dit te bereiken begint met de hieronder beschreven strategieën.
1. Psycho-educatie
Het is belangrijk om de patiënt te leren wat er met hem of haar aan de hand is, zodat hij of zij de mechanismen begrijpt waaruit zijn of haar mentale toestand bestaat. Eerst wordt hen geleerd wat een obsessieve-compulsieve stoornis is en specifiek over deze sensorimotorische typologie.
Daarnaast zal de psycholoog hen helpen om zich ervan bewust te worden dat deze lichamelijke sensaties niet gevaarlijk zijn. We voelen allemaal hoe ons lichaam reageert, zijn processen uitvoert en zijn bijzonderheden presenteert. Er is niets bedreigends aan die ervaringen.
Het hebben van familieleden die aan OCS hebben geleden, vergroot de kans dat iemand het ooit zal ontwikkelen.
2. Exposure and Response Prevention (ERP) Therapy
Exposure and response prevention therapy is het meest nuttig bij de behandeling van OCS en haar subtypes. Het tijdschrift Psychologie Onderzoek en Gedrag smanagement (Engelse link) onderstreept de effectiviteit ervan bij de behandeling van deze psychologische aandoening.
Deze benadering probeert de persoon te leren leven met opdringerige gedachten zonder er waarde aan te hechten en zonder toevlucht te hoeven nemen tot dwangmatig gedrag. De methode is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Het stelt je in staat om een flexibelere geest te ontwikkelen. Daardoor verwerk je die sensaties niet langer als iets zorgwekkends.
3. Mindfulness Body Scan Meditatie
Mindfulness Body Scan Meditatie richt de aandacht op lichamelijke sensaties om ontspanning te bevorderen. Het bevordert ook het begrip van wat er in het lichaam zelf gebeurt. De zogenaamde“bodyscan” is een zeer nuttig therapeutisch hulpmiddel bij sensorimotorische OCS. De reden hiervoor is omdat het de angst voor deze intracorporale ervaringen vermindert.
Kan somatische OCS voorkomen worden?
Sensorimotorische OCS heeft, net als het hele spectrum van de obsessieve-compulsieve stoornis zelf, een genetische component. Als sommige familieleden aan deze aandoening hebben geleden, is er een specifiek risico dat jij er op een bepaald moment ook aan zult lijden.
Een manier om te voorkomen dat je afglijdt naar deze vorm van verwrongen angst is door bij te dragen aan een flexibele en rationele mentale aanpak.
Het is echter heel moeilijk om deze aandoening 100% te voorkomen. De beste suggestie is om een professional te raadplegen voordat de eerste obsessies of verwrongen gedachten beginnen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Grayson, J. (2004). Freedom from obsessive-compulsive disorder: A personalized recovery program for living with uncertainty. New York: Berkley Publishing Group.
- Law, C., & Boisseau, C. L. (2019). Exposure and Response Prevention in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder: Current Perspectives. Psychology research and behavior management, 12, 1167–1174. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6935308/#:~:text=ERP%20is%20a%20form%20of,performing%20compulsions%20(response%20prevention).
- Pinto, A., Mancebo, M. C., Eisen, J. L., Pagano, M. E., & Rasmussen, S. A. (2006). The Brown Longitudinal Obsessive Compulsive Study: clinical features and symptoms of the sample at intake. The Journal of clinical psychiatry, 67(5), 703–711. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3272757/
- Puranen J. P. (2022). Bodily obsessions: intrusiveness of organs in somatic obsessive-compulsive disorder. Medicine, health care, and philosophy, 25(3), 439–448. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9427868/
- Wegner, D. (1989). White Bears and other unwanted thoughts: Suppression, obsession, and the psychology of mental control. New York: Penguin/Viking.