Wat is psychofysiologie? Maak kennis met dit vakgebied
De psychofysiologie is de tak van de psychologie die de fysiologische basis van de psychologische hersenprocessen onderzoekt. Dit vakgebied analyseert het gedrag en de achterliggende processen.
De psychofysiologie is begonnen in de 19e eeuw. Sindsdien heeft het ook altijd hetzelfde bestudeerd. De technologie en de invloed van zovele verschillende benaderingen hebben echter vormgegeven aan de manier waarop de studie van de hersenen en de relatie met het gedrag zijn doel bepaalt.
Om de hersenen te onderzoeken maken deskundigen tegenwoordig immers gebruik van vele verschillende wetenschappelijke technieken. We kunnen dus een link vaststellen tussen de psychofysiologie, de neuropsychologie, de psycho-endocrinologie, de psycho-neuro-immunologie of de psychobiologie van de neurowetenschap.
Tijdschriften over psychofysiologie
Dit zijn enkele tijdschriften die artikels over de psychofysiologie publiceren:
- Psychophysiology sinds 1964
- International Journal of Psychophysiology sinds 1983
- Journal of Psychofysiology sinds 1987
- Cognitive Neuroscience sinds 2010
- Applied Psychophysiologie and Biofeedback sinds 1997
Een overzicht van de psychofysiologie
We hebben het eerder al vermeld. Het voornaamste doel van de psychofysiologie is de studie van menselijke wezens en de processen die achter hun gedrag liggen. Om dat te doen maakt dit vakgebied dus gebruik van enkele technieken die fysiologische signalen opvangen. Die vertalen zich dan in elektrische signalen die deskundigen dan ontleden.
Om de psychofysiologische signalen te verkrijgen leggen deskundigen dus eerst de elektrische signalen vast. Ze doen dit rechtstreeks en passen hierbij elektrische of bio-elektrische methodes toe. Of ze doen het op een onrechtstreekse manier door gebruik te maken van bio-elektrische methodes.
Toestellen als de thermistor of de fotoplethysmograaf zijn voor deze taak ongelooflijk nuttig en nauwkeurig. Zodra de sensoren de fysiologische reactie vastleggen en overbrengen, kan het veranderd, vergroot, gefilterd of geijkt worden.
Om de psychofysiologische reactie te verklaren moeten deskundigen echter een analyse én een interpretatie uitvoeren. Ze observeren dus de volgende parameters:
- Omvang
- Frequentie (Hz)
- Golfvorm
- Vertragingstijd (ms)
- De wetenschappelijke methode of cyclus
- De interval
Basistypes van opnames
Men kan de signalen ook op een eenpolige of op een tweepolige manier registreren:
- Eenpolig (endosomatisch): Men plaatst dan één elektrode op een actief deel van de huid en een andere elektrode op een niet-actieve zone. Een EEG is bijvoorbeeld een type van eenpolige opname.
- Tweepolig (exosomatisch): De opname gebeurt hier door twee elektroden te plaatsen op twee punten die elektrisch actief zijn. Een ECG werkt bijvoorbeeld op deze manier.
Soorten psychofysiologische reacties
- Tonisch: dit verwijst naar het basale niveau (of het rustniveau) in de activiteit van een psychofysiologisch signaal.
- Gefaseerd: dit is de reactie of de mate van activiteit na een specifieke stimulatie. Deze reacties zijn tijdelijke veranderingen in de tonische reactie.
- Spontaan of niet-specifiek: Deze reacties treden op terwijl er geen bekende stimulatie aanwezig is. Ze wijzen ook op een zekere mate van emotionele labiliteit en opwinding.
De analyse van de psychofysiologische reactie
Om de psychofysiologische reactie te analyseren moet men bovendien met twee dingen rekening houden:
- Prikkeling: Dit is de energie die bij het onderzoeksobject vrijkomt. Het verbindt de fysiologische veranderingen met de gedragsmatige veranderingen.
- Gewenning: Dit is de afname van de omvang van de reacties als gevolg van een prikkeling die zich herhaalt.
Los van wat we tot dusver besproken hebben, is het ook belangrijk dat we de context van de opname in overweging nemen. Als men de opname in het laboratorium uitvoert, dan moet men immers enkele variabelen onder controle houden. Voorbeelden zijn de temperatuur, de vochtigheid en het licht.
Op deze manier voert de proefpersoon dus de experimentele opdracht in meerdere verschillende fases uit. Vóór de opdracht is het eerst belangrijk dat je de kenmerken en de fysiologische reacties van de proefpersoon kent. Daarna volgt de aanpassingsfase. De volgende fases zijn de basale opname, de prikkelopname en de post-prikkelopname.
Tenslotte is het ook de moeite waard om te vermelden dat de psychofysiologie net als een tak van een boom is. Vele verschillende vakgebieden van de wetenschap komen er namelijk samen.
Het gevolg is dus dat een groot deel van de psychofysiologie gebruik maakt van de kennis uit andere wetenschappen. En net als bij die wetenschappen is het onderzoek vanuit de psychofysiologie ook nuttig voor al deze andere wetenschappen. Het is absoluut een fascinerend onderzoeksgebied.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Delgado García, G. (2008). Don Santiago Ramón y Cajal (1852-1934), figura máxima de las ciencias españolas. Cuadernos de historia de la salud pública.
- Dewsbury, D. A. (1991). Psychobiology. American Psychologist, 46(3), 198.
- Fabiani, M (2012). “It was the best of times, it was the worst of times: A psychophysiologist’s view of cognitive aging”. Psychophysiology.
- Kakarot, N.; Mueller, F.; Bassarak, C. (2012). “Activity–rest schedules in physically demanding work and the variation of responses with age”.