Wat is het mere exposure effect?

De eenvoudige handeling van het zich herhaaldelijk blootstellen aan een bepaalde stimulus maakt het een stuk aangenamer. Dit is waar het unieke mere exposure effect om draait.
Wat is het mere exposure effect?
Elena Sanz

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 27 december, 2022

Is het je ooit opgevallen dat je dat liedje dat je vroeger haatte, begon te waarderen omdat je er herhaaldelijk naar moest luisteren? Is het je ooit opgevallen dat hoe meer tijd je met een persoon doorbrengt, hoe aangenamer hij of zij wordt? Dit is het mere exposure effect, dat momenteel zeer relevant is in de studie van menselijke voorkeuren.

Dit effect, ook bekend als het vertrouwdheidsprincipe, verklaart waarom onze reactie op een nieuwe prikkel positiever wordt als we er herhaaldelijk aan worden blootgesteld.

Kortom, het weerspiegelt onze affiniteit voor situaties, mensen of voorwerpen die ons bekend zijn. Maar welke factoren beïnvloeden de verschijning van dit fenomeen? Lees verder om meer te ontdekken over hoe het werkt.

Twee vrouwen praten met een kop koffie in hun handen

Het effect van mere exposure in onderzoek

Robert Zajonc is een van de auteurs die dit bijzondere psychologische effect heeft bestudeerd. Sinds zijn eerste onderzoek in 1976 (Engelse link) bewees hij de aanwezigheid van deze voorkeur ten aanzien van prikkels van zeer uiteenlopende aard.

Woorden, geluiden, foto’s van gezichten… In alle gevallen lijken de proefpersonen de voorkeur te geven aan diegenen die hen het meest vertrouwd zijn.

Onderzoekers voerden een studie uit (Engelse link)  om de invloed van dit effect op de voorkeur voor bepaalde voedingsmiddelen te testen. Daartoe gaven zij een groep studenten verschillende tropische sappen die zij tot op dat moment niet kenden.

Sommigen probeerden ze vijf keer, anderen tien, en weer anderen vijftien. Toen hen werd gevraagd welke zij het lekkerst vonden, was er een duidelijke tendens om die welke zij het meest hadden gedronken als positiever te beoordelen.

Andere wetenschappers kwamen tot dezelfde resultaten in onderzoek naar interpersoonlijke aantrekkingskracht. Hoe vaker je iemand ziet, hoe sympathieker je tegenover die persoon staat en hoe meer je van zijn aanwezigheid zult genieten.

Een onbewust fenomeen

Een van de interessantste aspecten van dit effect is echter dat het niet nodig is dat de persoon vertrouwdheid waarneemt in de prikkels. Bovendien lijkt het effect te worden versterkt onder subliminale omstandigheden.

Zajonc voerde een onderzoek uit waarbij hij verschillende afbeeldingen van Chinese karakters aan de deelnemers toonde. De belichtingstijd van elk symbool was zo kort dat de waarnemers niet konden opmaken wat ze zagen.

De onderzoekers vertelden de proefpersonen dat de tekens bijvoeglijke naamwoorden voorstelden en vroegen hen te beoordelen of ze positieve of negatieve connotaties hadden. Onveranderlijk scoorden de deelnemers in de testgroep de symbolen die ze al hadden gezien hoger.

Het is duidelijk dat merken in hun reclamecampagnes ook rekening houden met het effect van het mere exposure effect. Bekendheid met een logo, een slogan of een bedrijfsimago kan ertoe leiden dat je voor dat bepaalde product kiest.

Deze mentale manier van werken zou verklaren waarom je, wanneer je naar een nieuwe stad gaat, eerder geneigd bent naar de franchises te gaan die je al kent, ondanks je verlangen om de lokale markt te verkennen.

Een tekening van een winkelwagentje met hersenen op de achtergrond

Wat veroorzaakt het mere exposure effect?

De auteur van de eerste bekende studie over dit verschijnsel was Fechner. Deze Duitse psycholoog, de vader van een aantal huidige psychofysische theorieën, geeft een verklaring voor dit effect. Mensen hebben de neiging angstig te reageren op nieuwe elementen.

Deze “nieuwheidsfobie” verdwijnt echter naarmate men zich herhaaldelijk blootstelt aan de niet langer nieuwe prikkels. Deze natuurlijke neiging om wantrouwig te zijn tegenover het onbekende wordt zelfs een aangenaam gevoel van vertrouwdheid wanneer je meer contact hebt met zo’n element.

Je moet er echter rekening mee houden dat je je kunt gaan vervelen als de herhaalde blootstelling aan de prikkel buitensporig wordt. Verzadiging is dus een voorwaarde die de impact van dit effect beperkt. Als je elke dag hetzelfde eet, zul je het uiteindelijk gaan haten. Als je elke dag naar dezelfde film kijkt, zal hij zijn charme verliezen.

Daarom ligt dit principe van vertrouwdheid aan de basis van veel van je voorkeuren. Zelfs als je je daar niet van bewust bent. Ongeacht of je meer of minder zin hebt in avontuur en risico’s, verschillende beslissingen die je dagelijks neemt worden door dit effect beïnvloed.

De producten die je koopt, de plaatsen waar je komt en de mensen die je aardig vindt, kunnen allemaal door dit principe worden beïnvloed. Daarom is het handig om je bewust te zijn van de invloed ervan op je geest.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Pliner, P. (1982). The effects of mere exposure on liking for edible substances. Appetite3(3), 283-290.
  • Zajonc, R. B. (1968). Attitudinal effects of mere exposure. Journal of personality and social psychology9(2p2), 1.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.