Wat is deconstructie in narratieve therapie?

Voel je je gevangen door je problemen? Deconstrueren wat je zorgen baart, betekent elk element waaruit ze zijn opgebouwd, stukje bij beetje scheiden en hun onderdelen analyseren. Door dit te doen, zul je ontdekken dat niet alles zo onoplosbaar is als je zou denken.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 08 juni, 2023

Eén ding dat ons als mensen altijd heeft bepaald is het vertellen van verhalen. Onze voorouders deden dat toen ze voor een kampvuur bijeenkwamen en de mythen, legenden en verhalen van hun eigen voorgangers vertelden. Deze mondelinge erfenis voedde hun banden en verenigde hen als een sociale gemeenschap.

Maar we vertellen ook verhalen aan onszelf. Dat doen we om betekenis te geven aan onze ervaringen en om vast te stellen waar we in de wereld passen. Elk van deze interne verhalen creëert bepaalde betekenissen over onze werkelijkheid. Maar dit is waar soms problemen, vervormingen en zelfs ongelukkigheid ontstaan.

Sommige van de interne dialogen die we met onszelf voeren kunnen inderdaad gedomineerd worden door het gewicht van vooroordelen en de invloed van angsten.

Bijna zonder het te beseffen kunnen we het soort levensverhalen creëren waarin we niet langer de hoofdhelden zijn, maar treurige bijrolspelers. Het soort mensen dat zich laat meeslepen, niet reageert, en het gevoel heeft nergens controle over te hebben.

Een manier om dit soort mentale benaderingen aan te pakken is door middel van narratieve therapie. Dit therapeutisch model integreert een strategie van grote waarde die de moeite waard is om te onderzoeken. Het heet deconstructie.

Narratieve therapie

Narratieve therapie maakt het ons gemakkelijker om hoofdrolspelers te worden in ons eigen leven. Het helpt ons mogelijkheden voor groei op te sporen en geeft ons gezondere betekenissen voor ons bestaan.

Dit type psychologische hulpbron werd ontwikkeld door de Nieuw-Zeelandse therapeuten Michael White en David Epston in de jaren tachtig. Het wordt tegenwoordig op verschillende psychosociale terreinen toegepast.

Het belangrijkste kenmerk ervan is te benadrukken dat er niets gebroken of gebrekkig is in de mens. Als zodanig is het individu niet het probleem. Het probleem moet van hen gescheiden worden, zodat het geanalyseerd, afgebroken en opgelost kan worden.

Dit is een empowerend therapeutisch model, dat ons kan laten inzien dat we, zelfs als we gevangen zitten in onze eigen pijnlijke verhalen, nieuwe, positievere en hoopvolle verhalen kunnen schrijven.

Een onderzoek (Engelse link) van de artsen Daniel D. Hutto en S. Gallagher benadrukt dat deze therapeutische praktijk een aanzienlijk potentieel heeft op het gebied van zelfmanagement van welzijn.

Hoewel het een relatief nieuwe therapie is, zijn de technieken ervan een bron van inspiratie in vakgebieden die verder gaan dan de psychologie. Bijvoorbeeld maatschappelijk werk of geneeskunde. Laten we eens kijken naar de pijlers die narratieve therapie ondersteunen.

Gesprekken om het leven te herschrijven

Michael White en David Epston schreven in 1990 het boek, Narrative Means to Therapeutic Purposes , dat een bestseller werd. In dit werk beweerden ze dat de eerste stap voor de patiënt moet zijn om zijn levensverhaal te vertellen en er een externe waarnemer van te worden.

Vanuit deze afstandelijke positie analyseren ze met hulp van de professional de problemen die hun gevoelens van onbehagen versterken. Door zich buiten zichzelf te plaatsen, kunnen ze slopende schema’s, vooroordelen en irrationele overtuigingen ontdekken die veel van hun interne verhalen vervormen. Dit proces bevrijdt hen van alle schuldgevoelens en biedt hen hulpmiddelen om een expert te worden.

Het model is gebaseerd op therapeutische conversatie. Het helpt geleidelijk gezondere verhalen en scripts te vormen. Daardoor krijgt de patiënt een groter gevoel van controle over zijn leven. Het houdt in dat ze “herbevoegd worden,” zodat ze de enige actor worden in hun heden en toekomst.

Deconstructie pakt problemen en uitdagingen aan

Deconstructie is een van de opmerkelijkste technieken van de narratieve therapie. Therapeuten gebruiken het als ze ontdekken dat een patiënt een vitaal probleem vertoont dat bepalend is voor hun gevoel van welzijn.

Het komt namelijk vaak voor dat mensen extreem slopende rollen aannemen als gevolg van het integreren van een reeks irrationele ideeën. Ze verergeren, compliceren en maken alle uitdagingen en moeilijkheden zwaarder.

Het deconstrueren van problemen maakt het gemakkelijker om ze te breken of op te delen in kleinere stukjes. Als ze in meer elementaire segmenten zijn opgedeeld, is het gemakkelijker om te zien wat ze versterkt, waar ze vandaan komen, en waar je moet beginnen om ze het hoofd te bieden. Als je geïnteresseerd bent in het in praktijk brengen van deze bron, moet je deze stappen volgen.

1. Vertel je verhaal en beschrijf het probleem

De eerste stap is het gedetailleerd beschrijven van het probleem dat je angst, stress en ongemak veroorzaakt. Doe dit eerlijk. Druk je emoties en gedachten uit die gepaard gaan met de uitdagende ervaringen die je niet kunt aanpakken.

2. Verdeel het in kleinere delen

Deconstructie verandert je in een analist van je eigen verhalen. Je wordt een detective die probeert de delen waaruit elk verhaal en getuigenis bestaat te ontcijferen. Volg deze richtlijnen om je vitale probleem op te delen in kleinere elementen:

• Wat heeft de situatie in gang gezet?
• Welke rol speelde jij in de ervaring? Was je er verantwoordelijk voor of was je een slachtoffer?
• Hoe voelde je je en hoe voel je je nu?
• Wat denk je van de ervaring?
• Welke middelen denk je te hebben om de situatie aan te pakken?
• Hoe beïnvloedt je angst voor de situatie je bij het oplossen van het probleem?

3. Deconstructie met alternatieve gedachten

Om een slopend mentaal verhaal te helen, hoef je het niet te schrappen, je moet het gewoon herschrijven op een helderder en hoopvoller manier. Maar, niemand kan je vertellen hoe je dat moet doen. Jij moet degene zijn die deconstructie toepast om gezondere mentale scripts te herformuleren.

Deze vragen kunnen je helpen:

• Zou je de situatie vanuit een ander perspectief kunnen zien?
• Wat zou er gebeuren als je ophield jezelf de schuld te geven van de ervaring?
• Welke tegenstrijdigheden kun je vinden in je verhaal?
• Hoe zou je deze uitdaging benaderen nu je de onderdelen ervan begrijpt?

Ter afsluiting: we hebben allemaal complexe ervaringen meegemaakt. Als je echter nog steeds probeert dit soort problemen te overwinnen en ze blijven een probleem, dan kan deconstructie je helpen.

Het houdt eenvoudigweg in dat je de verschillende onderdelen van een probleem uit elkaar haalt om de dubbelzinnigheden ervan af te bakenen en het op een andere manier te herformuleren. Waarom zou je het niet eens proberen?